Hôm nay,  

Chứng Phình Động Mạch Chủ Là Gì?

12/14/202221:46:00(View: 3288)

download (4)
Với chứng phình động mạch chủ (aortic aneurysm), chỗ phình ra ở động mạch chủ, mạch máu chính đưa máu từ tim đi khắp ngực và phần còn lại của cơ thể. Phình động mạch chủ có 2 loại chính: phình động mạch chủ ngực (abdominal aortic aneurysms) và phình động mạch chủ bụng (thoracic aortic aneurysms). (Nguồn: YouTube)

Phóng viên thể thao Hoa Kỳ Grant Wahl từ trần trong khi đang đưa tin về World Cup ở Qatar. Ông chỉ mới 49 tuổi và được cho là có sức khỏe tốt. Hôm Thứ Tư, 14 tháng 12, gia đình Wahl thông báo rằng ông bị vỡ mạch máu dẫn đến tim; cái chết của ông là do chứng phình động mạch chủ dẫn đến vỡ mạch máu.

 

Các bác sĩ cho biết chứng phình động mạch chủ (aortic aneurysms) rất hiếm gặp, nhưng phổ biến hơn mọi người nghĩ. Theo bác sĩ phẫu thuật tim mạch Eric Roselli tại Cleveland Clinic cho biết, từ 1 đến 2% dân số Hoa Kỳ có khuynh hướng phát triển chứng này. Bác sĩ Roselli nói thêm: “Rất nhiều người không biết gì về nó. Họ không coi trọng động mạch chủ (aorta).”

 

Đây là những điều cần biết về chứng phình động mạch chủ, các yếu tố rủi ro và các lựa chọn điều trị.

 

Phình động mạch chủ (aortic aneurysm) là gì?

 

Phình động mạch (aneurysm) là khi động mạch bị giãn nở (phình ra) bất thường bởi sự suy yếu của thành động mạch. Nó có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể. Với chứng phình động mạch chủ (aortic aneurysm), chỗ phình ra ở động mạch chủ, mạch máu chính đưa máu từ tim đi khắp ngực và phần còn lại của cơ thể.

 

Phình động mạch chủ có 2 loại chính: phình động mạch chủ ngực (abdominal aortic aneurysms), xảy ra ở vùng ngực và phình động mạch chủ bụng (thoracic aortic aneurysms), xảy ra ở vùng bụng. Bác sĩ Douglas Johnston, trưởng khoa phẫu thuật tim của Northwestern Medicine cho biết, nhiều bác sĩ có khuynh hướng nghĩ phình động mạch chủ bụng thường xảy ra ở người cao niên. Nhưng chứng phình động mạch chủ ngực cũng có thể tấn công người trẻ. Theo báo cáo khám nghiệm tử thi, ông Wahl bị phình động mạch chủ ngực đoạn đi lên (ascending aorta).

 

Điều gì xảy ra sau khi chứng phình động mạch chủ hình thành?

 

Hai vấn đề chính có thể phát sinh từ chứng phình động mạch chủ: phần động mạch chủ bị giãn có thể bị lủng lỗ, khiến máu tràn lan vào cơ thể, hoặc máu bơm mạnh qua động mạch có thể làm rách các lớp bên trong của động mạch chủ. Hiện tượng các lớp của động mạch chủ bị rách như thế được gọi là ‘bóc tách’ (dissection), và khi máu tiếp tục tích tụ lại và làm rách thành động mạch, nó có thể dẫn đến tử vong.

 

Bác sĩ James Pirruccello, giảng sư (assistant professor) y khoa và chuyên gia nghiên cứu về tim mạch tại Trường California, San Francisco, cho biết chứng phình động mạch chủ là nguyên nhân chính gây ra cái chết bất ngờ ở những người khỏe mạnh.

 

Theo Bác sĩ Pirruccello, nhiều người bị giãn nở động mạch chủ (enlarged aorta) sẽ không gặp phải những biến chứng này. Nhưng nguy cơ bị bóc tách hoặc bị vỡ sẽ tăng lên khi động mạch chủ phình to ra. Trong một số trường hợp, tùy vào kích thước của túi phình, dù không có triệu chứng nào nhưng bệnh nhân vẫn phải làm phẫu thuật để thay thế đoạn động mạch chủ đã phình quá lớn.

