Đã có rất nhiều câu hỏi và tranh cãi dấy lên từ phán quyết của thẩm phán Aileen Cannon về việc chấp thuận yêu cầu bổ nhiệm một chuyên gia đặc biệt để xem xét các tài liệu thu được từ tư dinh Mar-a-Lago của Trump. (Nguồn: pixabay.com)
HOA KỲ – Phán quyết của tòa án cho phép chuyên gia độc lập xem xét các tài liệu bị thu giữ từ dinh thự Mar-a-Lago đang đặt ra những câu hỏi pháp lý mới xoay quanh đặc quyền hành pháp và sự xáo trộn cuộc điều tra của Bộ Tư Pháp (DOJ) đối với cựu Tổng thống Trump, theo TheHill đưa tin ngày Thứ Ba, 6 tháng 9 năm 2022.
Quyết định được thông qua bởi Thẩm phán do Trump bổ nhiệm, Aileen Cannon, đã chỉ định một chuyên gia bên ngoài, được gọi là chuyên gia đặc biệt, để kiểm tra hàng nghìn tài liệu được thu hồi từ tư dinh của Trump ở Florida. Trang TheHill đã nêu ra năm điều cần biết về quá trình xem xét này.
1. Phán quyết mong đợi sự hợp tác giữa Trump và DOJ
Bà Cannon liên tục giải thích phán quyết của mình rằng việc bổ nhiệm một chuyên gia đặc biệt sẽ chỉ “ở mức tối thiểu, và có sự công bằng,” cho thấy rằng viên chức được bổ nhiệm có thể sẽ không giữ lại quá nhiều tài liệu khỏi tầm tay của DOJ.
Bà viết: “Cuối cùng, nguyên đơn có thể sẽ không được trả lại phần lớn những thứ đã bị tịch thu hoặc chiếm ưu thế với những tuyên bố về đặc quyền của mình. Cuộc điều tra vẫn sẽ tiếp tục diễn ra sau đó.”
Phán quyết định hướng cho cả hai bên “trao đổi thiện chí” và cùng nhau lập hồ sơ danh sách các ứng viên có khả năng có thể được chỉ định làm chuyên gia đặc biệt cũng như đề xuất nêu rõ bất kỳ hạn chế nào trong quá trình xem xét tài liệu.
Sau một cuộc chiến pháp lý gay gắt như vậy, hiện vẫn chưa rõ nhóm pháp lý của Trump và DOJ có thể cùng thống nhất chỉ định ai, nhưng người đó sẽ phải trải qua quá trình kiểm tra an ninh gắt gao để có thể xem xét khoảng 300 hồ sơ mật.
Phán quyết không đưa ra thời hạn để chuyên gia đặc biệt hoàn thành việc xem xét dù phía DOJ tuyên bố nhóm của họ có thể lọc tất cả các bằng chứng trong hai tuần.
2. Phán quyết tác động đến hai cuộc điều tra khác nhau
Phán quyết ngăn DOJ tiếp tục cuộc điều tra hình sự về việc Trump giải quyết các hồ sơ lưu giữ tại Mar-a-Lago cho đến khi chuyên gia đặc biệt hoàn thành quá trình xem xét. Do đó, đó có thể xem là một bước lùi tạm thời đối với Bộ Tư Pháp.
Và nếu vị chuyên gia đặc biệt đó ủng hộ quan điểm của Trump về đặc quyền hành pháp, thì có thể khiến cho những bằng chứng quan trọng bị tách ra khỏi cuộc điều tra.
Bộ Tư Pháp đã lập luận rằng vì Trump không có yêu cầu đối với bất kỳ tài liệu cụ thể nào, coi như không có bất kỳ thứ gì được bảo vệ bởi đặc quyền hành pháp, do đó tất cả tài liệu sẽ thuộc về chính phủ và nên được lưu giữ bởi Sở Văn Khố. Trump có khoảng 10,000 hồ sơ thuộc về chính phủ tại Mar-a-Lago không có nhãn phân loại.
Phán quyết của bà Cannon cũng cho phép các viên chức tình báo tiếp tục xem xét riêng biệt các tài liệu lấy từ Mar-a-Lago – bao gồm 184 tài liệu mật được chuyển giao lại hồi tháng 1, 38 tài liệu khác được nhóm của Trump giao ra sau trát đòi hồi tháng 5 và hơn 100 tài liệu bị tịch thu trong đợt khám xét tháng 8.
