Hôm nay,  

Quyền Được Chết Theo Y Muốn Của Bệnh Nhân

11/08/201500:00:00(Xem: 6359)

Trần Bình Nam
(Tài liệu tham khảo: Easing Death 20/10/2012 – Final Certainty 27/6/2015 – The Right to Die 27/6/2015 – tuần báo The Economist. London)

* * *

blank
Tỷ lệ ủng hộ quyền được chết.

Sống và chết, nhất là chết là một vấn đề các tôn giáo đều quan tâm. Mỗi tôn giáo có một giáo điều khác nhau. Phật giáo nói: sinh, lão, bệnh, tử, nghĩa đơn giản là đã có sinh thì có tử. Nếu không chết trẻ vì một lý do nào đó thì nói chung ai cũng sẽ già, bệnh hoạn rồi chết. Công giáo và Tin lành tin rằng Chúa đã cho cái Sống thì chỉ Chúa có quyền quyết định về cái Chết. Hàng chục thế kỷ trước sự chết cứ theo lẽ tự nhiên như thế không ai đặt điều thắc mắc, nếu bệnh kéo dài ngày gây đau đớn cho người bệnh thì con người có quyền can thiệp không bởi lẽ y khoa chưa tiến bộ, có muốn giúp đỡ người sống đau đớn thể xác và tâm thần chấm dứt đời sống cũng không có cách nào thực hiện một cách nhân đạo.

Nhưng khi y khoa tiến bộ, người ta có cách chấm dứt sự sống một cách khoa học và nhân đạo thì một câu hỏi rất tự nhiên được đặt ra. Có nên để cho người bệnh khổ đau thể xác mà trước sau cũng sẽ chết hay giúp cho người bệnh chết một cách thoải mái không?

Cho đến nay chỉ có vài nước Âu châu, như Hà Lan, Bĩ, Thụy Sĩ và 3 tiểu bang Hoa Kỳ (Oregon, Washington, Vermont) có luật cho bệnh nhân được quyền chọn cái chết cho mình bằng sự giúp đỡ của y khoa. Tuy nhiên vấn đề đang là thời thượng và hiện có 20 bang Hoa kỳ (trong đó có bang California) và nhiều nước khác trên thế giới như Canada, Đức, Úc, Tân Tây Lan, Anh đang đặt vấn đề thành luật.

Những người chống luật chọn chết cho rằng luật ấy cướp quyền của thượng đế và nguy hiểm, vì có thể bị lạm dụng bởi người còn sống vì quyền lợi và làm cho con người xuống cấp vì thái độ chạy trốn. Mặt khác luật cho phép chọn chết làm chậm đà tiến bộ y khoa trong lĩnh vực chữa bệnh và nuôi dưỡng người bệnh.

Tuy nhiên thống kê của bang Oregon, bang có luật chọn chết từ năm 1997 cho thấy đa số người chọn chết đều có trình độ học vấn cao, có bảo hiểm tốt và có phương tiện vật chất hơn người khác để được săn sóc chu đáo nếu họ muốn. Họ chọn chết để khỏi đau đớn thể xác hay tâm thần và tránh “bệ rạc” vào cuối cuộc đời. Cho đến nay trong số 1327 bệnh nhân ở Oregon chọn chết được bác sĩ cho thuốc để tự uống kết liễu đời mình chỉ có 2/3 dùng. Một phần ba còn lại ngần ngại chấp nhận đau thể xác. Thống kê đó chứng tỏ phương pháp chọn chết theo luật “Death with Dignity Act” của Oregon rộng rãi và nhân đạo. Theo luật

bác sĩ có quyền viết toa thuốc chấm dứt sự sống nếu có ít nhất hai bác sĩ khám nghiệm và đồng ý bệnh nhân chỉ sống được tối đa 6 tháng. Và quan trọng nhất là bệnh nhân quyết định muốn chết khi tâm thần còn sáng suốt. Và có một thơi gian chờ đợi 15 ngày trước khi thực hiện. Trong thời gian này, các đối tượng liên hệ là bệnh nhân và 2 bác sĩ khám nghiệm có quyền thay đổi ý kiến bất cứ lúc nào.Tuy nhiên luật “Death with Dignity Act” của Oregon có một số hạn chế và được xem là chưa tiến bộ vì không cho người đau thể xác, người có bệnh tâm thần còn có thể sống được dài ngày hay trẻ em vị thành niên quyền chọn chết.

