Hôm nay,  

Con Đường An Lạc Bài 10: Ở đây và Bây giờ

12/2/202408:13:00(View: 2053)
blank 

“Sách bỏ túi” cho người cao tuổi

Con Đường An Lạc

Bài 10:

Ở đây và Bây giờ

  

Đỗ Hồng Ngọc

  

Từ năm 1946, Tổ chức Y tế thế giới (WHO)  đã định nghĩa:  Sức khoẻ là một tình trạng hoàn toàn sảng khoái (well-being; bien-être) về thể chất, tâm thần và xã hội, chớ không phải chỉ là không có bệnh hay tật. Một định nghĩa như thế cho thấy đánh giá sức khỏe của một con người không thể chỉ dựa vào chuyện có hay không có bệnh tật… Cái khó ở đây là làm cách nào đánh giá được “tình trạng sảng khóai” về cả ba mặt, thể chất, tâm thần  xã hội như định nghĩa đã nêu? Đánh giá sự sảng khoái, sự hài lòng cũng chính là đánh giá hạnh phúc. Mà đánh giá hạnh phúc là chuyện không đơn giản chút nào vì nặng tính chủ quan, dễ lệch lạc. Chính vì thế mà mãi nửa thế kỷ sau, WHO mới đưa ra được một bảng “Đánh giá chất lượng cuộc sống” (Quality of Life Assessment, 1996) liên quan đến sức khỏe và chăm sóc sức khỏe để cụ thể hóa định nghĩa đã nêu trên. Theo đó, người thầy thuốc chỉ quan tâm chữa trị bệnh tật là chưa đủ, mà phải quan tâm đến chất lượng cuộc sống  của người bệnh. Nói khác đi, người bệnh sống không phải chỉ là “sống sót”, tồn tại, mà phải là sống có ý nghĩa, có hạnh phúc ở một mức độ tốt nhất có thể được. WHO đề ra một bảng chỉ số gọi là WHOQOL-100 ( WHO Quality Of Life, với 100 đề mục để đánh giá) có thể triển khai thực hiện  trên nhiều nước khác nhau, nhiều nền văn hóa khác nhau, bao gồm 6 lãnh vực:
 

1.Sức khỏe thể chất;

2.Tâm lý;

3.Mức độ độc lập;

4.Các mối quan hệ xã hội;

5.Môi trường

6.Niềm tin, tôn giáo, vấn đề tâm linh.

 
Theo WHO, Chất lượng cuộc sống (CLCS) là cảm nhận của cá nhân về cuộc sống của họ trong bối cảnh văn hóa và các hệ thống giá trị mà họ đang sống và liên quan đến  các mục đích, nguyện vọng, tiêu chuẩn và các mối quan tâm của họ.  

("an individual's perception of their position in life in the context of the culture and value systems in which they live and in relation to their goals, expectations, standards and concerns").

Điều dễ thấy ở đây là cách đo đạc CLCS  đặt  trọng tâm lên cảm nhận cá nhân của từng người, cho thấy có cái nhìn khác xưa đối với bệnh tật và sức khỏe lâu nay chủ yếu dựa vào “cảm nhận” của thầy thuốc. Do vậy, đánh giá sức khoẻ hay bệnh tật của một con người sẽ không chỉ dựa trên kết quả các xét nghiệm máy móc mà còn trên những cảm nhận chủ quan, quan điểm riêng của từng cá nhân về sức khoẻ, bệnh tật của họ, về sự “sảng khoái” của họ trong cuộc sống thường ngày, trong bối cảnh văn hóa và môi trường thiên nhiên quen thuộc của họ. Ở đây cho thấy vai trò của mối quan hệ giữa thầy thuốc và bệnh nhân là rất quan trọng. Mối quan hệ thầy thuốc- bệnh nhân mà không tốt thì người bệnh khó có thể duy trì “chất lượng cuộc sống”! Thí dụ gặp một thầy thuốc hay “hù doạ” thì bệnh chỉ sẽ nặng thêm, bởi lo âu, sợ hãi càng dẫn tới stress và trầm cảm! Các bệnh thời đại hiện nay thường gặp  là S.A.D (Stress, Anxiety, Depression)… nhất là khi IT, AI, với Fake news, deep fakes… loan truyền tin giả, hù doạ, gạt gẫm. Do đó, câu “dalani” có ích nhất lúc này có lẽ là “Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm” trong Kinh Kim Cang! Đừng vội tin ai cả. Kiểm chứng đi, thử đi rồi biết! 
 

