Các lựa chọn nghi thức tang lễ mới đang và sẽ thay đổi cách chúng ta tưởng niệm những người đã khuất. (Nguồn: pixabay.com)
Ở Hoa Kỳ, khi ai đó qua đời, thường thì họ sẽ được ướp xác, đặt trong quan tài và chôn cất tại nghĩa trang (thổ táng), hoặc mang đi hỏa táng, phần tro cốt sẽ được trả lại cho gia đình, người thân. Tuy nhiên, thổ táng và hỏa táng nay đã không phải là các lựa chọn duy nhất.
Ngày càng có nhiều nhà tang lễ, cả các công ty khởi nghiệp và tổ chức vô vụ lợi, cung cấp cho mọi người những nghi thức khác nhau dành cho người đã khuất. Trong tương lai, bối cảnh nghi thức tang lễ sẽ đa dạng hơn…
Ủ xác tan rã tự nhiên (Human composting)
Các nghi thức thổ táng và hỏa táng truyền thống đều có hại cho môi trường (môi trường đất hoặc không khí), nhưng một số lựa chọn nghi thức tang lễ khác đang cho thấy cái chết có thể sạch và lành mạnh với môi trường hơn.
Một trong những nghi thức mới đang phát triển mạnh mẽ là ủ xác tan rã tự nhiên (human composting).
Còn được gọi là “terramation” (trở về với đất), quá trình ủ xác tan rã tự nhiên bắt đầu bằng việc đặt xác vào một thùng kín làm bằng vật liệu có thể phân hủy sinh học, chẳng hạn như rơm hoặc dăm gỗ. Vi khuẩn trong xác sẽ phân hủy những gì còn sót lại, biến chúng thành phần đất giàu dinh dưỡng trong khoảng 1 đến 2 tháng.
Quá trình này tạo ra khoảng 1 yard khối đất, và sau khi khô đi trong khoảng một tháng, nó có thể được mang tặng cho các khu đất bảo tồn hoặc trả lại cho gia đình, người thân của người quá cố, họ có thể để trong vườn, trồng cây mới.
Năm 2019, Washington đã trở thành tiểu bang đầu tiên hợp pháp hóa nghi thức mai táng ủ xác tan rã tự nhiên và cho đến nay, quy trình này đã được hợp pháp ở sáu tiểu bang. Về chi phí, hiện chỉ có một số công ty cung cấp dịch vụ này và họ tính phí từ 5,000 đến 7,000 MK.
Thủy táng (Water cremation)
Thủy táng, còn được gọi là “thủy phân trong kiềm” (alkaline hydrolysis), là một lựa chọn khác tập trung vào tính bền vững của môi trường.
Giống như quá trình ủ xác tan rã tự nhiên, xác người quá cố cũng sẽ được đặt vào một thùng chứa. Hỗn hợp nước và hóa chất kiềm (thường là kali hydroxit) sẽ được bơm vào và đun nóng lên, chất này sẽ giúp phân hủy xác.
Sau 3 đến 16 tiếng, trong thùng sẽ chỉ còn lại xương và chất lỏng vô trùng bao gồm axit amin, đường và soap. Chất lỏng sẽ được loại bỏ, còn xương được sấy khô, nghiền thành bột và trao lại cho gia đình và người thân.
Thủy táng là nghi thức tang lễ hợp pháp ở 28 tiểu bang, và có giá khoảng 2,000 đến 3,000 MK. Mức giá này tương đương với mức giá của dịch vụ hỏa táng truyền thống, nhưng quá trình chỉ tốn 10% năng lượng. Trong khi quá trình hỏa táng truyền thống thải ra lượng khí CO2 tương đương với một chiếc xe chạy 500 dặm.
Mai táng xanh (Green burial)
Trong quá trình ướp xác, người ta sẽ sử dụng hóa chất làm chậm quá trình phân hủy. Điều này có thể giúp những người thân yêu có thêm thời gian để nhìn mặt lần cuối trước khi chôn cất người quá cố.
Khi tính tất cả số lượng xác người được chôn cất ở Hoa Kỳ, ta sẽ có 800,000 gallon chất lỏng ướp xác được đưa vào lòng đất mỗi năm. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số hóa chất gây ung thư trong chất lỏng đó có thể xâm nhập vào khu vực đất xung quanh.