Nói chung khuynh hướng trên thế giới về vấn đề “chọn chết” là thuận lợi. Bảng thăm dò của tờ “The Economist” kết thúc tháng 6 năm nay cho thấy: Trừ Nga và Ba Lan, đa số các nước Tây phương, vài nước Á châu và Hoa Kỳ đều chấp thuận. Và trong 2 phương cách chấm dứt đời sống bằng cách tự dùng thuốc hay để cho bác sĩ chích thì đa số đều nghiêng về giải pháp bác sĩ chích.Cuộc tranh đấu đòi “quyền được chết” tại bang California là một cuộc tranh đấu nhiều màu sắc. Nhiều nỗ lực làm luật cho phép chọn chết trước đây đều thất bại. Năm 2014 cô Brittany Maynard 29 tuổi cư dân California có một sáng kiến. Cô bị ung thư não bộ, cô quyết định dọn lên bang Oregon trước khi bị mù hay tê liệt cơ thể để được chết.

Trước khi chết, cô Maynard ghi vào CD một lời kêu gọi nghị viện California hãy mau chóng thông qua luật được quyền chọn chết. Nghị viện California đáp ứng lời kêu gọi của cô Maynard. Ngày 4 tháng 6 vừa qua Thượng viện tiểu bang thông qua luật “được quyền chọn chết” phỏng theo luật “Death with Dignity Act” của Oregon với 23-14 phiếu, và đang chờ Hạ viện bang biểu quyết và thống đốc Jerry Brown ký ban hành. Có hai trở ngại là thủ tục thành luật phải hoàn tất trước ngày 11 tháng 9 năm nay, nếu không thủ tục lập pháp phải bắt đầu lại từ đầu và cộng đồng Công giáo đang mạnh mẽ vận động hành lang tại Sacramento ngăn cản. Tuy nhiên người ta tin tưởng lời kêu gọi của cô Maynard sẽ có đủ sức mạnh vượt qua các trở lực. Thống đốc Jerry Brown sẽ ký, mặc dù ông là một tín đồ Công giáo và trước khi bước vào chính trường đã có ý định vào nhà thờ đi tu. Trước khi chết, cô Maynard đã điện thoại thuyết phục ông Brown.

Tuy khuynh hướng đòi quyền được chọn cái chết đang lên mạnh trên thế giới, con đường thành luật còn lắm trở ngại. Năm 2012 Nghị viện bang Massachusetts sít sao bác bỏ một dự án luật như vậy, và nghị viện Scotland vừa biểu quyết 82-36 chống.

Về bệnh trí óc như Alzheimer sự chọn chết bằng luật càng khó thông qua hơn vì ngoài sự mất trí nhớ bệnh nhân không có dấu hiệu đau đớn thể xác. Mới đây, năm 2011 nhà văn Terry Pratchett bị bệnh Alzheimer. Trước khi đi Thụy Sĩ để được chết ông để lại một tài liệu đầy xúc động kêu gọi thế giới thông cảm nỗi đau của những người như ông.

Thụy sĩ là nước đầu tiên từ năm 1942 đã có luật cho phép giúp người muốn chết được chết với những điều kiện rộng rãi. Ấn độ và Ireland là hai quốc gia bảo thủ nhất. Cho đến năm 2013 Ấn Độ còn luật bỏ tù người tự vận hụt, và Ireland đến năm 1993 mới bỏ luật này.

