Hôm nay,  

Mất cân bằng trong kinh tế toàn cầu: đi tìm nguyên nhân khoảng cách giàu nghèo trong xã hội (Bài 4)

28/12/201917:26:00(Xem: 14367)

Có rất nhiều nghiên cứu về khoảng cách giàu nghèo ở Âu-Mỹ nhưng bài này chỉ chọn ra 2 giải thích được người viết xem như đáng chú ý nhất: quan điểm thứ nhất của kinh tế gia người Pháp Thomas Piketty cho rằng khoảng cách giàu nghèo là tất yếu một khi tài sản tích tụ trong xã hội tư bản, và lập luận thứ hai của kinh tế gia người Mỹ gốc Nhật Richard Koo cho thấy hố sâu giàu nghèo hiện là hậu quả của toàn cầu hóa. Hai gốc nhìn này có thể bổ túc lẫn nhau như giữa hai yếu tố nội tại và khách quan. Riêng phạm vi bài này sẽ sơ lược về Piketty và ảnh hưởng đến nền chính trị cánh tả Tây Phương, bài sau sẽ trình bày về Richard Koo và kế đó là một bài tổng hợp.

 

Thomas Piketty nổi tiếng với tác phẩm đồ sộ Vốn Tư Bản Trong Thế Kỷ 21 (Capital in the Twenty-First Century) nhưng tóm gọn trong 2 câu nói dân gian là “nhà giàu ngày càng giàu” để rồi “con vua thì lại làm vua, con sãi ở chùa lại quét lá đa.”

 

Hố sâu giàu nghèo trong xã hội được san bằng sau khi trải qua một cơn đại biến như Trận Dịch Đen (khiến 200 triệu người chết vào tế kỷ 14) hay Đại Chiến (Thế Chiến Thứ Hai) tàn sát cả giới chủ lẫn người lao động. Vì tài sản bị hủy diệt cho nên chỉ còn lao động, trí tuệ và lương bổng của từng cá là những yếu tố chính để mỗi người tự vươn lên. Những người thành công sau đó lại bắt đầu sở hữu tài sản. Trong khi lương bổng không thể chuyển nhượng từ cha sang con thì tài sản lại trở thành gia tài nên lâu ngày tích tụ trở thành yếu tố chính phân biệt giàu nghèo trong xã hội. Tài sản (nhà đất, cổ phiếu, v.v…) còn được dùng làm Vốn Tư Bản (Capital) để đầu tư sinh lợi, và lợi tức từ tài sản có thể tăng nhanh hơn lương bổng (thí dụ giá nhà hay cổ phiếu có thể nhảy vọt 20% trong một năm trong khi lương chỉ tăng 5%). Một khi tài sản và lợi tức của xã hội tích tụ vào trong tay một thiểu số ưu đải thì lương bổng của đa số dân chúng còn lại không thể nào chạy theo kịp. Nói đơn giản nhà giàu ngày càng giàu.

 

Một thí dụ dễ hiểu là một gia đình có nhà trị giá 800 ngàn đô-la ở Saigon để lại gia tài thì con tự động giàu, trong khi một thanh niên khác từ quê lên học và làm việc dù tài giỏi bậc nào cũng không thể nào mơ mộng mua được nhà ở thành phố nếu chỉ với đồng lương vài ngàn đô-la mỗi tháng.

 

Tài sản lại sản sinh ra quyền lực bóp méo nhà nước nhằm ưu đãi thành phần chóp bu trong khi bỏ rơi đại đa số còn lại. Hố sâu giàu nghèo một khi trở nên sâu rộng sẽ đe dọa đến nền dân chủ do quyền lực bị tập trung và dân chúng bất mãn chống đối. Trở lại thí dụ ở Việt Nam có tiền thì cho con cái du học lấy bằng đại học Hoa Kỳ trong khi thanh niên học giỏi ở dưới quê cố hết sức thì cũng chỉ lấy được mãnh bằng kém giá trị trong nước. Cho nên “con vua thì lại làm vua, con sãi ở chùa lại quét lá đa.” Một khi lớp người ăn trên ngồi trước thụ hưỡng lợi tức của xã hội bằng thế lực và tài sản được hình thành – Piketty gọi đây là “rent seekers” tạm so sánh với những đại điền chủ không đi cày ruộng mà vẫn hưỡng lợi tức cao - thay vì bằng lao động và trí tuệ thì nền dân chủ lẫn hệ thống tư bản đều bị khủng hoảng.

