Hôm nay,  

Tranh cãi về các con đập của Trung Quốc đang tàn phá sông Mê-Kông

18/11/202217:33:00(Xem: 2890)
Thời cuộc

 daovan

 

 

Kể từ khi Trung Quốc xây con đập đầu tiên vào năm 1995, cho đến nay đã có tới 11 con đập ở thượng nguồn sông Mê Kông đang hoạt động trong lãnh thổ Trung Quốc. Kết quả tình trạng hạn hán xảy ra, nhiều nước trong khu vực đã  cáo buộc Trung quốc ngăn dòng nước, nhưng phía Trung Quốc phủ  nhận... Phải chờ cho đến  khi   tổ chức Stimson thiết lập hệ thống Mê Kông  Dam Monitor/MDM giám sát giòng chảy, và căn cứ vào dữ liệu  kết qủa cho thấy các con đập tại thượng nguồn đã làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán,  nhưng  bị phía TQ hoài nghi  về độ chính xác của hệ thống đo đạc do Mỹ cung cấp...

 

Khoa hc cho thy các con đp ca Trung Quc đang tàn phá sông Mekong

 

Theo Foreign Policy ngày 22.4.2020 -  Dữ liệu mới cho thấy tác động tàn phá đối với nguồn cung cấp nước ảnh hưởng đến việc nuôi sống hàng triệu người ở hạ nguồn. Trước khi giòng nước rời khỏi Trung Quốc,  mười một con đập lớn  chắn ngang dòng sông Mekong chảy vào Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và tiếp tục vào Việt Nam. Tuy nhiên,  Trung Quốc có thể sử dụng 11 con đập ở thượng nguồn, đồ sộ như hiện nay, để hạn chế dòng chảy xuống cho các nước ở hạ nguồn. Sinh kế của quá nhiều người, bao gồm 20% sản lượng đánh bắt cá nước ngọt của thế giới, phụ thuộc vào sự lên xuống của dòng chảy sông Mê kông. Đúng vậy, các con đập có thể tích trữ nước trong một thời gian, nhưng cuối cùng dòng nước đó phải chảy xuống hạ lưu thông qua các tuabin quay của máy phát điện hoặc các cửa xả lũ. Giữ lại nguồn nước đó để làm đòn bẩy dường như là một sai lầm ngoại giao.

 

Kể từ khi Trung Quốc bắt đầu xây dựng những con đập này vào đầu những năm 1990, các nước ở hạ nguồn đã lo ngại Trung Quốc có thể sử dụng dòng thác khổng lồ của họ tích trữ nhiều nước như ở Vịnh Chesapeake - để bắt  các nước ở hạ nguồn làm con tin.  Cách các quốc gia hạ lưu như Lào, Việt Nam, Thái Lan và Campuchia xây đập và hút cát, bắt cá  từ con sông cũng có thể gây hại cho  hệ thống

 

Trung Quc coi d liu qun lý nưc là bí mt nhà nưc và, nếu không có bằng chứng mới, luôn khó đưa ra kết luận có thể bào chữa được về mức quản lý nước của Trung Quốc ở sông Mê Kông . Cho đến tháng này, khi dữ liệu mới kiểm soát lưu lượng dòng chảy được công khai. Nó chiếu sáng  rất rõ nét về lượng nước mà các con đập ở thượng nguồn của Trung Quốc đã ngăn chặn lại - cho dù khi các quốc gia ở hạ nguồn phải hứng chịu hạn hán chưa từng có.

 

Hằng năm, nước sông Mê kông lên xuống theo chu kỳ theo mùa mưa, khi  dòng nước lớn do mưa gió mùa và tuyết tan ở Himalaya chảy xuống hạ lưu. Tuy nhiên, dọc theo biên giới Thái-Lào trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 11 năm ngoái (2019), dòng chính của sông Mê kông cạn kiệt, lòng sông và các bãi cạn lộ ra, và thấy các vũng cá chết .  Tháng 7 năm đó, khi mực nước trên dòng chính giảm đến mức máy bơm thủy lợi không thể tiếp cận, chính phủ Thái Lan đã huy động quân đội của họ để tiến hành các nỗ lực cứu trợ. Vào mùa thu, hồ Tonle Sap thường tràn ngập nước từ dòng chính trong 5 tháng, cung cấp cho người Campuchia tới 70% lượng protein của họ. Năm ngoái, việc mở rộng hồ, thường được gọi là nhịp tim của sông Mê kông, chỉ kéo dài 5 tuần và các báo cáo cho thấy nó chỉ tạo ra một phần nhỏ trong số 500.000 tấn lương thực  thu được ở mức bình thường.