Nhưng có nhiều người lo ngại những hạn chế đối với Bộ Tư Pháp có thể cản trở quá trình xem xét của Văn Phòng Giám Đốc Tình Báo Quốc Gia (ODNI) đứng đầu, để đánh giá hậu quả từ việc giải quyết sai trái những tài liệu của chính phủ cũng như các rủi ro đối với an ninh quốc gia.
Nhiệm vụ càng nên cấp bách hơn kể từ khi có thông tin rằng trong số các bằng chứng thu được có rất nhiều cặp tài liệu trống rỗng, mà chúng từng chứa các tài liệu mật cũng như các tài liệu được chỉ định là phải trả lại cho quân đội. Điều này đặt ra câu hỏi về việc liệu những tài liệu đó có được tìm thấy ở những cái hộp khác hay không và liệu chúng có được tính đến hay chưa.
Nó cũng làm phức tạp thêm vấn đề đối với FBI, một trong 18 cơ quan do ODNI giám sát. Brian Greer, một cựu luật sư CIA, cho biết: “Cuộc điều tra của FBI và các đánh giá của Cộng Đồng Tình Báo (Intelligence Community – IC) có cùng cái nhìn với nhau. Để đánh giá rủi ro, điều quan trọng là IC phải biết khi có một tài liệu nhất định nào đó cần được kiểm tra thì ai đã có thể tiếp cập tài liệu đó và họ chỉ có thể nhận được thông tin đó từ FBI. Nhưng nếu tòa án cấm FBI truy cập một số tài liệu mật nhất định, quy trình đó sẽ bị phá vỡ.”
3. Một quyết định rất bất thường
Có lẽ phần gây tranh cãi nhất trong phán quyết của bà Cannon là việc cấp cho chuyên gia đặc biệt quyền xác định xem bất kỳ tài liệu nào bị thu giữ có được bảo vệ bởi đặc quyền hành pháp hay không – mà đặc quyền hành pháp thường chỉ dành cho Tổng Thống.
Điều đó đã gây ra một tình huống bất thường, trong đó Trump, trong khi không còn là một phần của cơ quan hành pháp, có thể yêu cầu đặc quyền hành pháp đối với Bộ Tư Pháp đương nhiệm – liên quan đến các tài liệu mà luật liên bang quy định là thuộc về chính phủ.
Cựu Bộ Trưởng Tư Pháp William Barr đã nói rằng mặc dù một số tài liệu bị thu giữ có thể được bảo vệ bởi đặc quyền của luật sư-thân chủ, nhưng sếp cũ của ông không có quyền đòi hỏi đặc quyền hành pháp với tư cách là một công dân tư nhân. Điều đó đặc biệt đúng khi nói đến những tài liệu nhạy cảm.
Barr nói: “Tôi không thể nghĩ ra lý do chính đáng tại sao chúng phải như vậy – có thể bị đưa ra khỏi chính phủ, rời khỏi chính phủ, nếu chúng đã được dán nhãn là tuyệt mật.”
Nỗ lực mang theo các tài liệu chính phủ sau khi rời nhiệm sở không phải là chưa từng có: Nixon cũng từng thách thức quyền hạn của những người làm công tác lưu trữ của chính phủ khi mang theo các giấy tờ và băng ghi âm của tổng thống sau khi ông rời Tòa Bạch Ốc. Và kết quả là Nixon đã thất bại trong một vụ kiện mang tính bước ngoặt của Tối Cao Pháp Viện năm 1977, mà Bộ Tư pháp đã dựa vào khi lập luận chống lại việc bổ nhiệm một chuyên gia đặc biệt.
Bà Cannon đã bác bỏ lập luận của DOJ, giải thích rằng quyết định năm 1977 “không loại trừ khả năng một cựu Tổng thống vượt qua một Tổng thống đương nhiệm về các vấn đề đặc quyền hành pháp.” Trump có thể thất bại trong nỗ lực bảo vệ một số tài liệu nhất định bằng đặc quyền hành pháp, nhưng ông ta vẫn có quyền được thử làm như vậy.