Tại Thụy Sĩ có hai lọai cơ sở giúp người muốn chết. EXIT không nhận người nước ngoài, và cơ sở Dignitas nhận. Từ ngày mở cửa (1998) đến nay Dignitas nhận 1700 người đến từ 40 quốc gia trên thế giới. Trong số này có hai trường hợp của hai người Anh đáng ghi nhận. Năm 2007 Dan James bị tai nạn tê liệt toàn thân khi chơi rugby. Năm sau bố mẹ đưa ông đến Dignitas để chết. Trở về, hai ông bà bị đưa ra tòa về tội “giúp người khác chết” nhưng được tòa tha bổng. Và mới đây ông Jefferey Spector, bị hỏng cột sống không chữa trị được đã tự đi đến Dignitas. Trước khi chết, ông nói ông quyết định tự đi trước khi cột sống thoái hóa đến độ không cho phép ông đi để thân nhân khỏi bị rắc rối với pháp luật như thân nhân của Dan James.


Khi nhận một bệnh nhân (đến để chết) cơ sở Dignitas bắt đầu giúp hướng dẫn, cung cấp thuốc men, khuyên lơn và làm những gì cần để thuyết phục bệnh nhân đổi ý và muốn sống trước. Hết phương kế thì mới giúp bệnh nhân chết một cách thoải mái. Tại Thụy Sĩ dưới 1% số người qua đời đã chết bằng sự giúp đỡ của các cơ sở như EXIT hay Dignitas. Số người chết bằng tự vận là 2%.

Luật “Death with Dignity Act” của Oregon có lẽ là luật cân đối nhất, không quá dễ dãi, cũng không quá khắt khe nên đang được các bang khác ở Hoa Kỳ và các nước trên thế giới phỏng theo. Từ năm 1997 khi luật được áp dụng cho tới nay bác sĩ cho thuốc theo luật 1,327 trường hợp, nhưng cuối cùng chỉ 2/3 thực hiện và chết, còn 1/3 do dự không uống.

Khi luật Oregon mới ban hành người ta ngại rằng những thành phần nghèo trong xã hội, không có bảo hiểm tốt, sẽ tìm con đường chết cho khỏe. Nhưng thực tế cho thấy ở Oregon đa số người tìm cách chết theo luật định đều là người khá giả, có bảo hiểm tốt, có trình độ học vấn cao, hoặc đang được các cơ sở y tế có tiêu chuẩn cao lo săn sóc những ngày cuối (hospice). Đa số nói họ chọn cái chết để tránh đau đớn thể xác và trong trường hợp bệnh không hành thì còn để tránh thân thể bệ rạc và khỏi sống một đời sống không còn thú vị gì nữa.

Có một số người tin rằng nếu có cơ sở săn sóc người cuối đời (hospicce care) tốt thì số người muốn chết sẽ giảm đi. Nhưng thống

kê tại Anh từ các trung tâm “hospice care” được xem là đầy đủ phương tiện nhất cho thấy tỉ số người muốn chết cao hơn tỉ số người muốn chết tại các bệnh viện.

Tháng 9 năm nay Quốc hội Anh sẽ thảo luận và biểu quyết luật cho phép chết phỏng theo luật bang Oregon. Luật sẽ cho người sắp chết chọn thời điểm chết nhưng không cho các bệnh nhân bị bệnh nan y hết cách chữa trị nhưng vẫn sống lây lất năm này qua năm khác được chết. Bà Debbie Purdy, người Anh, bị bệnh tê cóng bắp thịt (multiple sclerosis) có thể còn sống lâu nên (không chờ luật ban hành) bà quyết định không ăn để chết để tránh cho chồng bị luật pháp hỏi tội nếu phải đưa bà đi Thụy sĩ để chết. Bà để lại một lá thư tuyệt mệnh kêu gọi quốc hội Anh thông qua một luật rộng rãi hơn bao gồm quyền được chết của những bệnh nhân hết phương chữa trị nhưng vẫn sống được.

Luật đang thảo luận tại Canada bao gồm trường hợp như bà Purdy yêu cầu, nhưng thủ tục lập pháp phức tạp tại Canada nên còn phải chờ.