 

Ở Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam, hàng triệu người hiện không được tiếp cận với nước ngọt. Nhưng một nghiên cứu mới từ nhà tư vấn khí hậu Eyes on Earth có trụ sở tại Hoa Kỳ cung cấp cho chúng ta một lý do khác: Trong sáu tháng vào năm 2019, các con đập của Trung Quốc đã chặn một lượng nước chưa từng có chảy vào hạ lưu sông Mê kông.

 

Theo dõi dữ liệu mới của Eyes on Earth còn cho thấy rằng trong khi hạn hán khắc nghiệt kéo dài ở hạ lưu, thì phía Trung Quốc, nơi có nhiều đập lớn của nước này, lại ẩm ướt hơn bình thường. Dữ liệu của Eyes on Earth cho thấy vùng thượng lưu của lưu vực sông Mê Kông nhận được lượng nước trên mức bình thường - còn lại gần như tất cả đều bị thiếu hụt. Nhóm của tôi đã chứng thực bằng chứng đó bằng dữ liệu viễn thám từ Google Earth Engine. Nếu không có các con đập của Trung Quốc làm thay đổi dòng chảy giữa thượng nguồn và hạ lưu, thì sẽ có đủ nước được giữ ở mức  bằng hoặc trên mức bình thường cho hầu hết khu vực biên giới Thái-Lào.

 

Ngoài phát hiện chính là trong đợt gió mùa 2019, các con đập của Trung Quốc đã hoàn toàn ngăn cản dòng chảy sông Mê kông  dọc theo biên giới Thái-Lào, nghiên cứu cũng tiết lộ rằng Trung Quốc ngày càng hạn chế lượng nước nhiều hơn - đặc biệt là trong các đợt có gió mùa.  Ngoài ra, bằng chứng của nghiên cứu giải thích những trận lũ tàn khốc xảy ra không biết từ đâu dọc theo biên giới Thái-Lào trong mùa khô, đôi khi khiến mực nước sông dâng cao vài mét trong đêm và gây thiệt hại hàng triệu đô la cho các cộng đồng dân cư địa phương sống ven sông.

 

Đây là những phát hiện quan trọng, không chỉ về kết quả mà còn về phương pháp luận. Lần đầu tiên, các nhà nghiên cứu và quan sát sông Mê kông bên ngoài Trung Quốc có thể giám sát các hoạt động và tác động do các con đập của Trung Quốc gây ra. Các phương pháp của Eyes on Earth có thể dễ dàng sao chép, tương đối rẻ và dễ theo dõi. Hình ảnh vệ tinh hàng ngày từ các công ty  tư nhân cũng hiển thị rõ ràng những gì đang xảy ra trong các hồ chứa ở thượng nguồn Mê kông.

 

Tuy nhiên, các hoạt động ở thượng nguồn của Trung Quốc đang gây khó hiểu, đặc biệt là quyết định năm 2019 đã hạn chế nhiều nước hơn bao giờ hết. Đây có phải là kết quả của một chính sách phối hợp nhằm đưa các nước Mê kông nối gót nhau? Bắc Kinh có thể đơn giản thích sử dụng nước trước khi đưa  xuống hạ lưu, nhưng việc gây ra mực nước sông thấp kỷ lục và gây ra một cuộc khủng hoảng an ninh lương thực tiềm ẩn dường như không phải là một phương pháp hợp lý để cải thiện ngoại giao của Trung Quốc ở sân sau của họ. Ngoài ra, có lẽ các mạng lưới cạnh tranh hoặc tham nhũng giữa các nhà điều hành các đập nước và chính phủ đang ngăn cản các kết quả chính xác về hồ chứa  được gửi đến các cuộc họp bàn ở Bắc Kinh, nơi được gọi là các biện pháp ngoại giao Mê kông.