Suy nghĩ từ góc độ đánh giá chất lượng cuộc sống của người bệnh như vậy sẽ làm thay đổi cái nhìn của người thầy thuốc về bệnh nhân trong quá trình điều trị.  Cả người bệnh khi hiểu rõ chất lượng cuộc sống là do mình quyết định cũng sẽ không chỉ biết lệ thuộc vào thầy, vào thuốc, vào xét nghiệm mà còn biết tăng cường sức khỏe, nâng cao sức khỏe của chính mình để có chất lượng cuộc sống tốt nhất có thể.

Cần để ý rằng, ở người cao tuổi, định nghĩa sức khoẻ có khác một chút: “Sức khỏe của người cao tuổi là:

 phát triển và duy trì được sự sảng khoái và hoạt động chức năng tốt nhất

về tâm thần (mental), rồi mới đến  xã hội (social) và thể chất (physical)”.

“Phát triển” và “duy trì” tốt nhất có thể thôi, chớ không thể được “như xưa” nữa! Bởi các hoạt động chức năng xài lâu quá đều rệu rả, “quá date”, do đó người già dễ cảm thấy chán nản, tuyệt vọng, lo âu… nói khác đi là khó mà… “sảng khoái” được. Thể chất thì “ba cao một thấp” (ba cao là cao máu (tăng Huyết Áp); cao đường (Tiểu đường); cao mỡ (Cholesterol xấu); còn một thấp là… Thấp khớp) đã đành mà tâm thần thì có đủ tám vạn bốn ngàn phiền não! Cho nên đưa vấn đề “tâm thần” lên hàng đầu là hoàn toàn hợp lý cho người cao tuổi so với định nghĩa về sức khỏe nói chung.
 

Các nghiên cứu cho thấy một tuổi “già có chất lượng” là phải:

-- Biết chấp nhận “nó”. Thấy nó là chuyện tất yếu.

-- Người nào có nhiều kinh nghiệm gần gũi với những người già… dễ thương thì sau này hy vọng cũng sẽ dễ thương, bởi họ biết chuẩn bị… tới phiên mình.

-- Hiểu luật vô thường và Từ bi với chính mình.

-- Có một niềm tin tôn giáo.

-- Chấp nhận điều kiện sống hiện tại dù có kém xưa và kém xa với mong ước của mình,

-- Có ký ức tốt đẹp về tuổi thơ và tuổi thanh niên với những thành tựu trong quá khứ,

-- Được tự do sắp xếp cuộc sống riêng của mình, không bị áp đặt từ bên ngoài,

-- Được xã hội và gia đình chấp nhận, tôn trọng.

-- Vẫn tiếp tục tham gia các hoạt động hữu ích cho gia đình, xã hội theo sức mình.

-- Vui vẻ với các cách giải trí của tuổi già, với bạn bè, con cháu,

-- Hài lòng với cuộc sống lứa đôi,

-- Sức khỏe tương đối tốt, không mắc bệnh mạn tính nặng,

-- Tài chính ổn định, đủ để đáp ứng nhu cầu thiết yếu…

.

Và, biết sống “Ở đây và Bây giờ”:

Một nhà báo nằm chiêm bao thấy gặp Thượng Đế bèn mở máy ghi âm xin phép được phỏng vấn vài câu nếu Ngài có thì giờ.

