Hôm nay,  

50 Năm Hòa Ước Paris, Nghe Lại Bình Ca Phạm Duy

22/12/202300:00:00(Xem: 3379)

binh ca
Vào những ngày cuối năm 2023, khi mà người Mỹ bắt đầu chuẩn bị cho những bữa tiệc Giáng Sinh, năm mới, bàn tán chuyện mua sắm, thì chiến sự giữa Isarel và Hamas chưa có dấu hiệu thuyên giảm. Trên vùng đất thánh của cả ba tôn giáo lớn, những kiếp người lầm than chỉ mong có một ngày hòa bình, một ngày không bom đạn.

Cũng vào những ngày cuối năm 2023, người Mỹ bắt đầu nhìn thấy một viễn cảnh Ukraine bị bỏ rơi, phải chấp nhận đổi đất lấy hòa bình. Nhiều người Việt cho rằng Ukraine sắp là một Việt Nam Cộng Hòa khác, một đồng minh bị Mỹ bỏ rơi, nhưng sau một thời gian có thể nhanh hơn nhiều.

Năm 2023 cũng đánh dấu kỷ niệm 50 năm ngày hiệp định Paris được ký kết, đem lại một niềm hy vọng hoà bình cho hàng triệu người Việt Nam. Nhưng nhiều người tiên đoán trước rằng đây chỉ là một nền hòa bình giả tạo, để Mỹ phủi tay với Miền Nam, bắt tay với Tàu, tạo điều kiện cho Miền Bắc thôn tính Miền Nam chỉ hai năm sau đó.

50 năm nhìn lại một cột mốc lịch sử đáng buồn như vậy, hỏi ai còn nhớ điều gì vui? Xin thưa rằng vẫn có. Thí dụ như nghe lại 10 bài Bình Ca của nhạc sĩ Phạm Duy. Niềm hy vọng về hòa bình của muôn triệu người Việt được ghi lại thành những ca khúc tuyệt diệu, nhưng nhiều người yêu nhạc thuộc thế hệ trẻ có thể chưa biết đến.

Ngay cả những người yêu nhạc Phạm Duy từ trước 1975 cũng có thể khám phá ra một vài điều mới về Bình Ca. Là một chứng nhân lịch sử của Việt Nam trong thời hiện đại, hiểu thời cuộc, Phạm Duy không hy vọng hão huyền về nền hòa bình do hòa ước Paris đem lại vào đầu năm 1973. Trên trang mạng www.phamduy.com, ông viết: “…Bình Ca ra đời vào năm 1972, không xưng tụng nền hoà bình mà Hội Nghị Paris đạt được sau các vụ đi đêm và ký kết giữa các phe nhóm. Trong bình ca, không phải vì lý do có ký kết hoà bình mà nói tới chuyện tương lai, với sự trùng tu xứ xở, xây lại nhà máy, cầu cống v.v... Nó nói nhiều tới chuyện lấy lại sự bình thường, bình dị của dân tộc ta, bị mất đi sau mấy chục năm chiến tranh…”

Bình Ca là một chương khúc gồm 10 ca khúc, một hình thức được nhạc sĩ Phạm Duy thực hiện một cách xuất sắc với Đạo Ca, Tâm Ca trước đó. Bài Bình Ca 10, Ngày Sẽ Tới, được sáng tác mãi từ năm 1959, như một lời réo gọi hoà bình. Cùng với chín bài hát mới viết vào năm 1972, Bình Ca không hẳn là những bài hát nói tới hoà bình trên đất nước, mà là hoà bình trong lòng người. Tại sao vậy? Bởi vì chính Phạm Duy không tin là sẽ có hoà bình sau khi hòa ước ký kết! Điều này đã được chứng minh tại Miền Nam ngay trong những ngày cuối tháng Giêng 1973, khi mà tờ hòa ước Paris còn chưa ráo giấy mực.

Điều gì là nét độc đáo riêng của Bình Ca? Sự bình dị từ giai điệu đến ca từ. Thứ bình dị nhưng sâu sắc, đi thẳng vào lòng người thường thấy trong ca khúc Phạm Duy. Nó bình dị, chân thành, đầy cảm xúc rất thực của những người Việt luôn mơ về một ngày hòa bình.