Những người thích ý tưởng ‘trở về cát bụi,’ nhưng không muốn ‘thả’ hóa chất vào môi trường, có thể cân nhắc lựa chọn “mai táng xanh.”
Phiên bản đơn giản nhất của mai táng xanh là xác sẽ được bọc trong một tấm vải liệm làm bằng loại vải có thể phân hủy và sau đó đặt trực tiếp vào lòng mộ, sâu khoảng 3 đến 4 feet. Độ sâu này cho phép lưu lượng oxy lớn hơn so với độ sâu truyền thống 6 feet, giúp đẩy nhanh quá trình phân hủy.
Với những người thích hành trình ‘trở về với đất mẹ’ nhưng vẫn muốn có quan tài, cũng có những loại quan tài thân thiện với môi trường, có thể phân hủy sinh học, được làm bằng liễu gai, tre và thậm chí cả sợi nấm.
Nếu mai táng trong phần đất tư nhân là không hợp pháp tại nơi đang sống, quý vị sẽ cần tìm một nghĩa trang cho phép mai táng xanh (green cemetery). Việc này không khó, số lượng địa điểm cho phép mai táng xanh ở Hoa Kỳ và Canada đã tăng từ khoảng 280 vào năm 2020 lên hơn 380 vào năm 2023.
Tro cốt có thể để làm gì?
Không phải tất cả các lựa chọn nghi thức tang lễ thay thế đều dựa trên ý tưởng giảm thiểu tác động môi trường của thổ táng hoặc hỏa táng truyền thống. Đôi khi, những người ở lại chỉ mong muốn có cách nào đó tốt hơn để tưởng nhớ người thân quá cố. Và thường thì đó sẽ là biến tro cốt sau khi hỏa táng thành một thứ gì đó có ý nghĩa.
Tổ chức từ thiện Eternal Reefs có trụ sở tại Florida sẽ trộn tro cốt với xi măng và sau đó sử dụng hỗn hợp này để tạo thành một “quả bóng ngầm” (reef ball) – sau khi được thả xuống biển, quả bóng sẽ trở thành nơi trú ngụ cho san hô và các sinh vật biển khác.
Một số công ty sẽ kết hợp tro cốt vào pháo hoa để sử dụng trong lễ tưởng niệm. Hoặc như công ty Vinyly ở Anh sẽ ép chúng thành các đĩa hát vinyl record để phát các bài hát yêu thích của người quá cố v.v…
Để giúp lưu giữ người thân bên cạnh mãi mãi, nhiều công ty sẽ biến tro cốt thành đồ trang sức, nhưng nếu muốn đảm bảo người đã khuất có thể ở bên mình “mãi mãi” đúng nghĩa đen, người ta có thể trộn một ít tro cốt vào mực xăm và xăm lên người.
Công ty Celestis có trụ sở tại Texas còn giúp gửi tro cốt lên vũ trụ. Gene Roddenberry, người sáng tạo ra “Star Trek” và khoa học gia NASA Eugene Shoemaker, là hai trong số những người nổi tiếng có tro cốt được đưa vào vũ trụ.
Bức tranh rộng hơn
Ngành công nghiệp tang lễ của Hoa Kỳ đang trải qua một quá trình chuyển đổi lớn. Ngày nay, hơn 50% số người chết ở Hoa Kỳ được hỏa táng, so với mức chưa đến 4% vào năm 1960, phần lớn là do chi phí tài chánh và tình hình thiếu chỗ chôn cất.
Nếu các lựa chọn mai táng xanh có thể được chuẩn thuận rộng rãi hơn và phổ biến trên toàn quốc, chúng ta sẽ sớm nhìn thấy các lựa chọn nghi thức tang lễ bền vững với môi trường hơn – vừa cho phép chúng ta tôn vinh người đã khuất mà không gây tổn hại cho hành tinh mà ta gọi là nhà.
Nguyên Hòa biên dịch
Nguồn: “Alternative funeral options are changing how we honor our dead” của Kristin Houser, được đăng trên trang Freethink.
Gửi ý kiến của bạn