–  Cứ tự nhiên. Thì giờ của ta vô lượng!

– Từ khi… tạo ra loài người, Ngài có điều gì băn khoăn thắc mắc về họ không?

– Nhiều lắm.

– Chẳng hạn?

– Loài người rất lạ. Lúc nhỏ thì mong cho mau lớn. Lớn rồi thì mong cho nhỏ lại…

Nhà báo giật mình, thấy hơi nhột. Thượng Đế tiếp:

– Lạ nữa, lúc trẻ khỏe thì họ mang hết sức lực ra đấu đá tranh giành để kiếm cho thật nhiều tiền… Rồi khi có tuổi, họ mang tiền đó ra… phục hồi sức khỏe!

Nhà báo rút khăn lau mồ hôi trán.

– Nhưng lạ nhứt là loài người không sống!

– Nghĩa là họ…

–  Không. Họ vẫn tồn tại nhưng không sống. Họ luôn nhớ tiếc dĩ vãng hoặc mơ ước tương lai. Mà dĩ vãng thì qua rồi, tương lai thì chưa tới. Họ luôn ở trong cái đã qua rồi hoặc cái chưa tới… nên nói họ không sống…

– Ý Ngài là phải biết sống trong hiện tại?

– Phải. Ở đây và Bây giờ!

(internet)
 

Nhà báo tỉnh giấc, toát mồ hôi, đưa tay vò mái tóc… lẩm bẩm: “Đời tôi ngốc dại/ Tự làm khô héo tôi đây/ Nửa đêm thức dậy/ Chập chờn lau trắng trong tay…” (TCS)
 

Phật dạy rồi đó thôi:

Không than việc đã qua,
Không mong việc sắp tới,
Sống ngay với hiện tại,
Do vậy, sắc thù diệu… 

(phẩm “Cây Lau”)

Đỗ Hồng Ngọc

 

…. o ….

A pocketbook for the elderly

A PATH TO PEACE & JOY

 

Chapter 10

Here and Now

 

Since 1946, the World Health Organization (WHO) has defined health as a state of complete physical, mental, and social well-being, rather than merely the absence of disease or infirmity. This definition indicates that evaluating a person's health cannot rely solely on the presence or absence of illness. The challenge lies in how to assess well-being across all three dimensions: physical, mental, and social. Evaluating well-being and satisfaction is intrinsically linked to assessing happiness. However, measuring happiness is complex, as it is subjective and can be easily distorted.


 

Therefore, half a century later, WHO introduced a "Quality of Life Assessment" in 1996, which further clarifies the aforementioned definition. Consequently, it is insufficient for a physician to focus solely on treating illness; they must also consider the patient's quality of life. In other words, a patient's existence should not merely revolve around survival; it should also encompass a meaningful and happy life at the highest possible level.

WHO has proposed an index known as WHOQOL-100 (WHO Quality of Life, consisting of 100 items for assessment) that can be implemented across various countries and cultures. This index encompasses the following six areas:
 

1. Physical Health;

2. Psychology;

3. Independence;

4. Social Relationships;

5. Environment;

6. Beliefs, Religion, and Spirituality.

According to WHO, Quality of Life (QOL) refers to an individual's perception of their position in life in the context of the culture and value systems in which they live and in relation to their goals, expectations, standards and concerns.
 

What is clear here is that the QOL measurement emphasizes the personal feelings of each individual, presenting a perspective on illness and health that differs from traditional views, which have primarily relied on assessments made by medical professionals. Consequently, evaluating a person's health or illness will not solely depend on the results of objective tests; it will also incorporate the subjective feelings and personal perceptions of each individual regarding their health, illness, and overall well-being in daily life in the context of their familiar culture and natural environment.
 