Hãy cùng nghe và hát lại Bình Ca 1:


Trong một giai điệu đơn giản của thể nhạc cộng đồng, hát chung, bức họa về hòa bình được phát thảo tuyệt đẹp từ những điều hết sức đơn giản trong đời sống hằng ngày. Những con chim sau bao năm bị tiếng súng làm im tiếng nay hót trở lại. Những chú trâu già nay có thể thảnh thơi nhai cỏ, để nhường công việc đồng áng lại cho những chiếc máy cày, tượng trưng cho sự thịnh vượng của một đất nước VIệt Nam hòa bình:

Này em con chim lười, Nhiều năm chim đau phổi
Buổi sáng vắng tiếng chim cười vui
Này em con chim gầy, Chiều nay chim đứng dậy
Và nó hát líu lo thật dài
Cũng vì Hoà Bình đã về đây…
Này em con trâu già, Nhiều năm trâu vất vả
Cùng với bác xã nơi đồng quê
Này em con trâu già, Nằm chơi trâu nhai cỏ
Nhìn những chiếc máy đang cầy bừa.
Trâu đừng buồn vì máy cầy nghe…

Rồi hình ảnh trại giam cũ biến thành trường học… Rồi tiếng nổ khi sang xuân nay không phải là tiếng đạn bom, mà là tiếng pháo vui… Cảm động nhất là trong phiên khúc sau cùng, hình ảnh người lính già trở về, kể lại chuyện buồn vui thời chiến cho đám con trẻ:

…Này em anh đã già, Tuổi cao thiếu sức khoẻ
Dù sống với trái tim cằn khô
Này em anh đã về, Thì xin nghe anh kể
Chuyện mới, cũ, khóc vui tràn chề
Những chuyện hoà bình có người nghe…

Những hình ảnh giản dị mà xúc động về hòa bình, chỉ có thấy trong ca khúc Phạm Duy…
 
Sự mộc mạc của Bình Ca thể hiện rõ nhất trong Bình Ca 7, Lời Chào Bình Yên:


Người nghe có thể tưởng tượng ra hình ảnh một bác nông dân Miền Nam chất phác, vui vì hòa bình đến mà mặc khăn áo chỉnh tề, đứng ra đường cúi chào tất cả mọi người:

Mang giầy giớ tốt, mang khăn áo lành
Tôi chào đất nước tôi nay thái bình
Tôi cúi lưng xin chào anh, Tôi đứng lên, tôi chào em
 Tôi vói lên cao, chào Đức Tin
 Tôi chào sáng sớm, ban trưa, xế chiều
 Đêm về vẫn cứ chưa thôi cúi chào
 Tôi thấy trong tôi mừng reo, Tôi thấy chung quanh chào nhau
 Tôi cũng không quên chào đứa tôi đâu.
 Lời... lời chào bình yên… Lời... lời chào bình yên

Chào mừng một Việt Nam hòa bình, tại sao không thể mơ về một thế giới cũng hòa bình, nơi mà con người có thể chia sẻ cho nhau mọi thứ:

…Tôi chào trái đất xinh xinh giữa trời
Tôi chào thế giới chung nhau giống người
Chia với nhau dăm biển to, Dăm núi cao băng lạnh co
Hay mấy khu sa mạc nắng khô
Tôi chào ý nghĩ chia vui chúng mình
Chia buồn, sẽ sống chung nhau thái bình
Chia nước ngon, chia hột cơm, Chia áo khăn, chia mảnh tôn
Ta bắt tay nhau chào tiếng hân hoan.
Lời... lời chào bình yên... Lời... lời chào bình yên

Đó là giấc mơ lớn nhất của nhân loại, nhưng có lẽ sẽ không bao giờ trở thành sự thật. Nhưng đâu có ai ngăn được người nghệ sĩ mơ những điều tốt đẹp. Giống như Beethoven đã từng mơ và viết lên Hoan Khúc bất tử trong Bản Giao Hưởng Số 9 cách đây ba thế kỷ…

Sau những mùa xuân máu lửa, thù hận như Tết Mậu Thân, người Việt nay mơ đến một muà xuân hiền hòa, thanh bình. Bình Ca số 5, Xuân Hiền, với giai điệu rộn ràng mùa xuân là một mùa xuân cổ kính, với các từ Hán Việt như : Xuân Huy, Xuân Phong, Xuân Tiêu, Xuân Miên... để nói tới ánh sáng mùa Xuân, gió Xuân, đêm Xuân và giấc mộng đêm Xuân:

