Đây là một thí dụ điển hình mới của những lời đồn đoán từ lâu nói chánh quyền Mỹ chỉ là tay chân của một số nhỏ đại tư bản, đại tài phiệt đóng vai vua không ngai trong bóng tối. Nên hàng triệu con mắt đang nhướng lên nhìn Mỹ. Nhìn Mỹ để thử xem - mới đây thôi TT Bush miệng còn nói phát huy tự do, dân chủ thế giới, nhưng Mỹ có làm như lời nói hay không. Hay làm ngược lại, bị đồng tiền làm lũng đoạn lý tưởng lập quốc, niềm tin truyền thống của Mỹ, là tự do dân chủ.
Bắt đầu từ Quốc Hội . Ngày 15 tháng Hai bốn đại công ty của Mỹ, Microsoft, Cisco, Yahoo và Google, bị triệu hồi đến điều trần trước Ủy Ban Hạ Viện về những cáo buộc mà những công ty này đã giúp cho Trung Cộng (TC) để bóp nghẹt quyền tự do thông tin và phát biểu của người dân Trung Quốc (TQ). Để vào kinh doanh một thị trường Internet đông hàng thứ nhì trên thế giới chỉ sau Mỹ là TC, các hãng Mỹ phải khuất phục và thỏa mãn trước những yêu sách kiểm duyệt gắt gao của TC: không cho vào các trang web hải ngoại mà TC liệt vào sổ bìa đen cấm đoán; không cho vào các nội dung mà TQ xem là nổi loạn hay khiêu dâm; các hảng Internet phải theo qui định kiểm duyệt của TC. Và các hảng còn phải tiếp tay cho TC để thực hiện những cấm chỉ ngặt nghèo này.
Một bản cáo trạng nghiệm khắc. Các tổ chức giám sát nhân quyền quốc tế lên án gay gắt các công ty Mỹ nói trên. Tổ chức Ký giả Không Biên giới cho biết theo yêu cầu của TC, năm 2002, Yahoo, đại công ty trụ sở chánh ở Cali Mỹ này, đã cung cấp tin tức, làm điềm chỉ viên cho TC theo dõi và bát giam hai người trong đó co nhà báo nhà báo Sử Đào. Yahoo đã loại bỏ những phần có chứa đựng những điều mà TC không muốn cho dân biết nằm "danh sách đen" do nhà cầm quyền Trung Quốc đưa ra.. Còn công ty Microsoft chiều ý Bắc Kinh để kiểm duyệt phần mềm MSN Spaces ấn bản Hoa Lục chuyên dùng để viết nhật ký trên mạng, tức Weblog.Tương tự, công ty Google đã đồng ý rút tất cả các thông tin, không giao cho người tìm kiếm trên mạng, những điều mà nhà cầm quyền Trung Quốc đã ngăn cấm. Trong khi đó thì công ty Cisco lại cung cấp cho công an Hoa Lục các trang thiết bị được thiết kế để theo dỏi những liên hệ trên mạng. Công ty này còn huấn luyện cho Công an TC sữ dụng các thiết bị của công ty để kiểm duyệt nữa. Hai tổ chức quốc tế đấu tranh cho nhân quyền, Tổ chức An Xá Quốc tế và Phóng Viên không biên giới đều nhân thấy, những công ty tin học này của Mỹ đã tạo một Vạn Lý Trường Thành Lửa cho TC; nói khác đi cướp tư do thông tin và tự do phát biểu của người dân TQ. Bà Lucie Morillon cho biết Bắc Kinh đã chi hàng chục triệu đôla nhằm giám sát và kiểm duyệt Internet, khóa hết mọi ngõ truy cập vào những trang web chứa đựng thông tin về dân chủ và nhân quyền. Và chính các công ty Tây Phương híup cho TC. Ông Tom Milinovski, một giám đốc thuộc tổ chức bảo vệ Nhân quyền Human Rights Watch, nói Internet là một phương tiện giải thoát cho những xã hội bị đè nén khi cung cấp thông tin một cách tự do và cho phép người ta liên lạc với nhau một cách vô danh hay không. Một khi mà điều kiện đó bị tước đi, thì Internet dễ dàng biến thành khí cụ của phe trấn áp. Và chính các công ty Mỹ đã nối giáo cho TC.