The relationship between doctor and patient is crucial for effective healthcare. A poor doctor-patient relationship can significantly hinder a patient's quality of life. For instance, encountering a doctor who frequently uses threats can exacerbate a patient's condition, as anxiety and fear contribute to increased stress and depression.
 

The prevalent diseases of modern times include stress, anxiety, and depression (S.A.D.), particularly in an era marked by an influx of misinformation, threats, and scams perpetrated by individuals who exploit artificial intelligence, fake news, and deepfakes. Consequently, a valuable mantra to embrace is the teaching from the Diamond Sutra: when the mind is unattached to anything, the mind of Nirvana will manifest. Be cautious about believing everything you hear. Verify the information, test it, and you will gain understanding.

Considering the patient's quality of life can significantly alter a doctor's perspective during the treatment process. When patients recognize that they have the power to influence their own quality of life, they become less reliant on their doctors, medications, and tests. Instead, they will be empowered to take proactive steps to enhance their health and achieve the best possible quality of life.
 

It is important to recognize that the definition of health in older adults differs somewhat from that of younger individuals. For older adults, health encompasses the development and maintenance of well-being and optimal functioning, with a primary focus on mental health, followed by social and physical well-being.
 

You can only develop and maintain your abilities to the best of your potential, but not to the same level as before. Functional activities that are used for an extended period can become worn out and outdated, leading to feelings of depression, hopelessness, and anxiety among the elderly. In other words, achieving a sense of well-being can be challenging. The physical health of older adults is marked by three high points and one low point. The three high points are high blood pressure (hypertension), high blood sugar (diabetes), and high cholesterol (bad fats), while the low point is arthritis. Additionally, mental health issues can be numerous, with estimates suggesting as many as eighty-four thousand potential concerns. Therefore, prioritizing mental health problems is entirely reasonable for the elderly, especially when considering the broader definition of health.
 

Research shows that to enjoy a high quality of life in old age, one should:

- Accept "it" and view it as inevitable.

- Prepare for aging gracefully and seek out meaningful experiences with wonderful older individuals (this way, you can aspire to grow old beautifully yourself).

- Understand the law of impermanence and practice self-compassion.

- Hold a religious belief.

- Accept your current living conditions, even if they are not as favorable as they once were and do not align with your desires.

- Have the positive memories of your childhood and youth, including your past achievements.

- Be free to arrange your life without external imposition.

- Find acceptance and respect from society and family.

- Continue to engage in activities that benefit your family and society, in accordance with your abilities.

- Embrace the joy of old age by cherishing the company of friends, children, and grandchildren.

- Be content with your married life.

- Maintain a relatively healthy lifestyle, free from serious chronic diseases.

- Have stable finances, enough to meet basic needs.

And one should know how to live in the “Here and Now.”

 

There is a story on the Internet about a journalist who dreamed of meeting God. He turned on his tape recorder and asked for permission to interview Him if He had the time.

- Feel free; my time is limitless!

- Have you had any questions or concerns about humans since you created them?

- There are many.

- Could you provide an example?

- Humans exhibit a peculiar paradox: in their youth, they eagerly desire to grow up, yet once they reach adulthood, they often long for the simplicity of childhood.

The journalist was startled, feeling a slight tickle, as he heard God continue speaking.

- Strangely enough, when they were young and healthy, they exerted all their strength to fight and compete in order to earn as much money as possible. Then, when they grew old, they used that money to restore their health.

The journalist took out a handkerchief to wipe the sweat from his forehead as he listened.

- The strangest thing is that humans do not truly live.

- That means they...

- No, they still exist but do not truly live. They are perpetually consumed by regret for the past or by dreams of the future. However, the past is gone, and the future has not yet arrived. They remain trapped in either the past or the future, which is why I assert that they do not live.

- Do you mean we need to learn how to live in the present?

- Yes, Here and Now!
 

