Câu Chuyện Y Tế: Sưng Phổi
Bs Trần Mạnh Ngô
Bệnh nhân là một Ông già 77 tuổi than phiền ho và khó thở. Bệnh nhân cho biết khoảng gần một năm nay, lúc có lúc không, và triệu chứng có vẻ nặng hơn trong 3 ngày qua.
Trước hết bệnh nhân thấy ho một chút. Thỉnh thoảng như muốn khó thở và ho không có đàm. Bệnh nhân không hút thuốc lá, chưa bao giờ có tiền sử bệnh lý suyễn. Không rõ bệnh nhân làm nghề gì, chỉ biết bệnh nhân làm việc trong một hãng cung cấp dụng cụ y khoa trong vòng 10 năm nay. Bệnh nhân bị cao huyết áp, tiểu đường, cao mỡ, và hiện đang uống thuốc.
Cân lượng, huyết áp, mạch, nhiệt độ bệnh nhân không thấy có vẻ gì là đang bị bệnh nặng. Nghe phổi thấy tiếng khò khè cả 2 bên phổi trong lúc thở vào và tiếng lách cách trong lúc thở ra, nghe rõ hơn phổi bên trái so với phổi bên phải. Tim đâp bình thường. Rờ bụng không thấy đau và không sình bụng. Khi bệnh nhân gặp bác sĩ chuyên khoa về phổi, đo độ dưỡng khí (pulse oximetry) trong môi trường không khí phòng khám bệnh thấy thấp, độ bão hòa 92%. Nhiệt độ lúc này 100 độ F.
Chụp hình phổi cho biết có vết nám ở thùy dưới phổi dưới, khuyến cáo sưng phổi. Ngoài ra tim bình thương và bệnh nhân có xơ cứng động mạch chủ. Khi gặp bác sĩ phổi, chụp hình quang tuyến phổi cho thấy có vết nám ở thùy dưới phổi trái gần phía ngoài bao tim và có thay đổi toả mô khe phổi bên phải. Theo ý kiến bac sĩ chuyên khoa phổi thì bệnh nhân bị 1) Viêm phổi cấp tính thùy dưới bên trái và 2) Bệnh khe phổi kinh niên (chronic interstitial lung disease), chưa rõ nguyên nhân.
Bs phổi bàn luận bệnh lý vơí bệnh nhân và vợ bệnh nhân. Theo ý kiến bác sĩ chuyên khoa phổi thì bệnh nhân nên nhập viện để điều trị. Nhưng bệnh nhân từ chối.
Bác sĩ phổi cho một liều Solu-Medrol trong phòng mạch để kiểm soát khò khè phổi. Đồng thơì cho Medrol, Levaquin, và Symbicort. Bs phổi yêu cầu bệnh nhân trở lại phòng mạch phổi để trong vòng 24 giờ cần phải hoạch định điều trị ra sao. Bệnh nhân cũng được khuyến cáo cần vào bệnh viện ngay nếu không thấy thuyên giảm. Bệnh nhân được bác sĩ phổi theo dõi.
Sau giai đoạn điều trị câp tính, bệnh thuyên giảm. Nhưng theo bác sĩ phổi bệnh nhân vẫn cần tìm hiểu tình trạng bệnh phổi kinh niên. Và cần chụp hình cắt lớp trong tương lai sau khi khỏi hẳn tình trạng sưng phổi cấp tính. Bác sĩ chuyên khoa phổi theo dõi. Chụp hình phổi ít tuần sau thấy vết nám đã hoàn toàn biến mất, phổi trong trở lại bình thưòng.
Viêm sưng phổi nguy hiểm cho tất cả mọi người. Càng nguy hiểm hơn trong trường hợp này bệnh nhân bị bệnh kinh niên như tiểu đường và cao huyết áp. Theo Cơ Quan Bệnh Tiểu Đường thì bệnh nhân bị tiểu đường có nguy cơ tử vong gấp 3 lần vì cúm và viêm sưng phổi. Thường thưòng mỗi năm bệnh nhân tiểu đường phải chích ngừa cúm. Chích cúm không thể ngừa cúm được 100% nhưng ít ra có thể bảo vệ bệnh nhân khỏi bị mắc cúm trong vòng 6 tháng. Những người sống chung quanh trong gia đình cúm nên chích ngừa cúm hàng năm. Chính bản thân mình sẽ đỡ bị cúm hơn nếu những người xung quanh mình không bị cúm. Không chích ngừa cúm nếu bị phản ứng hột gà (vì siêu vi trùng cúm cấy trong hột gà). Bệnh nhân cần chích thuốc ngừa viêm sưng phổi. Rất tiếc chỉ có 1/3 bệnh nhân tiểu đường chích ngừa viêm sưng phổi. Trẻ em từ 2 tuổi trở lên hay những người già bị bệnh kinh niên (như tiểu đường) cần chích ngừa sưng phổi để ngừa nguy cơ tử vong vì sưng phổi.