 

Ai có nguy cơ bị phình động mạch chủ?

 

Theo Cơ Quan Kiểm Soát và Phòng Bệnh (CDC), những người bị cao huyết áp hoặc cholesterol cao đều nên thường được kiểm tra sức khỏe, vì họ có nhiều nguy cơ mắc bệnh này. Động mạch bị cứng lại cũng là một nguy cơ.

 

Chứng van động mạch chủ hai mảnh (Bicuspid Aortic Valve - BAV), nghĩa là van động mạch chủ của quý vị có hai nắp thay vì ba, sẽ khiến quý vị có nguy cơ cao bị phình động mạch chủ. Theo Bác sĩ Johnston, khoảng 2% dân số bị chứng van động mạch chủ hai mảnh.

 

Hút thuốc sẽ khiến quý vị có nguy cơ rất cao bị mắc chứng phình động mạch chủ bụng. Theo CDC, khoảng 75% người bị phình động mạch chủ bụng có tiền sử hút thuốc.

 

Bác sĩ Eric Isselbacher, phó giáo sư (associate professor) y khoa tại Trường Y Harvard cho biết, nam giới có nguy cơ mắc chứng phình động mạch chủ bụng cao hơn. Preventive Services Task Force của Hoa Kỳ đã khuyến nghị nam giới trong độ tuổi từ 65 đến 75 đã từng hút thuốc nên đi siêu âm.

 

Di truyền cũng đóng một vai trò quan trọng. Quý vị nên nắm rõ tiền sử sức khỏe gia đình mình. Nếu có một thành viên trực tiếp trong gia đình (anh chị em ruột hoặc cha mẹ) bị phình động mạch chủ, quý vị nên nói chuyện với bác sĩ để được kiểm tra, vì chứng bệnh này có thể di truyền trong gia đình. Một số rối loạn di truyền, như hội chứng Marfan và hội chứng Ehlers-Danlos *, có thể làm tăng nguy cơ phát triển chứng phình động mạch chủ. Điều quan trọng là phải biết được liệu có ai trong gia đình bị đột tử hay không, vì chứng phình động mạch chủ có thể là một nguyên nhân tiềm ẩn.

 

* Hội chứng Marfan là kết quả của đột biến gen trội trên nhiễm sắc thể thường của gen mã hoá glycoprotein fibrillin-1 là thành phần chính của vi sợi, dẫn đến nhiều biến dạng và khiếm khuyết có thể xảy ra. Đây là một rối loạn về tổ chức liên kết mang tính di truyền gây tổn thương ở tim, mạch máu, phổi, mắt, xương và dây chằng.

 

* Hội chứng Ehlers-Danlos là một rối loạn collagen di truyền được đặc trưng bởi sự tăng hoạt động của khớp, tăng độ dẻo dai của mô, và tăng đứt gãy mô. Đây là rối loạn di truyền hiếm gặp có ảnh hưởng đến các mô liên kết (thành mạch máu, da và khớp xương).

 

Các triệu chứng là gì và làm thế nào để phát hiện mình có bị phình động mạch chủ?

 

Bác sĩ Isselbacher cho biết phình động mạch chủ bụng có thể được phát hiện khi khám sức khỏe. Bác sĩ có thể cảm thấy động mạch chủ phình to khi ấn vào bụng.

 

Nhưng bệnh nhân bị chứng phình động mạch chủ ngực sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào. Một số người có thể cảm thấy tức ngực hoặc ho. Những người khác có thể có tiếng thổi nhẹ của tim *.

 

* Heart murmurs: âm thanh của máu chảy qua tim, do bất cứ hoạt động gì từ gắng sức đối với tim khỏe mạnh khi tập luyện đến van tim bị bệnh hoặc bất thường khác.

 

Chụp CT và MRI có thể phát hiện ra chứng phình động mạch chủ ngực, nhưng các bác sĩ thường sẽ không đề nghị các biện pháp này, trừ khi quý vị có tiền sử gia đình hoặc nguy cơ rối loạn di truyền có liên quan tới chứng phình động mạch chủ. Siêu âm tim (echocardiogram) cũng có thể giúp phát hiện chứng phình động mạch chủ.