 

Cánh tả ở Mỹ gồm hai ứng cử viên Tổng Thống ông Bernie Sander và bà Elizabeth Warren chủ trương đánh thuế tài sản (wealth tax) thay vì chỉ thu thuế lợi tức (income tax) để san bằng khoảng cách giàu nghèo. Tiền thuế được dùng đầu tư vào giáo dục, y tế và an sinh xã hội nhằm tạo cơ hội đồng đều cho đa số dân chúng còn lại.

 

Điểm mạnh của cánh tả ở chổ đề cập đến vấn nạn mà cánh hữu không hề nhắc đến tức tình trạng chênh lệch tài sản làm tăng khoảng cách giàu nghèo trong xã hội, và nếu kéo dài sẽ đe đọa đến nền dân chủ một khi quyền lực bị tập trung và dân chúng bất mãn nổi loạn. Hố sâu này còn đe dọa đến sức sống của nền tư bản khi cá nhân thành công nhờ vào thế lực và tài sản thay vì trông cậy vào lao động và trí tuệ của chính mình. Điểm yếu của cánh tả là chỉ đưa ra giải pháp tái phân phối tài sản (wealth distribution) qua thuế má - tức là theo kiểu xã hội chủ nghĩa - thay vì khuyến khích tạo ra tài sản (wealth creation) - tức là tư bản chủ nghĩa. Thành quả xã hội như chiếc bánh kinh tế không cần phân chia đồng đều mà phải tìm cách làm chiếc bánh nở to ra để mọi người có thêm phần trong đó. Thuế má càng cao thì người tài không có động cơ thúc đẩy làm giàu để tạo hàng triệu công ăn việc làm mới như trường hợp của các nhà tỷ phú Bill Gates (Microsoft), Jeff Bezzo (Amazon), Mark Zuckerberg (Facebook). Tài sản thu vào từ thuế má lại bị nhà nước tiêu xài phung phí khiến xã hội trở nên lười biến và ỷ lại dựa vào bổng lộc như y tế miễn phí, giáo dục miễn phí, giữ trẻ miễn phí, v.v… (cái gì cũng miễn phí thì dân chúng đừng có lo để nhà nước no) thay vì dùng tiền thuế đầu tư thúc đẩy dân chúng làm việc cho tương lai. Cho nên trong mùa tranh cử ứng viên nào đòi tăng thuế thì phải xem xét cẩn thận là tiền thuế để xài bậy (tax and spend) hay đầu tư (tax and invest) có hiệu quả, vì các chính trị gia chuyên mập mờ đánh lận con đen gọi tiêu xài là đầu tư.

 

Bài sau sẽ bàn về các yếu tố khách quan từ toàn cầu hóa khiến hố sâu giàu nghèo tăng vọt.

 

 

 