The journalist woke up, sweating. He ran his hand through his hair and muttered, “My life is foolish. It has withered me. I woke up in the middle of the night, and a white reed branch flickered in my hand…” (Lyrics by Trịnh Công Sơn)
 

Buddha taught long ago:

Do not lament the past. 

Do not look forward to the future. 

Live in the present. 

Therefore, your face appears wonderful. 

(Chapter “The Reed”)

THE END



Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Tác giả của cuốn sách này, Bác sĩ Ngô Thế Vinh, là một trong những nhân vật hàng đầu trong đời sống văn học ở Nam Việt Nam trong thời kỳ Việt Nam Cộng hòa, và đã từng quen biết với tất cả những nhân vật mà ông phác thảo. Bác sĩ Vinh là bác sĩ chuyên ngành nội khoa tại một Trung Tâm Y Khoa Long Beach, Nam California. Ông cũng là một tác giả không biết mỏi mệt, với các tác phẩm bao gồm tiểu thuyết, các sách bình luận văn hóa (như cuốn này) và các bài tường trình khảo sát. Đặc biệt, ông đã đích thân thực hiện chuyến đi điền dã theo suốt chiều dài 4.800 km của sông Mekong và đã viết hai cuốn sách nói về sự tồn vong của con sông này, một con sông lớn của thế giới và là mạch sống của hơn 70 triệu người sống dọc theo hai bờ con sông và nơi Đồng Bằng Sông Cửu Long.
Theo tuyên bố từ cả Tòa Bạch Ốc và Điện Kremlin, Putin đã chấp nhận đề nghị của Trump về thỏa thuận ngừng tấn công vào các cơ sở năng lượng trong vòng 30 ngày giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau khi cuộc điện đàm, Nga lại tiếp tục không kích vào các cơ sở năng lượng của Ukraine, khiến Tổng thống Volodymyr Zelenskyy ngay lập tức lên tiếng tố cáo Putin chỉ hứa suông chứ không có ý định thực hiện thỏa thuận một cách nghiêm túc.
(WASHINGTON, ngày 19 tháng 3, Reuters) – Chính quyền Trump vừa quyết định đình chỉ khoản tài trợ trị giá 175 triệu MK dành cho Đại học Pennsylvania vì chính sách của trường đối với vận động viên chuyển tính trong thể thao. Tòa Bạch Ốc công bố quyết định này vào thứ Tư, nhấn mạnh rằng đây là một phần trong nỗ lực buộc các trường đại học phải tuân thủ đường lối chính sách của chính quyền.
(NEW YORK, ngày 18 tháng 3, Huffpost) – Mahmoud Khalil, sinh viên của Đại học Columbia, đã công bố một bức thư gửi từ trung tâm giam giữ di dân của ICE. Anh đang bị giam giữ vì tham gia biểu tình ủng hộ quyền lợi của người Palestine. Trong thư, Khalil tự nhận mình là “tù nhân chính trị” của chính phủ Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng việc anh bị bắt giữ là một hành động đàn áp tiếng nói đối lập.
Cốt tủy của liệu pháp nhận thức là bạn không cần phải tin vào suy nghĩ của bạn. Liệu pháp nhận thức hoạt động bằng cách giúp mọi người nhận ra những suy nghĩ phản tác dụng, phi logic, để tháo gỡ những bóp méo nhận thức và để làm việc với các sự kiện trong cuộc sống hoặc với các suy nghĩ của chính họ để phát triển các chiến lược dẫn đến một góc nhìn cân bằng và thực tiễn hơn.
- Trump thú nhận thất bại trong việc thuyết phục Putin ngưng bắn 30 ngày rằng vì Putin đang có lợi thế. - Trump: viện trợ cho Ukraine không bàn trong cuộc gọi với Putin (Nhưng Putin nói, Putin đòi chấm dứt viện trợ quân sự cho Ukraine). - Giành đất cắm cờ trước giờ ngưng bắn: Nga thêm quân đến biên giới khu vực Sumy, có thể tấn công trên nhiều mặt trận - Putin: đã xóa sổ xong quân Ukraine trên đất Nga.