 

Theo Bác sĩ Elizabeth Ratchford, giám đốc Johns Hopkins Center for Vascular Medicine, những người bị vỡ hoặc bóc tách động mạch chủ có thể gặp khó khăn khi thở hoặc nuốt và có thể cảm thấy cơn đau ngực dữ dội lan ra sau lưng.

 

Bác sĩ Johnston nói: “Bất cứ ai bị đau ngực đột ngột nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt.”

 

Được cấp cứu và được chẩn đoán chính xác thì cơ hội sống sót càng cao. Các bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ phần phình to của động mạch chủ và giúp bệnh nhân hồi phục.

 

Làm thế nào để giảm nguy cơ biến chứng do phình động mạch chủ?

 

Theo Bác sĩ Pirruccello, khi các bác sĩ phát hiện ra chứng phình động mạch, họ sẽ theo dõi bệnh nhân chặt chẽ, thường sẽ chụp, quét sáu tháng một lần. Ông nói: “Chúng tôi không làm việc theo kiểu phát hiện ra bệnh rồi chỉ ôm hy vọng nó không phát triển. Chúng tôi tích cực theo dõi nó. Nếu túi phình đạt đến kích thước nghiêm trọng, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để thay thế đoạn động mạch chủ bị phình quá lớn.”

 

Nhưng đối với một số bệnh nhân, nó không đến mức đó. Bác sĩ Ratchford nói: “Có nhiều người chỉ cần theo dõi thôi, chẳng phải làm gì hết.”

 

Để giúp ngăn ngừa chứng phình động mạch chủ, mọi người nên chú ý kiểm soát huyết áp của mình. Những phương pháp cơ bản để giữ gìn sức khỏe tim mạch – ăn uống, thể dục, ngủ nghỉ – là những công cụ quan trọng để giảm nguy cơ phát triển hoặc tử vong do phình động mạch chủ.

 

Bác sĩ Johnston nói: “Phình động mạch không phải là án tử. Nếu nó được kiểm soát đúng cách, người ta vẫn có cuộc sống và mức tuổi thọ bình thường như mọi người.”

 

Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “What is an Aortic Aneurysm?” của Dani Blum, được đăng trên trang NYTimes.

 

 