 

Mặc dù Bắc Kinh ưa thích giữ kín các cuộc thảo luận về sông xuyên biên giới , nhưng chúng tôi biết rằng các quy trình dựa trên bằng chứng từ các nguồn bên ngoài có thể có tác động mạnh mẽ đến nền chính trị khép kín của Trung Quốc. Năm 2008, khi bầu trời Bắc Kinh ngày càng ô nhiễm do khí thải công nghiệp và khí thải ô tô, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Bắc Kinh bắt đầu công bố kết quả đo chất lượng không khí để cho thấy không khí ở Bắc Kinh nguy hiểm như thế nào khi hít thở. Trong khi chính phủ Trung Quốc phủ nhận tính hợp lệ của dữ liệu, số đại sứ quán ngày càng được người dân Bắc Kinh tin  cậy. Cuối cùng, các nhà chức trách Trung Quốc đã lắp đặt các hệ thống giám sát chất lượng không khí trên khắp đất nước và bắt tay vào một chiến dịch giáo dục và chính sách hiệu quả để hạn chế ô nhiễm không khí. Nhiều quốc gia đang phát triển có mức độ ô nhiễm không khí cao cũng noi gương Trung Quốc.

 

 Dữ liệu của Eyes on Earth , được thu thập từ các phương pháp được đánh giá ngang hàng và đã được các nhà thủy văn có kinh nghiệm mô tả là “không thể chê trách” được, cũng hoàn hảo như nhau. Và như ban đầu với dữ liệu chất lượng không khí, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã dứt khoát bác bỏ nghiên cứu Eyes on Earth là một âm mưu do chính phủ Hoa Kỳ điều hành -- một tuyên bố được đưa ra ngay cả trước khi nghiên cứu do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ được công bố trên Mekongwater. org, quan chức trang web của Sáng kiến Dữ liệu Nước Mekong (Mekong Water Data Initiative) do Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ lãnh đạo. Nhưng nếu các bằng chứng tiếp tục cho thấy mức độ mà Trung Quốc đang hạn chế nguồn nước từ dòng sông Mekong, có lẽ Bắc Kinh sẽ buộc phải đối diện.

 

Họ có thể quyết định chia sẻ dữ liệu với các nước hạ nguồn từ nhiều trạm quan trắc và hồ chứa ở thượng nguồn, điều mà Trung Quốc đã không muốn làm kể từ khi con đập đầu tiên được xây dựng cách đây ba thập kỷ. Với môi trường sinh thái mong manh ở hạ lưu sông Mekong, hạn hán ngày càng gia tăng và hàng chục triệu người sống dựa vào dòng sông để tồn tại, thì việc hợp tác với các nước láng giềng là lợi ích tốt nhất của Trung Quốc. [1]

 

Sau mt năm giám sát Đp trên Mêkông:  Chúng ta hc được gì?

 

 Dữ liệu Mekong Dam Monitor (MDM, theo Stimson 4.3.2022 ) tiết lộ tác động của các đập ở thượng nguồn và chỉ ra các cách thức hợp tác xuyên biên giới có thể cải thiện kết quả ở hạ nguồn trong thời gian hạn hán và khủng hoảng.

 

Sau thời gian dài theo dõi sát với thực tế của Mekong Dam Monitor (MDM) liên quan đến hoạt động của các đập nước và dòng chảy của sông, đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về những thay đổi bởi các con đập đã gây tác hại cho dòng chảy tự nhiên của sông Mê kông. Bài báo này tóm tắt ba phát hiện mới từ năm đầu tiên về hoạt động của MDM bằng cách sử dụng dữ liệu do MDM cũng như cơ sở dữ liệu của Ủy hội sông Mekong (Mekong River Commission’ / MRC) cung cấp. Căn cứ và dữ liệu cho thấy các con đập tại thượng nguồn đã làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán và trong mùa mưa ở một số nơi đã làm thay đổi đáng kể mô hình dòng chảy tự nhiên của con sông năng động nhất Đông Nam Á. MDM cũng đã chứng minh là một công cụ cảnh báo sớm hữu ích cho cộng đồng để giảm thiểu tác động tức thời của các hoạt động các đập hàng ngày ở thượng nguồn.

