Ngày lễ tình nhân, bạn có cảm thấy tình yêu trở nên cuồng nhiệt hơn một chút không? Katja Valli, giáo sư khoa học thần kinh nhận thức của đại học Skövde, Thụy điển, giải thích cách thức những hỗn hợp hóa học của não bộ ảnh hưởng đến tình yêu của chúng ta thế nào.
Khi bụng cồn cào, nhịp tim tăng cao và tâm tư bạn không thể nghĩ đến ai khác ngoài người mình đã yêu. Vậy tình yêu là gì và điều gì xảy ra trong cơ thể?
Khi chúng ta cảm thấy yêu một ai đó, một phần não mà các nhà nghiên cứu gọi là vùng não bụng sẽ được kích hoạt. Đây là phần nằm ở giữa não và được kết nối với các nhu cầu cơ bản cho cơ thể như ăn uống. Nhưng đó cũng là một phần trong hệ thống khen thưởng của não bộ.
Hệ thống khen thưởng dựa vào nguồn tài nguyên luôn được ao ước có dưới dạng Dopamine - một loại hormone mang lại cho chúng ta cảm giác được tưởng thưởng và sung sướng.
”Suy nghĩ, nói chuyện hoặc nhìn người thân yêu của chúng ta sẽ kích hoạt hệ thống khen thưởng, cho ra chất Dopamine và chúng ta có được cảm giác vui vẻ. Tình yêu lãng mạn nồng nàn cho ta cảm giác thỏa mãn đến nỗi đôi khi chúng ta quên ăn hoặc thậm chí không còn thấy đói, điều đó cho thấy đây là một lực sinh học cơ bản mà chúng ta luôn cố gắng đạt được”. Katja Valli, giáo sư khoa học thần kinh nhận thức tại Đại học Skövde, cho biết.
Vậy thì yêu cũng giống như một căn bệnh gây nghiện. Khi Dopamine hoạt động ở vùng khen thưởng của não, nó mang lại cảm giác thỏa mãn và tương tự như cảm giác thường có khi chúng ta phát triển chứng nghiện. Chúng ta sẽ luôn muốn có nhiều tình yêu hơn.
Mặc dù Dopamine đóng vai trò chính trong quá trình hóa học thần kinh khi yêu, nhưng các chất khác cũng góp phần vào không ít, chẳng hạn như Serotonin.
Katja Valli cho biết Dopamine làm giảm việc sản xuất chất Serotonin, khiến não bộ bị cạn kiệt hoàn toàn chất này trong giai đoạn đầu của một tình yêu lãng mạn. Sự thiếu hụt Serotonin gây ảnh hưởng đến tâm trạng, sự thèm ăn, nỗi ám ảnh và hành vi cưỡng chế.
”Chán ăn, ám ảnh về người mình yêu và việc chúng ta có thể cư xử hơi kỳ lạ khi yêu có thể liên quan đến mức Serotonin thấp trong não, may mắn thay, sự cân bằng hóa học thần kinh được phục hồi theo thời gian và những thay đổi này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.” Katja Valli nói.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra với chúng ta khi sự say mê cuồng nhiệt chuyển thành tình yêu lâu dài? Các vùng não của sự khen thưởng vẫn tiếp tục hoạt động khi chúng ta nghĩ hoặc nhìn thấy người mình yêu thương, nhưng lúc này một vùng não khác lại hoạt động. Vùng này được gọi là hạch nền*, nằm trong vùng được gọi là nucleus accumbens**.
*Các hạch nền là một tập hợp các cấu trúc nằm sâu bên trong các bán cầu não, tham gia vào chức năng điều chỉnh hành vi và cử động.
** Nuecleus Accumbens là vùng nhân não, khu vực tạo ra những xung thần kinh khiến ta có cảm giác dễ chịu khi được thỏa mãn.
Những phần não này thường liên quan đến các chức năng vận động, nhưng vùng nhân não cũng bao gồm cả cảm giác gắn bó, và chính sự gắn bó là điểm quan trọng để hình thành mối liên kết lâu dài giữa các cặp tình nhân.
Ngoài Dopamine và Serotonin, các hormone như Oxytocin và Vasopressin cũng vậy, chúng tham gia vào việc thúc đẩy sự kết nối và tình cảm giữa mọi người.
Cả hai hormone đều quan trọng trong việc điều chỉnh cơ thể và hành vi của chúng ta. Chúng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong tương tác xã hội và sinh sản. Do đó, những hormone này có liên quan đến sự gắn bó và liên kết, nhưng cả Oxytocin và Vasopressin cũng tăng lên khi yêu say đắm và khi đạt cực khoái.
Tình yêu lãng mạn có thể được giải thích một phần bằng các chức năng của não, nhưng cách chúng ta trải nghiệm thì lại tùy theo từng cá nhân.
Do đó, tình yêu có thể được mô tả một cách đơn giản như một loại cocktail hóa học kích hoạt các vùng não khác nhau một cách cụ thể. Nhưng khoa học thần kinh nhận thức về cơ bản chỉ có thể trả lời cách thức hoạt động của tình yêu trong não. Câu hỏi còn lại vẫn là tại sao chúng ta cảm thấy yêu và tại sao nó lại có cảm giác như vậy.
Theo Katja Valli, tâm lý học tiến hóa và sinh học có thể cung cấp thêm câu trả lời cho câu hỏi tại sao, nhưng việc bạn trải nghiệm tình yêu chính xác như thế nào vẫn sẽ mãi là vấn đề của mỗi cá nhân.
“Khi nghĩ đến người bạn đời, con cái, thú vật ta nuôi hoặc người mà bạn yêu thương, bạn cảm thấy thế nào? Bạn sẽ mô tả cảm xúc đó ra sao và liệu mô tả đó có gần giống với cảm giác thực sự hay không, đó vẫn còn là một điều bí ẩn trong trải nghiệm của tình yêu”. Bà nói.