Cứ 1 trong 20 người lớn tử vong vì sưng phổi. Cứ 2 trong 10 người lớn bị tử vong vì nhiễm trùng máu (vi trùng vào máu). Cứ 3 trong 10 người lớn lại bị tử vong khi bị sưng màng óc. Cứ 100,000 người tử vong hàng năm vì nhiễm vi trùng. Chích ngừa sưng phổi giúp phòng tránh những bệnh kể trên. Ít ra là 60% tránh được viêm sưng phổi, viêm màng óc, nhiễm trùng vào máu và tử vong. Có thể chích ngừa viêm phổi bất cứ lúc nào trong năm. Phần lớn có thể ngừa cả đời luôn. Trừ trường hợp bệnh nhân dưới 65 tuổi bị bệnh kinh niên hay yếu miễn nhiễm thì cứ 5-10 năm nên chích lại một lần. Mùa đông là mùa sưng phổi, vậy nên chích ngừa sưng phổi.
Còn thêm một lời nhắn nữa là bệnh cúm heo H1N1 đang phát triển ở Hoa Kỳ. Trong mùa cúm, xin coi chừng tránh lây lan sang người khác. Dùng khăn giấy che mũi và mồm khi ho hay hắt xì. Vất giấy chùi vào sọt giác. Rửa tay bằng xà bong và nước, đặc biệt khi vừa ho hay hắt xì xong. Lau tay bằng rượu cồn cũng tốt. Không rờ tay vào mắt, mũi, hay miệng. Không gần những người đang bị bệnh. Khi bị cúm heo, nên ở nhà không đi làm, không đi học, tránh gần những ngưòi xung quanh để tránh lây lan sang người khác. Xin vào web site CDC để tìm hiểu thêm dịch cúm gà, cúm heo hay đại dịch cúm. (Bài này dùng làm tham khảo, nếu có vấn đề sưng phổi, bệnh nhân cần gặp khám bác sĩ gia đình).
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, E-mail: nmtran@hotmail.com; Xin mời ghé thăm Y Dược Ngày Nay, www.yduocngaynay.com, Một Trang Web Y Khoa của người Việt viết cho người Việt.
Gửi ý kiến của bạn
Cơ Quan Kiểm Soát Thực Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chuẩn thuận loại thuốc điều trị đầu tiên có khả năng trì hoãn – có thể trong nhiều năm – sự khởi phát của bệnh tiểu đường Loại 1, một căn bệnh thường xuất hiện ở thanh thiếu niên.
Nước Mỹ có vấn đề về uống rượu. Theo nghiên cứu mới của Trung tâm Kiểm soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC), việc tiêu thụ rượu quá mức đã góp phần gây ra ước tính một phần tám số ca tử vong, hay12.9 phần trăm trên tổng số người Mỹ từ 20 đến 64 tuổi. Uống quá nhiều rượu cũng là nguyên nhân gây ra 1/5 số ca tử vong - 20,3% - ở người Mỹ từ 20 đến 49 tuổi, theo nghiên cứu được công bố vào tuần trước trên tạp chí JAMA Network Open.
Vắn tắt, người càng lớn tuổi, số lượng tế bào thần kinh giảm và khả năng về tâm trí sẽ giảm đi. Một số triệu chứng nhẹ như hay quên, hay lẫn lộn có thể chấp nhận như là sự lão hoá bình thường. Khi các triệu chứng này gia tăng, tiến triển đến mức ảnh hưởng đến cuộc sống thường nhật, lúc đó người ta dùng từ "dementia" hay "mất trí" theo nghĩa đen, hay bịnh lẫn. Có nhiều nguyên nhân cho dementia. Bịnh Alzheimer là nguyên nhân của phần lớn người mắc dementia. Một số nguyên nhân dementia chữa được, chưa có thuốc thay đổi được bịnh Alzheimer (disease-modifying drugs), chỉ có những thuốc giúp giảm triệu chứng thôi (symptomatic treatment).
Các Telomere* đóng một vai trò thiết yếu trong việc xác định số lần một tế bào có thể phân chia. Telomere là 1 đoạn DNA có trình tự (TTAGGG) lặp lại nhiều lần ở đầu mỗi nhiễm sắc thể, có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ phân tử DNA khỏi các tác động gây hại và sự mất ổn định của hệ genome. Trong chu trình của một tế bào bình thường, quá trình phân bào sẽ khiến cho một phần của telomere bị mất đi. Khi độ dài của telomere đạt tới mức giới hạn thì tế bào sẽ tự chết theo chương trình (apotosis**). Do vậy, độ dài của telomere có thể coi như chiếc đồng hồ sinh học để xác định “tuổi thọ” của tế bào và các cơ quan.