 

Hot động ca đập làm trm trng thêm hn hán

 

Trong giai đoạn 2019-2021 thiếu lượng nước mưa nghiêm trọng là nguyên nhân chính dẫn đến hạn hán và dòng chảy thấp, nhưng các hạn chế từ các đập trong thời kỳ này đã tác động đáng kể đến dòng chảy mùa mưa và làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán trên toàn lưu vực. Qua nhiều nghiên cứu và dữ liệu bổ sung trong nhiều năm đã giúp xác định  dòng chảy thấp từ năm 2019 đến năm 2021 thể hiện sự “bình thường mới” hay sự biến đổi tự nhiên trong các kiểu thời tiết. Trong mọi trường hợp, mt tha thun chia s nước quc tế, sẽ đảm bảo mức dòng chảy tối thiểu từ các đập thượng nguồn trong thời kỳ hạn hán nhằm giảm thiểu các cuộc khủng hoảng trong tương lai.

 

Tác đng sâu sc thượng ngun

 

Một số vùng của lưu vực sông Mê kông, việc tích nước và xả nước không phải là hiện tượng tự nhiên làm thay đổi hoàn toàn dòng chảy  của con sông. Tại các địa phương khác, tình hình còn phức tạp hơn. Điều này quan trọng bởi vì các quá trình sinh thái ở trên Viêng Chăn, Lào, và các tập quán xã hội dựa vào các quá trình này, có thể đã bị thay đổi một cách đáng kể. Cần nghiên cứu thêm để xác định tác động cụ thể của các con đập đối với quá trình đảo ngược và lũ lụt ở Tonle Sap. Các quỹ hỗ trợ cho sự toàn vẹn của hệ sinh thái và các phương pháp giảm thiểu khác có thể mang lại cơ hội cho các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi việc mất dòng lũ tự nhiên của sông Mê kông.

 

Giám sát Đp Mê kông là mt công c cnh báo sm hu ích

 

Các nhà nghiên cứu MDM thông báo cho các cộng sống dọc theo con sông về những thay đổi đột ngột của mực nước sông và cung cấp cho họ cảnh báo sớm để giảm thiểu tác động từ những biến động này. Vào năm 2021, chúng tôi đã theo dõi và đưa ra 22 thông báo về các trường hợp khi các đập ở thượng nguồn ở Trung Quốc đột ngột làm thay đổi mực nước sông dọc biên giới Thái-Lào từ 0,5 mét trở lên. Những thay đổi bất ngờ này gây thiệt hại cho các cộng đồng dân cư ở hạ nguồn, các vùng đất ngập nước và môi trường sống của các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Những thay đổi này có thể được giảm thiểu phần lớn bằng cách thay đổi mô hình hoạt động của đập Jinghong (đập Cảnh Hồng, Vân Nam, TQ). [2]

 

Các chuyên gia Trung Quc hoài  nghi v h thng kim soát MDM  v sông Mê kông  do M tài tr

 

Theo Hoàn Cầu Thời Báo ngày 02/03/2022 -  Các chuyên gia thủy văn Trung Quốc đã phát hiện ra rằng các chỉ số đo mực nước hồ chứa do chương trình thuộc Hội đồng Nhà nước Hoa Kỳ tài trợ "Giám sát Đập Mekong "( US State Council-funded program "Mekong Dam Monitor/MDM)" có nhiều sai sót nghiêm trọng và khác biệt đáng kể so với thước đo thực tế, có thể dễ dàng bị thổi phồng về các đập của Trung Quốc đã "kiểm soát nguồn nước" và "làm tổn thương các nước hạ nguồn."

 

Một dự án do Mỹ tài trợ đã đi quá đà nhằm vu khống Trung Quốc bằng cách  hàng tuần công bố chỉ số mực nước hồ chứa và việc vận hành tại tất cả các đập lớn của Trung Quốc trên sông Mê kông . Với danh nghĩa "tăng cường hiểu biết lẫn nhau", Mỹ, một quốc gia ngoài khu vực, thực sự đang cố gắng tìm kiếm sự ủng hộ trên lý thuyết đối với các nước hạ nguồn bằng cách dàn dựng  về "mối đe dọa từ các con đập của Trung Quốc" . Nhưng, bằng chứng được tìm thấy thiết bị đo lường này còn nhiều lỗ hổng.   Nhóm nghiên cứu thủy văn Trung Quốc từ Đại học Thanh Hoa đã phát hiện ra rằng dữ liệu của MDM không phản ánh xu hướng tổng thể của nguồn nước sẵn có, lỗi mà các nhà quan sát cho rằng một phần là do các công cụ lạc hậu và các tính toán chính trị cửa hậu.