Xuân huy chan hoà trên khắp quê hương
Nắng chói gia đình huyền bí trăm con
Năm mươi người xuống, Năm mươi người lên
Đến lúc gặp chỗ hàn huyên
Xuân phong đem về tin tức vui chung
Gió mát cho lòng rộng rãi thong dong
Chung nhau cuộc sống, Chung nhau cuộc chết
Và quyết định cưới Xuân liền !
 À ạ ơi ! À ạ ơi !...
Và khi tâm người nhạc sĩ phơi phới với mùa xuân hòa bình, Phạm Duy hướng tới một mùa xuân vĩnh cữu trong lòng người; thứ mùa xuân trong cõi tâm mà tác giả từng nhắc đến trong Xuân Ca, Tâm Xuân, Xuân Hành:
…Xuân non, Xuân già, Xuân vẫn Xuân quen
Mới biết Xuân là cuộc tái sinh duyên
Thu, Đông, Hạ chết, Nhưng Xuân còn nguyên
Khuyến khích dòng máu về tim
Xuân không lên đường, Xuân đứng êm êm
Đứng mãi trong đời để cõng ta lên
Yêu Xuân đằm thắm, Yêu Xuân một phen
 Và sống cùng với Xuân hiền...
 À ạ ơi ! À ạ ơi !...
Bình Ca có đến hai ca khúc lấy tình yêu Thiên Chúa để nói lên tình yêu của nhân loại đối với hòa bình. Trong Bình ca 4, Xin Tình Yêu Giáng Sinh (thơ Trụ Vũ), hòa bình như tình yêu Giáng Sinh, đem lại cho quê hương Việt Nam sự hồi sinh:

     
Xin tình yêu giáng sinh, Trên quê hương cằn cỗi
Xin tình yêu giáng sinh, Trên địa cầu tăm tối
    Xin tình yêu giáng sinh, Trong lòng người hấp hối
    Xin tình yêu giáng sinh, Trên cuộc đời lầy lội…
    …Xin tình yêu giáng sinh, Cho một lần hoa nở
    Xin tình yêu giáng sinh, Cho một lần ngực thở
    Xin tình yêu giáng sinh, Cho một lần cửa mở
    Xin tình yêu giáng sinh, Tình yêu của chúng mình…
Đặc biệt hơn nữa, trong Bình Ca  9, Phạm Duy muốn được nhìn Chúa Giê Su như một con người của hoà bình, một con người có khả năng kiến tạo hòa bình bằng những hành động minh triết:

Nếu có ai giận dữ, Nếu có ai bất hoà
Nếu có ai lầm lỡ, Rồi sinh ra khắt khe
Sẽ đánh tôi một cái, Tát tôi nơi má này
Sẽ thấy tôi lặng lẽ, Chìa luôn ngay má kia !
Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi ! Nhân ái ban xuống đời
Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi ! Cho hiếu hoà khắp nơi...
Hay là cách Chúa đã bảo vệ người phụ nữ mang tội bán thân khỏi hình phạt bị ném đá trước công chúng:
…Đã chót mang tội gốc, Gái hư thân não nùng
Khóc giữa nơi quần chúng, Nằm cho viên đá quăng
Hỡi những ai ở đó! Sẽ đóng vai phán toà
Nếu tự thấy không tội lỗi, Thì quăng viên đá coi.
Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi ! Thương sót cho giống người
…Lạy Chúa ! Lạy Chúa tôi ! Không xét người ! Xét tôi !...
 
Như đã nói trên, bài Bình Ca 10, Ngày Sẽ Tới, viết từ 1959 được dùng để kết thúc Bình Ca. Có lẽ vì định mệnh, mà ca khúc cho hòa bình này lại viết ở tông thứ, với lời mở đầu và kết thúc giống như một tiếng kêu van hơn là một tiếng reo vui đón chào hòa bình: “…này hỡi, hỡi Hòa Bình…”


Này hỡi, hỡi Hoà Bình ! Này hỡi, hỡi Hoà Bình !
Ngày sẽ tới, biết bao nhiêu mừng vui
Mừng biết mấy chiến tranh đã tàn phai
Quê hương ta xưa nay đã đẹp rồi
Thêm xinh tươi, thêm vui, thêm tuyệt vời !
Này hỡi, hỡi Hoà Bình ! Này hỡi, hỡi Hoà Bình!...