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
- Quận Cam: Indigo Vũ (hội VietRise) kêu gọi đoàn kết với những người bị ICE bắt một cách bất công - Quận Cam: 200 thiện nguyện viên lập mạng lưới đi chợ giùm di dân lậu không dám đi chợ - Quận Los Angeles: công dân Mỹ cũng bị vật té, bắt đi. - Quận Cam: Herbert Norris Trotter nhận tội giúp Michael Minh Nguyen biển thủ 5,2 triệu đô từ thị trấn Placentia - Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth: có thể Mỹ sẽ xâm lược quân sự đối với Greenland và Panama
Đài truyền thông địa phương Fox9 MSNP vừa loan tin sáng Thứ Bảy 14/6/2025. Chính quyền ban hành lệnh trú ẩn trong nhà vào lúc 5 giờ 30 sáng 14/6, trong bán kính khoảng 3 miles gần Edinburgh Golf Course. FOX 9 xác nhận rằng hai nhà lập pháp tiểu bang và vợ/chồng của họ đã bị bắn vào đêm qua. Thống Đốc Tim Walz thông báo trên Twitter cho biết ông đã ra lệnh thành lập ngay lập tức Trung tâm Điều hành Khẩn cấp Tiểu bang. “Các nguồn lực tiểu bang Minnesota có đầy đủ cơ quan thực thi pháp luật ở Champlin và Brooklyn Park để hỗ trợ. Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ tình hình và sẽ sớm chia sẻ thêm thông tin.” Thống Đốc Walz cho biết. Các nguồn tin cho đài FOX 9 biết có thể có HAI nghi phạm liên quan đến vụ nổ súng và một nghi phạm hiện đang bị giam giữ. Chính quyền yêu cầu người dân trong khu vực không mở cửa cho cảnh sát trừ khi có hai cảnh sát cùng đi, hoặc gọi 911 để xác định danh tính của cảnh sát tại cửa nhà mình.
“Tự do của chúng ta dựa vào tự do báo chí, và điều đó không thể bị giới hạn mà không bị đánh mất". "Our liberty depends on the freedom of the press, and that cannot be limited without being lost." - Thomas Jefferson (Tổng thống thứ ba của Hoa Kỳ) Câu nói ấy, của cố Tổng thống Hoa Kỳ Thomas Jefferson, vẫn vang vọng như một nguyên tắc bất di bất dịch của bất kỳ nền dân chủ nào còn giữ được phẩm cách. Bởi lẽ, khi báo chí e sợ quyền lực, khi tiếng nói công luận bị dìm xuống bởi lợi nhuận hay sự dè chừng chính trị, thì dân chủ cũng bắt đầu trượt khỏi đường ray của chính mình.
Israel dội bom Iran: ít nhất 78 người chết, 329 người bị thương, giết nhiều tướng cấp cao và khoa học gia của Iran. Trump: Israel dội bom Iran tình cờ đúng ngày 61, khi tối hậu thư 60 ngày Trump cho Iran vừa hết hạn. Israel: Trump giả vờ không biết, nhưng Israel được Trump giúp trận bom vào Iran. Hamas: Iran bị Israel tấn công vì hỗ trợ dân Palestine.
Theo một bản tin đăng trên trang mạng https://www.aerospacemanufacturinganddesign.com/ vào cuối tháng 5 2025, Archer Aviation đã được chọn là nhà cung cấp dịch vụ taxi hàng không chính thức của Thế Vận Hội Olympic và Paralympic LA28. Archer Aviation sẽ sử dụng những chiếc máy bay điện cất cánh hạ cánh thẳng đứng (eVTOL- electric vertical take off landing) Midnight của mình tại Thế Vận Hội LA28 theo nhiều ứng dụng khác nhau: vận chuyển khách VIP, vận động viên; hỗ trợ các dịch vụ khẩn cấp và an ninh. LA sẽ xây dựng các trạm cất cánh và hạ cánh thẳng đứng tại một số địa điểm quan trọng của thế vận hội
Trong những ngày gần đây, không ít du khách từ Trung Quốc, Đài Loan và Nam Hàn đã quyết định hủy bỏ các chuyến du lịch Nhật Bản. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do một cuốn truyện tranh có tên gọi " Tôi đã thấy tương lai” của tác giả Ryo Tatsuki, vốn được xuất bản từ năm 1999. Cuốn sách này, qua những hình vẽ và những dòng chữ mô tả những giấc mơ kỳ lạ mà tác giả đã trải qua, đã không chỉ gây sự chú ý mà còn tạo ra những phản ứng mạnh mẽ.