 

MDM được điều hành bởi tổ chức Đông Nam Á của Trung tâm Stimson do Hoa Kỳ hậu thuẫn, vốn là kẻ tấn công dai dẳng do Hoa Kỳ cung cấp nhắm vào các đập của Trung Quốc trong những năm gần đây.  Bắt đầu vào ngày 15 tháng 12 năm 2020, MDM theo dõi thông tin khí hậu và thủy văn, hình ảnh  vệ tinh và phân tích của tất cả 13 đập đã hoàn thành, bao gồm 11 đập của Trung Quốc và các hồ chứa trên dòng chính sông Mê Kông cùng với 15 đập phụ lưu.

 

Các báo cáo có li

 

Lấy số liệu đo mực nước hồ chứa Xiaowan của Trung Quốc làm ví dụ, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng dữ liệu thu được từ các phép đo qua vệ tinh của MDM đảo ngược xu hướng tăng và giảm mực nước thực tế ít nhất trong ba giai đoạn quan trắc vào năm 2020, với sai số từ 3 đến 10 mét.   Trong một ví dụ khác, bài viết của MDM về Hồ chứa đập Cảnh Hồng (Jinghong Reservoir) đưa ra những mâu thuẫn nghiêm trọng vì nó gần như hoàn toàn không phù hợp với điều kiện thực tế tại bất kỳ thời điểm nào trong giai đoạn điều tra từ tháng 1 năm 2019 đến tháng 7 năm 2021, dẫn đến kết luận đầy sai sót. Các chuyên gia kết luận rằng hình ảnh vệ tinh và mô hình độ cao kỹ thuật số mà MDM sử dụng không phù hợp với các hồ chứa hình dạng hẹp như đập Cảnh Hồng.  Còn đối với một hồ chứa lớn khác của Trung Quốc, Nuozhadu, trên sông Lan Thương , dữ liệu của MDM có thể phản ánh xu hướng tổng thể từ năm 2016 đến năm 2021, nhưng tạo ra độ lệch lớn ở một số phần nhất định.

 

Các nhà khoa học Trung Quốc đã đưa ra kết luận này bằng cách so sánh dữ liệu của MDM với kết quả đo mực nước thực tế do các nhà vận hành đập cung cấp. Nhóm khoa học Trung Quốc đã dựa trên các vệ tinh đo độ cao bằng laser để đưa ra kết luận tương tự trong các phân tích kép của họ.  Nhóm nghiên cứu từ Đại học Thanh Hoa cho biết: "Vệ tinh đo độ cao bằng laser mà chúng tôi sử dụng là một trong những vệ tinh đo độ cao chính xác nhất để đo mực nước trên toàn thế giới, họ nói với Global Times. 

 

Đng cơ đáng ng

 

Đây không phải là lần đầu tiên những sai lệch, thậm chí là mâu thuẫn trong kết quả MDM được phơi bày. Trong năm 2019-2020, MDM đã đưa ra cảnh báo cao về "mối đe dọa từ đập Trung Quốc", bằng cách tuyên bố rằng hạn hán ở khu vực hạ lưu sông Mekong là do các đập ở thượng nguồn do Trung Quốc  giữ nước. Tuy nhiên, kết quả của chính nó lại mâu thuẫn một cách đáng xấu hổ. MDM đổ lỗi cho các hồ chứa của Trung Quốc đã tích trữ một lượng lớn nước trong mùa mưa (từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2019), dẫn đến hạn hán ở hạ lưu.

 

Các chuyên gia đã chỉ ra rằng tầm nhìn của MDM rõ ràng là nhắm vào Trung Quốc, vì họ thỉnh thoảng tổ chức các diễn đàn trực tuyến để thảo luận và kích động các cáo buộc về tác động bất lợi ở hạ lưu gây ra bởi các đập ở thượng nguồn, làm ngơ trước tác động giảm nhẹ của chúng.