Mà định mệnh của đất nước Việt Nam buồn thật! Nền hòa bình từ hòa ước 1973 chỉ là giả tạo. Và ngay cả khi đất nước ngưng tiếng súng vào năm 1975, quê hương vẫn đầy hận thù, bạo lực, vẫn chưa bao giờ thực sự tươi sáng cho đến tận nửa thế kỷ sau...

Vận mệnh của nhiều quốc gia trên thế giới cũng đầy đen tối trong những những ngày cuối năm 2023, Isarel-Palestine, Nga-Ukraine… Có lẽ nhân loại luôn có những dân tộc chỉ thèm khát một ngày hòa bình. Trong một thế giới chiến tranh, hận thù, những ca khúc như Bình Ca giúp nuôi dưỡng niềm hy vọng về một ngày mai tốt đẹp hơn. Cho dù ở Việt Nam, hay ở Ukraine, hay ở Palestine, và ngay cả ở Mỹ, chỉ có Chân- Thiện-Mỹ mới có thể đưa con người đến gần nhau hơn. Hòa Bình trong mỗi con người hy vọng sẽ góp phần xây dựng nên Hòa Bình cho một quốc gia, cho toàn thế giới.

Doãn Hưng

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Rồng là con vật đứng đầu trong bộ Tứ linh: Long, Lân, Quy, Phụng. Và như chúng ta biết, Rồng là con vật không có thật trên thế gian và Rồng do trí tưởng tượng của con người mà có trong chuyện cổ tích. Trong 12 con giáp, Rồng đứng thứ Năm và có thể nói là con vật cao quý nhất vì lúc nào Rồng cũng ở trên… mây.
Con rồng không phải là con vật có thực trong giới sinh vật mà chỉ là thần linh hư cấu, hình ảnh con rồng được tạo dựng bởi sự tổng hợp đặc trưng loài động vật theo óc tưởng tượng của con người, nên hình ảnh con rồng thay đổi ở mỗi bản vẽ và phức tạp: Rồng giống hươu, đầu rồng có lúc giống lạc đà. Mắt rồng giống quỷ. Cổ rồng giống cổ rắn. Bụng rồng giống bụng con tằm. Vẩy rồng giống cá, vuốt rồng giống vuốt chim. Chân rồng giống chân hổ, có người lại cho là chân rồng giống chân rùa. Tai rồng giống tai trâu bò. Con rồng giống tất cả mọi chi tiết của nhiều loại động vật khác nhau, do đó, người ta quý trọng con rồng.
Đó là ngày 26 tháng 4 năm 1937. Tây Ban Nha đang hỗn loạn cùng cực: Tướng Franco và một phần của quân đội phản đối cuộc bỏ phiếu phổ thông giao chính quyền Cộng hòa Tây Ban Nha cho các đảng cánh tả. Đất nước bị chia cắt tơi tả, xâu xé bởi một cuộc nội chiến đẫm máu...
Đạo Phật do đức Phật Thích Ca Mâu Ni (Sakya Muni Buddha) khai sáng ở Ấn Độ. Căn bản của giáo pháp là Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo. Nhờ sự uyển chuyển của giáo pháp mà đạo Phật thích ứng với mọi giai tầng trong xã hội, khế hợp với nhiều nền văn hóa khác nhau, phát triển mạnh ở các quốc gia khác nhau. Ngay cả những nước tân tiến nhất hiện nay như Mỹ, Canada, Tây Âu… Đạo Phật vẫn thích ứng và cùng đồng hành với những tôn giáo khác...
Vào ngày 6 Tháng 12, giới truyền thông Mỹ đồng loạt đưa tin Taylor Swift, nữ ca nhạc sĩ đầy tài năng, được tạp chí Time vinh danh là “Nhân Vật Của Năm 2023” (Person of The Year). Đây là lần đầu tiên một ca nhạc sĩ được bình chọn danh hiệu giá trị này, càng nhấn mạnh thêm sự thành công và sức ảnh hưởng của cô gái hát nhạc pop-đồng quê. Trước đây, nhiều nhân vật được Time chọn từ năm 1927 là các tổng thống Hoa Kỳ, những nhà hoạt động chính trị lỗi lạc.