Mùa đông đang đến rất nhanh và thời tiết lạnh hơn, điều quan trọng hơn bao giờ hết là quý vị phải tiêm vắc-xin và liều tăng cường chống lại COVID-19 cho bản thân và gia đình. Đối với những người từ 65 tuổi trở lên, việc tiêm liều tăng cường COVID-19 loại cập nhật là cực kỳ quan trọng vì nguy cơ mắc bệnh nặng do COVID-19 tăng lên theo tuổi tác.
Việc các bác sĩ có thể nhìn xuyên thấu bên trong cơ thể bệnh nhân mà không cần phải rạch một đường nào từng là một khái niệm thần kỳ. Cho đến nay, hình ảnh y tế (medical imaging) trong khoa quang tuyến đã trải qua một chặng đường dài, và các kỹ thuật mới nhất dựa vào trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ còn tiến xa hơn nữa: chúng khai thác khả năng tính toán khổng lồ của AI và khả năng học hỏi vô giới hạn để tận dụng triệt để các phương pháp dò chụp trên cơ thể, tìm ra những điều khác thường mà mắt người có thể bỏ sót.
Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska ngày 3/10/22 đã quyết định trao Giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học năm 2022 cho Svante Pääbo vì những khám phá của ông liên quan đến bộ gen của những hominin (cũng thuộc giống người, tương tự như “người khôn” [homo sapiens] chúng ta hiện nay) đã tuyệt chủng và sự tiến hóa của loài người. Svante Pääbo sinh ngày 20 tháng 4 năm 1955 tại Stockholm, Thụy Điển. Mẹ của ông là nhà hóa học người Estonia Karin Pääbo (1925–2013), từng trốn thoát khỏi Estonia bị Liên Xô xâm lược vào năm 1944 và đến Thụy Điển tị nạn trong Thế chiến thứ hai. Ông là con ngoại hôn của nhà hóa sinh người Thụy Điển Sune Bergström (1916-2004), và cha ông cũng từng được giải Nobel về Sinh lý học hoặc Y học (năm 1982).
Tại văn phòng VM Clinic tọa lạc số 8251 Westminster Blvd, Westminster CA 92683 (phòng mạch BS. Chính mai và BS. Thảo Võ.), vào lúc 8 giờ sáng Chủ Nhật ngày 30 tháng 10 năm 2022, VM CLINIC COMMUNITY WALK 2022 đã tổ chức chương trình đi bộ “Sức Khỏe Cho Cả Nhà.” Chương trình đi bộ còn có sự hợp tác của một số các đơn vị y tế như Hội Ung Thư Việt Mỹ, OC Autism Foundation, Lavina Pharmacy, Excel Rehab and Wellness, SJVRC (San Jose Vietnamese Running Club), Regal Medical Group, ADOC, Lakeside, Physical Therapy, Hội Bảo Vệ Sức Khỏe Tâm Thần, v.v…
Phát hiện ung thư từ sớm, trước khi nó di căn, có thể là vấn đề sống còn. Đây là lý do tại sao các bác sĩ khuyên chúng ta nên thường xuyên truy tầm một số loại ung thư phổ biến bằng nhiều phương pháp khác nhau. Ví dụ: nội soi đại tràng để tầm soát ung thư ruột kết, hay chụp nhũ ảnh để truy tầm ung thư vú. Dù quan trọng, nhưng cũng khó để có thể làm tất cả các xét nghiệm, bởi vì chúng tốn kém và đôi khi còn khiến bệnh nhân khó chịu. Nhưng mọi chuyện sẽ khác nếu có một xét nghiệm máu duy nhất có thể truy tầm được hầu hết các loại ung thư phổ biến cùng lúc. Đây là tương lai đầy hứa hẹn của các xét nghiệm phát hiện sớm đa ung thư (multicancer early detection tests – MCED). Năm nay, Tổng thống Joe Biden đã xác định việc phát triển các xét nghiệm MCED là một ưu tiên của Cancer Moonshot, nỗ lực liên bang trị giá 1.8 tỷ đô la nhằm giảm tỷ lệ tử vong do ung thư và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân sau ung thư cũng như đang sống chung với b
Ngày 14 tháng 9, 2022, Tổng Giám đốc WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus tuyên bố thế giới chưa bao giờ ở trong tình trạng tốt hơn để chấm dứt đại dịch COVID-19 và kêu gọi các quốc gia tiếp tục nỗ lực chống lại loại virus đã giết chết hơn sáu triệu người. Tuy nhiên, ông nói: “Chúng ta vẫn chưa đến đó”. Đây được xem là nhận xét lạc quan nhất từ cơ quan Liên Hiệp Quốc kể từ khi WHO tuyên bố COVID-19 là tình trạng khẩn cấp quốc tế và gọi virus này là đại dịch vào tháng 3 năm 2020 (VOA).
Copyright © 2022 vietbao.com All rights reserved 
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D559000770.-%3B)