Đọc Sách Đúng Cách?

 

Với lượng thông tin khổng lồ trong tầm tay, ngày nay chúng ta thường có xu hướng đọc lướt để tiếp nhận nội dung nhanh chóng. Nhưng các chuyên gia nghĩ gì về thói quen đọc này—và liệu bạn có nên thay đổi cách đọc của mình?

Một số người chỉ đọc lời thoại, trong khi những người khác bỏ qua các đoạn văn dài hoặc chỉ đọc câu đầu và câu cuối của mỗi đoạn. Một số lại đọc từng từ, thậm chí đọc lại hai hoặc ba lần để đảm bảo không bỏ sót điều gì.

Thời đại kỹ thuật số đã tác động mạnh mẽ đến cách chúng ta đọc. Các khảo sát cho thấy người Mỹ ngày nay đọc ít sách hơn so với 30 năm trước. Dù các cộng đồng mạng xã hội như #BookTok có thể đã thúc đẩy doanh số bán sách tăng lên trong những năm gần đây, nhưng trung bình một người Mỹ chỉ dành khoảng 26 phút mỗi ngày để đọc sách, so với 3 giờ lướt internet hoặc xem TV.

Các chuyên gia nhận định rằng khối lượng thông tin khổng lồ trong tầm tay đã thay đổi cách chúng ta tiếp nhận nội dung. Người Mỹ ngày nay tiếp nhận lượng dữ liệu tương đương với 174 tờ báo mỗi ngày và trung bình chỉ dành 55 giây để đọc một bài viết.

Theo các chuyên gia, đọc lướt—tức là bỏ qua một số từ hoặc đoạn để nắm bắt ý chính—là một cách đọc phổ biến. Daniel Willingham, nhà tâm lý học tại Đại học Virginia, cho rằng đọc lướt không có vấn đề gì, miễn là nó không cản trở khả năng hiểu nội dung.

Joanna Christodoulou, giáo sư tại Viện Sức Khỏe MGH, cho biết, nếu mục tiêu của bạn là đọc để giải trí hoặc hoàn thành nhanh chóng, thì đọc lướt là một cách hiệu quả để nắm bắt ý chính. Với các loại sách nhẹ nhàng như tiểu thuyết đơn giản, việc ghi nhớ từng chi tiết không phải lúc nào cũng cần thiết.

Ngoài ra, thói quen đọc lướt còn phụ thuộc vào mức độ quen thuộc với nội dung. Ví dụ, người đọc nhiều tiểu thuyết trinh thám có thể dễ dàng bỏ qua một số đoạn mà vẫn nắm bắt được câu chuyện. Tương tự, nếu bạn thường xuyên đọc về một chủ đề như lịch sử nghệ thuật, bạn sẽ quen với thuật ngữ và đọc nhanh hơn mà vẫn hiểu sâu sắc.

Đọc sâu là khi người đọc kết nối thông tin mới với kiến thức trước đó, đặt câu hỏi, và phát triển sự hiểu biết sâu sắc hơn. Một số nghiên cứu cho thấy đọc sâu kích thích hoạt động não rộng hơn so với đọc lướt.

Inge van de Ven, giáo sư nghiên cứu văn hóa tại Đại học Tilburg, nhận định rằng đọc sâu đòi hỏi sự tập trung cao độ, điều mà nhiều người ngày nay thấy khó duy trì. Các nghiên cứu cho thấy điện thoại và tin nhắn văn bản là nguồn gây xao lãng lớn nhất.

Nhiều nghiên cứu cho rằng việc đọc trên màn hình làm tăng thói quen đọc lướt, do các nội dung trên mạng thường ngắn và dễ tiếp cận. Một số nhà nghiên cứu lo ngại rằng điều này đã làm giảm khả năng đọc sâu và ảnh hưởng tiêu cực đến kỹ năng tập trung, đặc biệt là ở thế hệ trẻ.

Tuy nhiên, Willingham lại không đồng tình rằng khả năng tập trung của chúng ta đang bị suy giảm. Ông cho rằng việc internet mang lại vô số lựa chọn giải trí đã làm giảm sự sẵn sàng tập trung vào một nội dung cụ thể, chứ không phải làm giảm khả năng tập trung vốn có.

Mỗi hành trình đọc sách đều có tính cách riêng, và các chiến lược đọc khác nhau có thể phù hợp với những mục tiêu khác nhau. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng không cần phải chọn đọc lướt hay đọc sâu, mà thay vào đó, cả hai đều quan trọng trong việc tiếp cận và tiêu thụ nội dung, đặc biệt là trong thời đại kỹ thuật số ngày nay.

Cung Đô sưu tầm

Nguồn: Natalia Mesa. “Is there a ‘right’ way to read?” National Geographic, ngày 16 tháng 1 năm 2025.