Hơn 300 thành viên tham gia gồm các cá nhân và tổ chức quan trọng trong cộng đồng, đã dẫn đầu cuộc biểu tình ngày thứ Ba trước văn phòng dân biểu Young Kim ở Anaheim Hills, với những bảng hiệu phản đối các sách lược cắt giảm ngân sách liên bang áp dụng với các chương trình an sinh xã hội quan trọng như Medicaid và SNAP, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu gia đình, người cao niên, người khuyết tật, các gia đình và trẻ em phụ thuộc vào các chương trình này.
(WASHINGTON, ngày 18 tháng 3, Reuters) – Một thẩm phán liên bang tại Washington đã ra lệnh tạm thời ngăn chặn quân đội Hoa Kỳ thực thi sắc lệnh của Trump về việc cấm người chuyển tính phục vụ trong quân đội. Phán quyết này được đưa ra trong vụ kiện của 20 quân nhân đương nhiệm và những người đang có nguyện vọng nhập ngũ.
(DALLAS, ngày 19 tháng 3, AP) – Chính phủ Hoa Kỳ vừa công bố một loạt các tài liệu mật liên quan đến vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy năm 1963, theo chỉ thị của Tổng thống Trump được ban hành ngay sau khi ông nhậm chức.
Cuối tuần qua, chính quyền Trump đã tiếp tục đẩy nước Mỹ vào một cuộc khủng hoảng Hiến pháp chưa từng có khi công khai phớt lờ hai lệnh cấm trục xuất từ tòa án liên bang. Trong sự việc đầu tiên, bác sĩ Rasha Alawieh, một chuyên gia ghép thận tại Đại học Brown, đã bị cưỡng ép rời khỏi Hoa Kỳ dù hôm thứ Sáu (14/3), thẩm phán đã ra lệnh dừng ngay lập tức việc trục xuất. Sau đó, chính quyền tiếp tục trục xuất khoảng 250 người Venezuela đến El Salvador, dù một thẩm phán liên bang đã ra lệnh dừng ngay lập tức các chuyến bay. Bộ Tư Pháp viện cớ rằng họ không thể ngăn chặn vụ trục xuất Alawieh vì lệnh tòa đến quá muộn. Tòa Bạch Ốc thậm chí còn cho rằng thẩm phán không có quyền can thiệp đối với những di dân Venezuela và Trump có toàn quyền trục xuất bất kỳ ai không phải công dân Mỹ mà không cần phải chịu sự giám sát của tư pháp.
(CHICAGO/WASHINGTON, ngày 17 tháng 3, Reuters) – Chính quyền Trump tuyên bố có kế hoạch hợp pháp hóa vĩnh viễn việc tăng tốc độ dây chuyền chế biến tại các nhà máy chế biến thịt heo và gia cầm ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, quyết định này khiến các tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động lo ngại, đặc biệt là về vấn đề sức khỏe người lao động và an toàn thực phẩm.
(WASHINGTON, ngày 17 tháng 3, Reuters) – Đại học Harvard thông báo rằng từ năm học 2025-2026, trường sẽ miễn toàn bộ học phí cho sinh viên đại học từ các gia đình có thu nhập dưới 200,000 MK mỗi năm. Đối với sinh viên đến từ các gia đình có thu nhập dưới 100,000 MK, Harvard sẽ không chỉ miễn học phí mà còn chi trả phí bảo hiểm y tế, chỗ ở và các chi phí sinh hoạt khác.
Lama Zopa Rinpoche giải thích phương pháp thiền về tính không trong cuộc sống hàng ngày. Trích đoạn này là từ bài giảng tại Viện Root Institute, Bodhgaya, Ấn Độ, vào ngày 30 tháng 1 năm 2012. Biên tập bởi Tu sĩ Ailsa Cameron.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.