Bạn có thể gọi Arnaud Nazare-Aga là một nhà điêu khắc, hay một lạt ma vào đời, hay đơn giản, là một nghệ sĩ và là một cư sĩ. Một thời anh đã ngồi trong tu viện để tạc các pho tượng Phật, tượng Bồ Tát, các trụ điêu khắc, và rồi anh rời tu viện để bước vào đời, trở thành một nghệ sĩ nổi tiếng trong thế giới tượng hình. Nói kiểu tóm gọn theo văn phong báo chí thường gặp là: một nghệ sĩ Phật tử người Pháp. Nhưng cuộc đời anh đầy những cơ duyên kỳ lạ. Bài viết này tổng hợp từ nhiều báo, trong đó có Forbes, Time Out, Thai PBS World, The Phuket News... Lời tự giới thiệu của nhà điêu khắc Arnaud Nazare-Aga chỉ đơn giản vài đoạn trên trang nhà riêng. Sinh năm 1965 tại Paris, Arnaud Nazare-Aga đã sinh khởi niềm đam mê với kiến trúc và điêu khắc hiện đại từ khi còn thơ ấu. Anh thường xuyên đi thăm viện bảo tàng cùng ba mẹ. Anh được giáo dục trong một cộng đồng Phật giáo Tây Tạng ở vùng Burgundy, miền Đông nước Pháp, và học nghề đúc tượng thạch cao nơi đây.
Được sáng tạo bởi Disney Theatrical Productions (dưới sự chỉ đạo của Thomas Schumacher), vở nhạc kịch The Lion King được trình diễn lần đầu trên sân khấu Broadway vào ngày 13 tháng 11 năm 1997 và đã đón hơn 112 triệu khán giả trên khắp thế giới đến thưởng thức. Sự kiện nhạc kịch mang tính bước ngoặt này quy tụ một trong những đội ngũ sáng tạo giàu trí tưởng tượng nhất tại sân khấu Broadway. Julie Taymor, đạo diễn từng đoạt giải Tony Award®, đã mang đến một câu chuyện tràn đầy hy vọng và phiêu lưu trên phông nền kỳ thú với những hình ảnh tuyệt đẹp. The Lion King cũng sử dụng một số bản nhạc quen thuộc nhất của Broadway do các nghệ sĩ từng đoạt giải Tony Award là Elton John và Tim Rice sáng tác. The Lion King không giống như bất kỳ vở nhạc kịch nào khác.
Bị những kẻ mơ làm ca sĩ dai dẳng tra tấn trong cảnh sống chung chạ ở trại tỵ nạn nên tôi đã, như một hình thức phản vệ, tập cho mình thói quen thưởng thức bằng lỗ tai phân tích, chủ yếu trên khía cạnh ngôn từ...
Ann Phong triển lãm tranh ở Quận Cam, tôi bay qua tham dự. Xem tranh trừu tượng là xem tranh bằng tưởng tượng. Tôi là người sống bằng tưởng tượng. Xem tranh Ann Phong, không chỉ xem cái đẹp, xem nét đặc thù của nữ họa sĩ này, nhưng để sau cùng là xem chính “tôi trong quá trình tưởng tượng từ dãy tranh.” Luhraw viết: “Trước đây tôi chỉ có thể đoán chừng mình là ai. Giờ đây, nhờ nghệ thuật, tôi biết mình là ai.” (Quote.) Có nhiều đêm mất ngủ, tôi thường lên mạng xem tranh, đôi khi, ngủ nhờ trong phòng tranh ảo của Ann Phong. Những khi suy nghĩ về sự hiện sinh của con người, của bản thân, tôi thường tự dẫn mình đến một số tranh của Ann Phong theo quan điểm “Dấu người trên đất.” Tôi yêu thích loạt tranh này, vì Ann Phong nói lên những điều bằng họa, mà tôi chưa thể nói hết những suy nghĩ qua thơ.
Ở nước Mỹ hiện nay, các chính trị gia đang chia rẽ, đấu đá, tranh phiếu cử tri về những vấn đề tưởng như là “chuyện nhỏ” ở các quốc gia văn minh khác. Thí dụ như vấn đề về quyền của người đồng tính. Ở nước Mỹ tự do dân chủ nhất thế giới ngày nay vẫn xảy ra tình trạng đối xử tàn nhẫn, kém văn minh đối với những người đồng tính. Nhiều người khi nghe điều này sẽ không tin đó là sự thật. “Làm sao chuyện đó có thể xảy ra ở xứ sở văn minh này!?” Nhưng sự thật dù khó tin nhưng vẫn là sự thật. Nhất là khi nó được kể lại từ những nhân chứng sống, rồi sau đó được in thành sách, chuyển thể thành phim ảnh.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.