Nguyễn Lộc Yên
TỈNH BẮC NINH
Tỉnh Bắc Ninh, diện tích 823 km vuông. Dân số năm 2011 là 1.060.300 người, mật độ 1289 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Nùng, Mường. Gồm có: Thành phố Bắc Ninh và 7 huyện: Quế Võ, Yên Phong, Tiên Du, Từ Sơn, Thuận Thành, Gia Bình, Lương Tài. Tỉnh lỵ ở thành phố Bắc Ninh. Nhiệt độ trung bình 23,5 độ C. Tỉnh Bắc Ninh phía bắc giáp Bắc Giang, đông và đông nam giáp Hải Dương, tây giáp Hà Nội, nam giáp Hưng Yên. Các sông lớn chảy qua Bắc Ninh là sông Đuống, sông Cầu. Bắc Ninh mùa màng, tươi tốt, ở gần Hà Nội, nên văn hóa, kinh tế phát triển nhịp nhàng theo thành phố Hà Nội.
Lịch sử tỉnh Bắc Ninh: Năm 1822 (thời Gia Long), trấn Kinh Bắc, đổi tên là trấn Bắc Ninh. Năm 1831 (thời Minh Mạng) thành lập 13 tỉnh đầu tiên ở Bắc Kỳ, Bắc Ninh là một trong 13 tỉnh đó. Ngày 27-10-1962, tỉnh Bắc Ninh hợp nhất với tỉnh Bắc Giang thành tỉnh Hà Bắc, đến ngày 1-1-1997, thì tách ra thành hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang trở lại.
Bắc Ninh có điệu dân ca Quan họ đặc sắc, tiêu biểu dân ca trữ tình, Quan họ ngày nay là di sản văn hoá của Việt Nam.
Lễ hội Đền Đô ở huyện Từ Sơn, được tổ chức ngày 15 tháng 3 (ÂL), để tưởng nhớ 8 vị vua của nhà Lý: Lý Thái Tổ, Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông, Thần Tông, Anh Tông, Cao Tông, Huệ Tông và Lý Chiêu Hoàng. Lễ hội được tổ chức long trọng 4 ngày liền, sau phần chính lễ rước kiệu, cúng bái... đến mục trò chơi tưng bừng, như hát Quan họ, cờ tướng...
Chùa Phật Tích trên sườn núi Lạn Kha, huyện Tiên Du. Năm 1057, Lý Thánh Tông cho dựng tháp và đúc pho tượng phật.
Chùa Dâu ở làng Dâu, thuộc huyện Thuận Thành, trong Phật điện có tượng nữ thần Pháp Vân, nên chùa còn gọi là Pháp Vân tự. Vào ngày 8 tháng 4 âm lịch, mở lễ hội rước tượng Phật Mẫu Man Nương, đến các chùa khác trong vùng.
Tỉnh Bắc Ninh có sông Như Nguyệt, núi Dinh là ấn tích lẫy lừng. Sông Như Nguyệt ở huyện Yên Phong còn dấu tích trại Chĩnh, trại Chùa, ngày xưa Lý Thường Kiệt đã đánh đuổi quân Tống năm 1076. Núi Dinh là phòng tuyến trọng yếu lưu lại nhiều ấn tích hiển hách: Thế kỷ 11, Lý Thường Kiệt đánh tan tác đạo quân của Quách Quỳ. Thế kỷ 13, Trần Hưng Đạo đánh đuổi quân Nguyên. Thế kỷ 15, quân Minh bị bại, ra đầu hàng quân Lam Sơn. Năm 1789, ở núi Dinh, vua Quang Trung tiêu diệt trọn quân Thanh.
Đình Diềm thờ ông Trương Hống và Trương Hát, vì có công đuổi quân Lương, sau khi Lý Phật Tử phản trắc, hai ông tử tiết, dân chúng lập đền Diềm để thờ phụng.
Tỉnh Bắc Ninh có làng tranh Đông Hồ, thuộc huyện Thuận Thành, tranh Đông Hồ nét vẽ linh hoạt, sắc sảo, nổi tiếng khắp nước.
Bắc Ninh, di tích nhớ lòng
Phố phường, làng xóm, núi sông mỹ miều
Cảm tác: Non nước Bắc Ninh
Bắc Ninh nam giáp tỉnh Hưng Yên
Hà Nội phía tây, phố láng giềng
Kinh tế mở mang, luôn phát đạt
Đồng bào sinh sống, mãi bình yên
Tiền nhân giữ nước, thiết tha hoài
Triều Lý Đền Đô, nhung nhớ đời
Tám vị Quân vương, lo lắng nước
Một bà Hoàng đế, nhịn nhường ngôi
Đến chùa Bút Tháp, đến tham thiền
Chuyển hoá Phật tâm, kẻ hữu duyên
Một tượng Quan Âm, hình cổ kính
Hai toà tháp cổ, dáng thiêng liêng
Sông Như Nguyệt, núi Dinh, Xương Giang
Trận địa núi sông, thế vững vàng
Phòng tuyến sẵn sàng, Tàu sợ sệt
Hậu cần mạnh mẽ, giặc tiêu tan
Đền Diềm hương khói, hai ông Trương
Cảm kích xa xưa, chống giặc Lương
Nghĩa nước trung trinh, tròn khí tiết
Ơn vua khẳng khái, trọn can trường
Làng tranh tăm tiếng, tranh Đông Hồ
Khéo léo vẽ hình, tỉ mỉ tô
Hoạt cảnh rỡ ràng, mong mỏi ngắm
Bắc Ninh phong cảnh, thật nên thơ
Nguyễn Lộc Yên
TỈNH BẮC NINH
Tỉnh Bắc Ninh, diện tích 823 km vuông. Dân số năm 2011 là 1.060.300 người, mật độ 1289 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Nùng, Mường. Gồm có: Thành phố Bắc Ninh và 7 huyện: Quế Võ, Yên Phong, Tiên Du, Từ Sơn, Thuận Thành, Gia Bình, Lương Tài. Tỉnh lỵ ở thành phố Bắc Ninh. Nhiệt độ trung bình 23,5 độ C. Tỉnh Bắc Ninh phía bắc giáp Bắc Giang, đông và đông nam giáp Hải Dương, tây giáp Hà Nội, nam giáp Hưng Yên. Các sông lớn chảy qua Bắc Ninh là sông Đuống, sông Cầu. Bắc Ninh mùa màng, tươi tốt, ở gần Hà Nội, nên văn hóa, kinh tế phát triển nhịp nhàng theo thành phố Hà Nội.