Các bộ luật cho phép được chết tại Hà Lan và Bĩ rộng rãi hơn luật Oregon. Bác sĩ có quyền chích thuốc vào mạch máu cho bệnh nhân thay vì buộc bệnh nhân tự uống thuốc. Và tại Thụy Sĩ, trẻ em trên 12 tuổi nếu được cha mẹ đồng ý cũng được hưởng quyền này. Tại Hà Lan 3% số người chết là do bác sĩ giúp, một tỉ số cao nhất thế giới. Tại Bĩ luật còn cao hơn luật Thụy Sĩ, không giới hạn tuổi đối với trẻ em.

Hà Lan và Bĩ là hai quốc gia có cơ sở săn sóc và chống đau (thể xác) và chống khổ (tâm thần) do bệnh hành rất tân tiến. Người ta cũng ghi nhận rằng tại Oregon từ khi có luật “Death with Dignity Act” các cơ sở này càng được cải tiến hơn.

Quá trình hình thành luật giúp người được chết tại Hà Lan là một kinh nghiệm cho thế giới. Năm 1971, một bác sĩ quyết định giúp Mẹ chết an lành theo sở nguyện của bà. Tòa phạt vị bác sĩ này một hình phạt tượng trưng cốt chỉ để hợp với luật. Trường hợp này gợi sáng kiến thành lập “Hội Những Người Muốn Chết Không Đau”, giúp giải quyết từng trường hợp với toà án. Qua các án lệ Hội được phép chính thức thành lập, và sau cùng quốc hội biến thành luât.

Đa số các trường hợp chọn chết ở Hà Lan là ung thư và bệnh tim. Tỉ số bệnh Alzheimer và tâm thần ít nhưng lên dần. Năm 2002 khi Hà Lan chính thức có luật không có trường hợp nào, năm 2013 có 42 trường hợp.

Tại Bĩ cũng như tại Hà Lan trong 15 năm qua bác sĩ hay dùng cách cho thuốc an thần để bệnh nhân ngủ yên thoải mái và chết dần. Tại Anh (chưa có luật) các bác sĩ cũng dùng phương thuốc này với sự mặc nhiên đồng ý của thân nhân người bệnh.

Nói chung các Tổ chức Y tế, các Hội bác sĩ ít khi công khai ủng hộ các Bộ luật cho phép chết vì sự ràng buộc bởi lời thề của Hippocrates, người Hy Lạp, cha đẻ của y khoa Tây phương viết 2500 năm trước “không viết phái thuốc độc cho ai và cũng không khuyên ai làm vậy” (Nor shall any mans entreaty prevail upon me to administer poison to anyone; neither will I counsel any man to do so) và hiện nay một số trường y khoa trên thế giới còn bó buộc sinh viên thề trước khi nhận văn bằng bác sĩ y khoa.

Trước cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện California tháng 6 vừa qua tại California, Hội Y tế quốc gia Hoa Kỳ (American Medical Association) chọn thái độ trung lập. Và theo thăm dò của mạng điện tử Medscape năm 2014 thì lần đầu tiên mạng ghi nhận hơn 50% bác sĩ được hỏi ý kiến đồng ý; Hội Y tế Anh còn chống nhưng ý kiến của dân chúng Anh muốn Hội nên thay đổi ý kiến.

Trong cuộc tranh luận về quyền được chết có một điểm cần làm rõ. Có luật còn hơn không. Và những ai vì lý do tôn giáo không muốn tự kết liễu đời mình dù đau đớn thì đó là quyền của họ, nhưng không có lý do gì để ngăn cản những người không còn hy vọng gì và đang đau khổ (thể xác hay tâm thần) không được chết.