Địa cầu đang ấm lên. Mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu có thể chạm mốc 2.7 độ C vào cuối thế kỷ này. Dù cánh cửa để tránh những viễn cảnh khí hậu tồi tệ nhất chưa hoàn toàn khép lại, bức tranh toàn cảnh vẫn phủ một màu xám khá ảm đạm. Liệu các nỗ lực khí hậu có đang đi vào ngõ cụt? Nhất là khi Hoa Kỳ lần thứ hai tuyên bố rút khỏi Hiệp Ước Khí Hậu Paris. Đồng thời, những đợt nắng nóng kỷ lục xuất hiện cả trên đất liền lẫn biển cả, thiên tai khắc nghiệt liên tục kéo đến.
Các cơ quan giao thông DMV trên toàn nước Mỹ đang cảnh báo về một loạt tin nhắn lừa đảo mới, nhằm chiếm đoạt thông tin cá nhân và tài chính của người dùng. Theo thông tin từ các DMV tại New York, Florida và California, các tin nhắn giả mạo này được gửi ra cảnh báo về các khoản phí giao thông chưa thanh toán, đe dọa mức phạt cao hơn hoặc đình chỉ quyền lái xe nếu không trả khoản nợ
Ngày 28 tháng 5 năm 2025: Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã chỉ thị cho các đại sứ quán và lãnh sự quán Hoa Kỳ trên toàn thế giới ngừng duyệt xét chiếu khán sinh viên mới trong khi đang làm việc để mở rộng quy trình "kiểm tra và sàng lọc trên mạng xã hội" đối với tất cả những đương đơn xin chiếu khán sinh viên mới.
Một thẩm phán liên bang đã ra phán quyết hôm Thứ Năm 12/6 rằng Tổng thống Donald Trump đã liên bang hóa bất hợp pháp việc khai triển hàng nghìn thành viên Lực Lượng Vệ Binh Quốc Gia California. Thẩm phán ra lệnh cho tổng thống trả lại quyền kiểm soát quân đội cho tiểu bang.
LOS ANGELES — Sáng nay, một hình ảnh gây bàng hoàng đã lan truyền khắp truyền thông Hoa Kỳ: Thượng nghị sĩ Alex Padilla, đại diện tiểu bang California, bị nhân viên mật vụ đè úp xuống hành lang, còng tay như một kẻ phạm pháp chỉ vì Ông lên tiếng trong một buổi họp báo. Sự việc xảy ra tại trụ sở liên bang ở Los Angeles, khi Bộ trưởng Nội an Kristi Noem đang trình bày về các cuộc bố ráp di dân gần đây. Trước mặt báo chí và giới chức công lực, ông Padilla, sinh trưởng tại chính thành phố này, đã lên tiếng: “Bà cứ khăng khăng thổi phồng mọi chuyện.” Ngay sau đó, hai người đàn ông được nhận diện là mật vụ thuộc Bộ Nội an tiến lại gần, áp sát ông Padilla vào tường và dùng vũ lực đẩy ông ra khỏi hội trường qua cửa sau. Trên đường bị áp giải, ông vẫn cất cao giọng: “Tôi là Thượng nghị sĩ Alex Padilla, tôi có điều muốn hỏi bà bộ trưởng.”
- Thứ Bảy sẽ có 1.500 cuộc biểu tình “No Kings” - Quận Rockland (New York): đơn kiện nghi có gian lận giúp Trump, vì 1 địa hạt không có phiếu nào bầu cho Kamala Harris. Thẩm phán Rachel Tanguay cho đếm tay lại - Tướng Dan Caine (Tham Mưu Trưởng Liên Quân) điều trần ở Thượng Viện: TT Trump nói Mỹ đang bị Venezuela xua băng đảng xâm lược là sai, vì không có chứng cớ gì
(TENNESSEE, ngày 11 tháng 6, Reuters) – Bộ trưởng Tư Pháp Tennessee, cùng với tổ chức từng góp phần vào phán quyết của Tối Cao Pháp Viện (TCPV) cấm ưu tiên sắc tộc trong tuyển sinh đại học, vừa đệ đơn kiện Bộ Giáo Dục Hoa Kỳ vào hôm Thứ Tư (11/6). Vụ kiện nhằm phản đối một chương trình cấp ngân sách tài trợ cho các trường đại học có số lượng sinh viên gốc Hispanic từ 25% trở lên.
(WASHINGTON, ngày 11 tháng 6, Reuters) – Cơ Quan Kiểm Soát và Phòng Bệnh Hoa Kỳ (CDC) đang phục hồi việc làm cho khoảng 450 nhân viên từng bị cho nghỉ trong giai đoạn chính phủ Trump cắt giảm nhân sự hàng loạt tại các cơ quan liên bang. Thông tin này được một viên chức chính phủ xác nhận vào Thứ Tư (11/6).
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.