Lịch sử tỉnh Bắc Ninh: Năm 1822 (thời Gia Long), trấn Kinh Bắc, đổi tên là trấn Bắc Ninh. Năm 1831 (thời Minh Mạng) thành lập 13 tỉnh đầu tiên ở Bắc Kỳ, Bắc Ninh là một trong 13 tỉnh đó. Ngày 27-10-1962, tỉnh Bắc Ninh hợp nhất với tỉnh Bắc Giang thành tỉnh Hà Bắc, đến ngày 1-1-1997, thì tách ra thành hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang trở lại.
Bắc Ninh có điệu dân ca Quan họ đặc sắc, tiêu biểu dân ca trữ tình, Quan họ ngày nay là di sản văn hoá của Việt Nam.
Lễ hội Đền Đô ở huyện Từ Sơn, được tổ chức ngày 15 tháng 3 (ÂL), để tưởng nhớ 8 vị vua của nhà Lý: Lý Thái Tổ, Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông, Thần Tông, Anh Tông, Cao Tông, Huệ Tông và Lý Chiêu Hoàng. Lễ hội được tổ chức long trọng 4 ngày liền, sau phần chính lễ rước kiệu, cúng bái... đến mục trò chơi tưng bừng, như hát Quan họ, cờ tướng...
Chùa Phật Tích trên sườn núi Lạn Kha, huyện Tiên Du. Năm 1057, Lý Thánh Tông cho dựng tháp và đúc pho tượng phật.
Chùa Dâu ở làng Dâu, thuộc huyện Thuận Thành, trong Phật điện có tượng nữ thần Pháp Vân, nên chùa còn gọi là Pháp Vân tự. Vào ngày 8 tháng 4 âm lịch, mở lễ hội rước tượng Phật Mẫu Man Nương, đến các chùa khác trong vùng.
Tỉnh Bắc Ninh có sông Như Nguyệt, núi Dinh là ấn tích lẫy lừng. Sông Như Nguyệt ở huyện Yên Phong còn dấu tích trại Chĩnh, trại Chùa, ngày xưa Lý Thường Kiệt đã đánh đuổi quân Tống năm 1076. Núi Dinh là phòng tuyến trọng yếu lưu lại nhiều ấn tích hiển hách: Thế kỷ 11, Lý Thường Kiệt đánh tan tác đạo quân của Quách Quỳ. Thế kỷ 13, Trần Hưng Đạo đánh đuổi quân Nguyên. Thế kỷ 15, quân Minh bị bại, ra đầu hàng quân Lam Sơn. Năm 1789, ở núi Dinh, vua Quang Trung tiêu diệt trọn quân Thanh.
Đình Diềm thờ ông Trương Hống và Trương Hát, vì có công đuổi quân Lương, sau khi Lý Phật Tử phản trắc, hai ông tử tiết, dân chúng lập đền Diềm để thờ phụng.
Tỉnh Bắc Ninh có làng tranh Đông Hồ, thuộc huyện Thuận Thành, tranh Đông Hồ nét vẽ linh hoạt, sắc sảo, nổi tiếng khắp nước.
Bắc Ninh, di tích nhớ lòng
Phố phường, làng xóm, núi sông mỹ miều
Cảm tác: Non nước Bắc Ninh
Bắc Ninh nam giáp tỉnh Hưng Yên
Hà Nội phía tây, phố láng giềng
Kinh tế mở mang, luôn phát đạt
Đồng bào sinh sống, mãi bình yên
Tiền nhân giữ nước, thiết tha hoài
Triều Lý Đền Đô, nhung nhớ đời
Tám vị Quân vương, lo lắng nước
Một bà Hoàng đế, nhịn nhường ngôi
Đến chùa Bút Tháp, đến tham thiền
Chuyển hoá Phật tâm, kẻ hữu duyên
Một tượng Quan Âm, hình cổ kính
Hai toà tháp cổ, dáng thiêng liêng
Sông Như Nguyệt, núi Dinh, Xương Giang
Trận địa núi sông, thế vững vàng
Phòng tuyến sẵn sàng, Tàu sợ sệt
Hậu cần mạnh mẽ, giặc tiêu tan
Đền Diềm hương khói, hai ông Trương
Cảm kích xa xưa, chống giặc Lương
Nghĩa nước trung trinh, tròn khí tiết
Ơn vua khẳng khái, trọn can trường
Làng tranh tăm tiếng, tranh Đông Hồ
Khéo léo vẽ hình, tỉ mỉ tô
Hoạt cảnh rỡ ràng, mong mỏi ngắm
Bắc Ninh phong cảnh, thật nên thơ
Nguyễn Lộc Yên
Send comment