Một người đã hiến cả cuộc đời mình cho công cuộc nhân đạo này là bác sĩ Jack Kevorkian, chuyên về bệnh lý. Bác sĩ Kevorkian sinh năm 1928 tại bang Michigan. Ông chuyên giúp người tự vận nếu vì bệnh không còn muốn sống mà ông cho là một việc làm nhân đạo tối thượng và cao quý mà nghề bác sĩ cho phép ông làm. Ông từng giúp ít nhất 130 bệnh nhân cuối đời được chết thoải mái và ra tòa ít nhất 3 lần. Trước sau tòa tiểu bang Michigan cũng thông cảm và ông chưa bao giờ bị phạt tù cho đến năm 1998 khi ông công khai mời đài truyền hình CBS thu hình và lên chương trình “60 minutes” một khúc phim ông đang tự tay chích thuốc chấm dứt đời sống của ông Thomas Youk bị bệnh Lou Gehrig yêu cầu. Ông bị truy tố và năm 1999 tòa xử ông 25 năm tù về tội cố ý giết người. Năm 2007 ông được phóng thích vì tác phong tốt khi bị cầm tù. Ông qua đời năm 2011 tại bệnh viện Royal Oak, bang Michigan, thọ 83 tuổi./.

Trần Bình Nam
August 10, 2015
binhnam@sbcglobal.net
www.tranbinhnam.com

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Doanh nhân Donald Trump đã khởi xướng trào lưu dân tuý và hai lần thắng cử tổng thống. Ngay khi xuất hiện lần đầu tiên trên chính trường để vận động tranh cử năm 2016, Trump không có tham vọng thu tóm quyền lãnh đạo Đảng Cộng hoà trong ý tưởng thù địch, mặc dù thể hiện nhiều quan điểm chống đối gay gắt. Ngược lại, ngày nay, "chủ thuyết Trump" chế ngự toàn diện mọi sinh hoạt của đất nước. Thực ra, khi nhìn lại hoạt động của Đảng trong thời hiện đại, đây là kết quả của một tiến trình dài nhằm tái định hình chiến lược bảo thủ mà Đảng đã đề ra vào những năm 1960.
“Tôi đã cố gắng rất nhiều để trở thành một di dân tốt của đất nước Hoa Kỳ. Tôi phục vụ trong quân đội. Tôi học cao học. Tôi làm việc cho chính phủ liên bang. Tôi luôn cố gắng làm tốt công việc của mình trong 15 năm qua. Nay, tôi, chúng tôi, đang hoang mang về những chính sách không rõ ràng, không biết từ ai. Thậm chí, sếp lớn nhất của cơ quan chúng tôi phải tổ chức cuộc họp để trấn an nhân viên về những email của OPM gửi ra gần đây kêu gọi chúng tôi nên tự động nghỉ việc để nhận tám tháng lương. Họ không khuyến khích chúng tôi trả lời những email như thế. Trên một diễn đàn của Fed, mọi người từ lo lắng, sợ hãi, cho đến bây giờ thì tất cả đều đồng ý sẽ chiến đấu đến cùng.”
Không ra tranh cử. Không được xác nhận chính thức. Cũng chẳng cầm một xu tiền lương từ chính phủ. Elon Musk, người giàu nhất thế giới, đã tuyên chiến với chính phủ liên bang Hoa Kỳ và, chỉ trong vài ngày, đã bắt đầu ra tay cắt giảm quy mô và ảnh hưởng của bộ máy chính quyền, đồng thời còn nắm được một số bí mật nhạy cảm nhất. Musk sử dụng mạng xã hội quyền lực của mình để định hướng dư luận, và không ngần ngại dọa dẫm rằng sẽ dùng khối tài sản khổng lồ của mình để hậu thuẫn cho đối thủ chính trị của bất kỳ ai dám chống đối.
Tổng Bí thư Tô Lâm hứa “Việt Nam sẽ học hỏi tối đa kinh nghiệm phát triển của Trung Quốc, đặc biệt là sự đổi mới lý luận và thực tiễn của Tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới".