Biện minh của các đại diện công ty. Phó chủ tịch Yahoo là Michael Callahan nói hãng ông "rất là bất mãn"[ sic] khi phải làm theo luật Trung Quốc.Elliot Schrage, phó chủ tịch hãng Google, nói quyết định phải kiểm duyệt công cụ tìm kiếm trên mạng Hoa Ngữ của hãng là "không phải điều mà chúng tôi làm một cách nhiệt tâm, mà cũng không phải điều chúng tôi hãnh diện tí nào..."[ sic] Thiệt hhông đó, hai đại diện của hai đại gia!
Ý kiến của các vị dân biểu Mỹ. Rõ rệt các công ty đã tìm cách tự biện hộ sau khi bị báo chí chỉ trích và bị chính phủ Mỹ lưu ý. Thực sự những việc làm của các công ty là " hành vi xúc phạm, thực là nhục nhã.. Tôi không hiểu được làm sao các nhà lãnh đạo các công ty của quý vị ngủ được [mà không bị lương tâm cắn rứt]." (lời DB Tom Lantos, vị lãnh đạo Dân Chủ trong Ủy Ban Quan Hệ Quốc Tế Hạ Viện).
DB Lantos liên tục chất vấn Yahoo là có liên lạc với gia đình nhà báo Trung Quốc Sử Đào hay chưa, người mà chính Yahoo đã nộp thông tin cho công an TQ sau khi ông ta chỉ trích hò sơ nhân quyền TQ và sau đó Côngan TC bắt ông ta.
Hành động dự trù. Dân biểu Chris Smith, chủ tịch tiểu ban Quan hệ Đối ngoại Hạ viện Hoa Kỳ, hôm thứ Tư cho biết ông và vài đồng sự đang soạn thảo một dự luật giải quyết vấn đề kiểm duyệt của nước ngoài, chẳng hạn như buộc các doanh nghiệp Mỹ phải tuân thủ một số quy tắc hành xử khi làm ăn với các chế độ toàn trị. Một văn phòng Tự do Internet cũng được đề nghị thiết lập tại bộ Ngoại giao Hoa Kỳ để phối hợp sách lược quốc tế về vấn đề này.
Hơi lâu chờ xem. Công việc sẽ dễ như trở bàn tay theo báo Pháp Figaro, nếu các công ty Mỹ để những những trạm trung chuyển ngoài lãnh thổ TC thì TC sẽ phải co tay, không kiểm soát được. Nhưng nói tới thì cũng phải nói lui, lúc đó các công ty Mỹ không vào liên doanh được với các công ty tin học TC - có nghĩa là không làm ăn được. Thủ tục lập pháp của Quốc Hội Mỹ không thể một ngày một bữa mà rồi. Các đại công ty có cả một binh đoàn vận động hành lang nhiều phương tiện và kỹ thuật ảnh hưởng đến quyết định của quyết định của dân biểu nghị sĩ. Thời gian đang đứng về phía các đại công ty và tài phiệt. Họp đồng đối với TC các đại công ty đã ký, cứ thế mà hốt bạc. Luật càng lâu ra càng có lợi cho các công ty Mỹ. Nhiều nhà quan sát lập pháp đã thấy khuynh hướng lăng trì thủ tục của các công ty. Chỉ có uy danh của Mỹ về tư do, dân chủ và gần 100 triệu người Trung Quốc xữ dụng Internet bị nén bạc đâm toạc tờ giấy Hiến chương quốc tế Nhân quyền và niềm tin tư do dân chủ bàn bạc trong Hiến Pháp Mỹ.