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Trong tự nhiên, chim két sống theo bầy đàn, nhưng khi được nuôi làm thú cưng, chúng thường phải sống một mình, dễ rơi vào trạng thái cô đơn và buồn chán. Một nghiên cứu mới cho thấy, việc cho chim két gọi video cho nhau có thể giúp cải thiện tình trạng này. Các nhà khoa học từ Đại học Northeastern, Đại học Glasgow và MIT đã huấn luyện chim két sử dụng máy tính bảng để thực hiện cuộc gọi video với những con két khác. Trong giai đoạn đầu, chủ nuôi dạy chim rung chuông và chạm vào hình ảnh của một con két khác trên màn hình để bắt đầu cuộc gọi. Trong hai tuần, 18 con chim két đã thực hiện 212 cuộc gọi, mỗi cuộc kéo dài tối đa năm phút.
Chiều thứ Năm, 8 tháng 5, khói trắng đã xuất hiện phía trên Nhà nguyện Sixtina, báo hiệu một vị giáo hoàng mới đã được chọn. Ngay lập tức, tiếng reo hò vang lên khắp Quảng trường Thánh Phêrô tại Vatican. Giáo hội Công giáo nay đã có vị lãnh đạo mới.
Người ta thường nói có những sự việc mà bản thân tự mình biết rõ trong khả năng tài ba, học vấn, phương tiện và kinh nghiệm sẵn có của Thượng Đế đã ban ơn cho riêng từng người trên cõi đời này.
- 5 Trí tuệ nhân tạo (ChatGPT, Claude, Gemini, Grok-2, DeepSeek) tiên đoán tân giáo hoàng có thể là: Hồng y Pietro Parolin (Ý), hoặc Luis Antonio Tagle (Philippines) - Bill Gates sẽ xài gần như toàn bộ tài sản, khoảng 100 tỷ đô, để Quỹ Gates Foundation xài hết trong 20 năm tới, rồi đóng cửa.
(WASHINGTON, ngày 7 tháng 5, Reuters) – Trong buổi điều trần trước Quốc Hội, Giám đốc FBI Kash Patel đã kêu gọi các nhà lập pháp thông qua khoản ngân sách lớn hơn dành cho cơ quan này, nói thẳng là bản kế hoạch ngân sách hiện tại của Tòa Bạch Ốc thấp hơn gần 1 tỷ MK so với đề nghị của FBI.
(WASHINGTON, ngày 7 tháng 5, Reuters) – Bộ trưởng Bộ Y tế và Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS), Robert F. Kennedy Jr., cho biết các cơ quan y tế liên bang sẽ thành lập một cơ sở dữ liệu mới, tập hợp thông tin về các bệnh nhân tự kỷ đang tham gia chương trình Medicare và Medicaid. Cơ sở dữ liệu này sẽ được sử dụng cho việc nghiên cứu nguyên nhân sâu xa của bệnh ASD.
- Thêm 1 phản lực cơ chiến đấu giá 70 triệu đô của Hải quân Mỹ trôi xuống biển từ một tàu hàng không mẫu hạm - Mỹ sẽ trục xuất di dân đến các nhà tù địa ngục ở Libya - Trump sẽ đổi tên Vịnh Ba Tư thành Vịnh Ả Rập - Trump nói vài ngày nữa sẽ có thông báo lớn
(CHICAGO/WASHINGTON, ngày 7 tháng 5, Reuters) – Các TNS thuộc Đảng Dân Chủ tại Thượng Viện vừa lên tiếng yêu cầu Bộ Nông Nghiệp (USDA) giải thích lý do tại sao việc cấp phát một số khoản vay và bảo lãnh cho vay của chính phủ dành cho nông dân lại cần sự chuẩn thuận từ Bộ Cải Tổ Chính Phủ (DOGE), cơ quan do tỷ phú Elon Musk thành lập.
(ISLAMABAD, ngày 7 tháng 5, APNews) – Rạng sáng Thứ Tư, Ấn Độ đã bắn hỏa tiễn vào nhiều vùng do Pakistan kiểm soát, làm ít nhất tám người chết, trong đó có một trẻ em. Phía Ấn Độ thì nói rằng họ đang nhắm vào cơ sở hạ tầng của các nhóm vũ trang bị cáo buộc đứng sau vụ thảm sát ở Kashmir hồi tháng trước.
- Liên Âu: Xin thuế quan bằng zero với hàng công nghiệp giữa Âu và Mỹ. - Ấn-Anh ký Hiệp định thương mại tự do - Các hãng TQ đề nghị khai sai giá trị hàng và sẽ bù đắp chi phí nhập cảng để giúp người mua tại Mỹ né thuế quan
(Ngày 6 tháng 5, Reuters) – Rạng sáng Thứ Ba, giới chức Nga cho biết lực lượng phòng không đã bắn hạ một loạt máy bay điều khiển từ xa (drone) của Ukraine trong đêm thứ hai liên tiếp nhằm vào Moscow, buộc hệ thống sân bay phải tạm thời đóng cửa.
(NEW JERSEY, ngày 5 tháng 5, Foxbusiness) – Một sự việc nghiêm trọng liên quan đến hệ thống kiểm soát không lưu tại Hoa Kỳ: các kiểm soát viên không lưu bị mất hết tín hiệu radar và vô tuyến trong lúc hướng dẫn máy bay hạ cánh tại Phi Trường Quốc Tế Newark Liberty, bang New Jersey, vào tuần trước.
(LONDON/NEW YORK, ngày 4 tháng 5, Reuters) – Hồi mới hay tin Tổng thống Donald Trump sẽ tranh cử nhiệm kỳ hai, Doris Davis và Susie Bartlett, một đôi đồng tính nữ da màu sống ở New York, đã định bụng rằng “lần này ổng mà thắng thì chuyển ra nước ngoài sống cho lành.”
(VATICAN CITY, ngày 4 tháng 5, Reuters) – Một trong những chiếc xe từng phục vụ Đức Giáo Hoàng Phanxicô (popemobile) sẽ sớm lăn bánh trên những con đường đầy thương tích của Dải Gaza – nhưng lần này không phải để sử dụng cho nghi lễ tôn giáo, mà để cứu giúp những sinh linh bé nhỏ trong vùng chiến sự.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.