...Sau Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai, Mỹ khởi xướng Kế Hoạch Marshall vào năm 1948 để giúp tái thiết kinh tế Châu Âu và ngăn chặn sự bành trướng của chủ nghĩa cộng sản. Khi nhận thấy cần có một cơ quan phát triển phối hợp, Tổng thống John F. Kennedy đã ký lệnh hành pháp 10973 Foreign Assistance Act vào ngày 4/9/1961, và ký thành luật thành lập Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) ngày 3/11, tập trung vào phát triển kinh tế và xã hội trong thời gian dài, thay vì chỉ viện trợ quân sự hoặc khẩn cấp. Cơ quan này được tạo ra để hợp nhất các nỗ lực viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ và thúc đẩy phát triển toàn cầu như một phần của chính sách đối ngoại quốc gia. Thời Chiến Tranh Lạnh, USAID đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản bằng cách cung cấp viện trợ cho các nước ở Châu Phi, Mỹ Latinh và Châu Á. USAID là nguồn là viện trợ chính cho các chương trình phát triển tập trung vào nông nghiệp, y tế, giáo dục và cơ sở hạ tầng. Cuộc Cách Mạng Xanh (Green Revolutio
Với mức áp thuế 10% lên hàng hóa Trung Quốc, liệu đây là những "đòn ngoại giao" như giới ủng hộ Donald Trump luôn bào chữa hay là sự thăm dò? Còn hiện nay, với các phát biểu cầu cạnh, một mức thuế "nhẹ nhàng" như vậy so với hai láng giềng đồng minh lâu đời Mexico và Canada, con đường "đánh Tàu" của Donald Trump trong nhiệm kỳ hai xem ra đã không như người Việt ủng hộ ông kỳ vọng.
Khi Sài Gòn thất thủ, cha của Bình Lý hòa cùng dòng người đi vào “đêm chôn dầu vượt biển.” để lại quê nhà người vợ và hai đứa con trai còn nhỏ. Sau gần 10 năm, cha và mẹ của anh đoàn tụ ở nước Mỹ. Bình chào đời trên xứ sở tự do, mang trên mình căn cứ người Mỹ gốc Việt thế hệ thứ hai. Đúng 50 năm của biến cố 30 Tháng Tư (1975 – 2025), chính anh và những người bạn trẻ khác trong nhóm Viet Place Collective, đã tranh đấu suốt hai năm để thuyết phục giới chức vùng DMV chuẩn thuận cho tên đường Saigon Blvd – Đại Lộ Sài Gòn hiện diện trên một đoạn đường Wilson Blvd thuộc Falls Church.
Mới đây một người bạn online gởi đến một video clip và bản chụp mấy trang trong cuốn Kỷ niệm sân khấu của MC Nguyễn Ngọc Ngạn, hỏi ý kiến tôi về cách ông này kiến giải thành ngữ “Phận con gái mười hai bến nước”. Trong clip -- cắt từ một sản phẩm Paris by Night -- ông Ngạn cho biết trong chương trình trước MC Nguyễn Cao Kỳ Duyên hỏi ông ý nghĩa của thành ngữ “Phận con gái mười hai bến nước” và lúc đó ông “đoán” ra hai điều: về vần, từ “gái” liền vần với “mười hai” và, về nghĩa, “số 12 trùng với 12 tuổi Tý, Sửu, Dần, Mẹo, Thìn, Tỵ, Ngọ, Thân, Dậu, Tuất, Hợi.”
Ngay sau khi nhậm chức, tân Tổng thống Trump đã ký khoảng 100 sắc lệnh hành pháp để giải quyết nhiều vần đề cấp bách cho đất nước. Nhìn chung trong toàn cảnh, có nhiều nhận định tỏ ra dè dặt hơn khi cho rằng, một số sắc lệnh này có hiệu lực pháp lý tức thời, một số khác có lẽ chỉ là một màn trình diễn làm thoả lòng mong đợi của đa số cử tri và một số khác còn cần nhiều thời gian hơn nữa để cho các toà án tái thẩm nội dung. Tại sao các giải pháp này không hữu hiệu như Trump tuyên hứa với toàn dân? Sau đây là ba trường hợp điển hình để biện minh tại sao một kỷ nguyên hoàng kim chưa được khởi đầu...
Nhà nước CSVN đã có một cái nhìn bi quan về tình hình chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực khi bước vào năm 2025, một năm trước Đại hội đảng kỳ XIV để bầu Ban Chấp hành Trung ương nhiệm kỳ 2026-2030...
Viet Bao Podcasts
Tạp Chí Truyền Thanh
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.