4. DOJ phải cân nhắc kháng cáo và có nên để phán quyết giữ nguyên hay không
Bộ Tư Pháp có thể kháng cáo phán quyết của Cannon - nhưng để làm như vậy họ sẽ phải cân nhắc một số yếu tố.
Một vụ kiện kháng cáo, đặc biệt là một kháng nghị tìm cách ngăn chặn quyết định của bà Cannon, sẽ ngốn rất nhiều thời gian và họ tiếp tục phải hứng chịu những lời tuyên bố rằng Bộ bị chính trị hóa khi Trump phản đối cuộc điều tra.
Mà nếu Bộ không hành động, thì cũng sẽ có những rủi ro khác, đặc biệt là khi có tiền lệ có thể được đưa ra trong phán quyết liên quan đến đặc quyền hành pháp và khả năng nhiều kẻ sẽ lợi dụng các vụ kiện dân sự để khiến các cuộc điều tra hình sự bị hoãn lại.
Các chuyên gia đặc biệt thường được chỉ định để giúp sàng lọc bất kỳ bằng chứng nào có thể được bảo vệ bởi đặc quyền luật sư-thân chủ, nhưng yêu cầu một chuyên gia đặc biệt phải cân nhắc các mối lo ngại về đặc quyền hành pháp lại là một lĩnh vực mới.
Ngoài việc kháng nghị, DOJ có thể thực hiện các cách khác, bao gồm việc đệ trình các yêu cầu làm rõ hoặc xem xét lại, như một cách để mở rộng lập luận rằng một chuyên gia đặc biệt có thể cản trở các nỗ lực bảo vệ an ninh quốc gia.
5. Chiến thắng hiếm hoi cho Trump trong một tháng tồi tệ
Đối với Trump và những người ủng hộ ông, phán quyết hôm thứ Hai là một tia sáng hiếm hoi trong một tháng đầy bão tố.
Cuộc khám xét dinh thự Mar-a-Lago của FBI là một “vết nhơ” nhục nhã cho cựu Tổng Thống, vạch ra cho bàn dân thiên hạ biết rằng ông đã tàng trữ rất nhiều tài liệu của chính phủ - trong đó có nhiều tài liệu tuyệt mật - ngay sau khi các luật sư của ông đã đảm bảo với DOJ rằng tất cả các tài liệu tuyệt mật đều đã được trả lại cho Sơ Văn Khố từ đầu năm nay.
Chỉ một ngày sau, một tòa phúc thẩm liên bang đã ra phán quyết rằng các dân cử Dân chủ trong Ủy ban House Ways and Means Committee phải được cấp quyền truy cập vào các bản khai thuế của Trump.
Rồi cũng chỉ một ngày sau đó, Trump đã bị Bộ Trưởng Tư Pháp New York hạ bệ tại Manhattan. Ông đã cầu tới Tu Chính Án Số Năm để khỏi bị rơi vào tình trạng tự buộc tội mình hơn 400 lần.
Phán quyết của bà Cannon không có nghĩa là Trump được “thả về rừng.” Kel McClanahan, giám đốc của National Security Counselors, một công ty luật vô vụ lợi chuyên về luật an ninh quốc gia, cho biết có những cách mà việc cử một chuyên gia đặc biệt có thể gây phản tác dụng cho Trump.
Ông lưu ý rằng một chuyên gia đặc biệt có thể dễ dàng quyết định FBI không được lấy bất kỳ tài liệu nào cần được bảo vệ bởi luật sư-thân chủ hoặc đặc quyền hành pháp, như Trump đang khẳng định, nhưng nó cũng sẽ khiến cho Trump khó mà tiếp tục tuyên bố rằng ông đã bị đối xử bất công như trước đây nữa.
McClanahan giải thích: “Ông ta sẽ không thể nói, ‘Nhóm đánh giá đặc quyền của DOJ đã sai rồi.’ Mà thay vào đó sẽ phải nói là, ‘Nhóm đánh giá đặc quyền của DOJ, và chuyên gia mà tôi đã đòi hỏi, và một thẩm phán liên bang đã sai rồi.’ Và tới bước đường đó rồi, sẽ không có nhiều cơ hội để ông ta tự khăng khăng mình đúng nữa – nên đó là một bước đi rất mạo hiểm.”
Gửi ý kiến của bạn
