Giáng Sinh, Lễ Đạo Và Đời
Vi Anh
Người Việt tiếp cận với văn minh Tây Phương qua con đường Pháp trước Mỹ sau, nên dùng cả chữ Noel và Christmas để chỉ lễ Giáng Sinh. Văn minh Tây Phương sau cuộc Cách mạng Cơ khí và Kỹ nghệ trước và cuộc cách mạng Tin học sau đã lan tràn khắp thế giới và đồng thời đã biến lễ Giáng Sinh có tánh hoàn vũ -- đặc biệt tại các thành phố lớn có tính quốc tế (cosmopolis). Nên không chỉ riêng có dân Tây Phương theo Ky tô giáo ăn mừng lễ Giáng Sinh, mà người Á châu, Phi châu, Nam Mỹ châu đều ăn mừng lễ này như một đại lễ, mua sắm, trang hoàng, giải trí vui chơi sau một năm làm việc. Lễ Giáng Sinh bây giờ trở thành một đại lễ vừa đạo vừa đời, một dịp nghĩ đến người khác kém may mắn hơn. Đặc điểm đó thấy rõ nhứt ở Mỹ -- muốn hay không muốn cũng vẫn là một đệ nhứt siêu cường thế giới -- trong lễ Giáng Sinh.
Mùa Giáng Sinh là mùa mua sắm mạnh nhứt so với các lễ hội khác. Ngày Thứ Sáu Đen sau lễ Tạ Ơn là ngày mua sắm Giáng Sinh bắt đầu. Để dễ nhớ ngày Thứ sáu Đen đó người Mỹ gốc Việt có thể dùng mẹo vặt này cho dễ nhớ. Ngày Thứ Sáu Đen đó thiên hạ đi mua sắm đông "đen" nghẹt người, như cái mẹo đổi giờ Fall back, Spring forward (Fall mùa thu hay té thì ngả ra sau tức thụt lại 1 giờ, Spring mùa xuân hay nhồi thì vọt tới thì kéo tới 1 giờ.)
Giáng Sinh đã thương mại hoá cao độ. Theo thăm dò của Viện Gallup thường không dưới 85% dân chúng Mỹ chú ý đến chuyện mua sắm hơn là chuyệøn đạo. Quảng cáo truyền hình thúc đẩy mua, mua, mua từ trước Lễ Tạ Ơn đến sau Tết Dương Lịch. Nhiều đòn chiêu mãi tinh vi, trong đó có việc hạ giá. Hàng hoá từ chiếc xe sang Lexus sang trọng đến cây thông, con gấu, đến băng đỉa đầy chợ đầy tiệm. Phim ảnh mới thường chọn mùa Giáng Sinh để khai trương tại nhiều rạp. Trẻ em được chiếu cố với nhiều loại đồ chơi điện tử mới với ý nghĩa ít nhiều liên quan đến Giáng Sinh.. Còn nhà cửa thì khỏi nói, treo đèn hình cây thông, gậy, tuần lộc, Oâng Già Noel sáng rực trong mùa đông bên ngoài đêm dài hơn ngày và đen hơn thường lệ vì nhưng Con Người muốn biến Giáng Sinh thành mùa ánh sáng.
Theo cơ quan Marketing Company ước đoán mùa Giáng Sinh người Mỹ tốn ít nhứt khoảng 8 tỷ - vâng 8 tỷ Đô la trở lên - cho vấn đề ánh sáng Giáng Sinh. Thông thường các cơ sở bán đồ sang thương vụ cao hơn các cửa hàng bình dân; điều đó chứng minh người giàu hưởng Giáng Sinh 2004 nhiều hơn người nghèo.
Nhưng bù lại, mùa Giáng Sinh là mùa các hội đoàn thiện nguyện, các mạnh thường quân tổ chức giúp đỡ bữa ăn, viếng thăm, tặng tiền cho người không nhà. Trẻ em của gia đình lợi tức khiêm tốn cũng được đặc biệt chú ý qua cuộc phát quà, tổ chức vui chơi của các hội đoàn.
Tánh đời của Giáng Sinh phát triển mạnh làm cho không ít người Mỹ bảo thủ lo ngại tinh thần Giáng Sinh sẽ mất đi nên phản ứng. TT Bush là một người mộ đạo, một tín hữu thuần thành. Đặc phái viên báo Pháp Le Monde ghi nhận những người Ky tô giáo ủng hộ TT Bush đắc cử vận động biến Giáng Sinh trở lại thành lễ đạo, lễ Chúa Giáng Sinh. Từ lâu đã bị phe Cấp Tiến của Đảng Dân Chủ đã làm mờ đi tánh đạo của lễ để tránh đụng chạm với hai ngày lễ đau buồn Hanukkah của người Mỹ gốc Do Thái và Kuwanzaa của người Mỹ gốc Phi Châu.