 

Hai nhân vật chủ chốt của Trung tâm Stimson có trụ sở tại Washington của chương trình MDM, Alan Basist, người có kinh nghiệm làm việc trong chính phủ Hoa Kỳ, và Brian Eyler, đều là những người chỉ trích dai dẳng về các vấn đề sông Mekong đã liên tục chỉ trích Trung Quốc trong các cuộc phỏng vấn trên truyền thông.  Họ bôi nhọ Trung Quốc vì đã "dàn dựng và vận hành các con đập trên dòng chính một cách tinh vi" cùng với những cáo buộc vô căn cứ khác.  MDM được hỗ trợ bởi Đối tác Mekong-Hoa Kỳ (Mekong-US Partnership), theo các chuyên gia chỉ ra - Ông Ge Hongliang, Phó giám đốc phụ trách về Trường Cao đẳng Nghiên cứu ASEAN tại Đại học Quốc gia Quảng Tây.

 

Chính phủ Trung Quốc đã công khai kêu gọi các nước ngoài khu vực ngừng can thiệp và khuấy động các vấn đề liên quan đến mực nước ở khu vực sông Mê Kông.  Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin cho biết trong một cuộc họp báo vào tháng 12 năm 2020. Ông Wang nói, Trung Quốc hoan nghênh những lời khuyên mang tính xây dựng về tài nguyên nước nhưng phản đối "hành động khiêu khích ác ý". Với khoản đầu tư ban đầu trị giá 150 triệu USD, Mỹ đã kích hoạt quan hệ đối tác Mekong-Mỹ vào tháng 9 năm 2020, như một phần không thể thiếu trong "tầm nhìn Ấn Độ - Thái Bình Dương" (Indo-Pacific vision), mà giới quan sát nhận thấy tốc độ gia tăng của họ trong việc chính trị hóa vấn đề tài nguyên nước trong khu vực, kiềm chế ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Đông Nam Á.

 

Để đóng góp vào những nỗ lực hợp tác này, Trung Quốc đã thực hiện tốt lời hứa chia sẻ dữ liệu thủy văn quanh năm từ thượng nguồn sông Mekong kể từ ngày 1 tháng 11 năm 2020 (To contribute to these collaborative efforts, China has made good on its promise to share year-round hydrological data from the upper reaches of the Mekong River since November 1, 2020).  Các quốc gia thượng nguồn và hạ nguồn có lợi ích khác nhau, thậm chí trái ngược nhau trong việc phát triển và sử dụng các nguồn nước xuyên biên giới là điều bình thường. Tuy nhiên, không có xung đột nghiêm trọng về nguồn nước ở sông Lan Thương-Mekong, trái ngược với quan điểm của một số báo chí phương Tây và các học giả, Zhai Kun, một chuyên gia về khu vực sông Mekong của Trường Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Bắc Kinh, nói với Global Times. trong một cuộc phỏng vấn trước đây. [3]

 

Trích đoạn bài viết của Global Times phía trên: "bài viết ca MDM v H cha đập Cnh Hng (Jinghong Reservoir) đưa ra những mâu thun nghiêm trng vì nó gn như hoàn toàn không phù hp vi điều kin thc tế ti bt k thi điểm nào trong giai đon điều tra t tháng 1 năm 2019 đến tháng 7 năm 2021, dn đến kết lun đầy sai sót."

 

Vào thời gian này, theo bài viết  của BBC  mô tả về dòng chẩy phù hợp với cáo buộc của MDM…

Đp Cnh Hng gim x làm cn dòng Mê Kông VN


Theo BBC ngày 6 tháng 1 2020 - Dù công tác thử thiết bị chỉ kéo dài ba ngày, từ 01-03 tháng 1, việc giảm xả nước từ con đập gây tranh cãi của Trung Quốc ở thượng nguồn sông Mekong đã tác động xấu đến nhiều tỉnh của Thái Lan. Còn nước sông ở hạ lưu là Việt Nam sẽ chịu tác động này vào dịp trước Tết Canh Tý, gây nguy cơ ngập mặn, theo báo Việt Nam.

Báo Chiangrai Time 03/01 cho hay, mức xả nước mà phía Trung Quốc thông báo là giảm xuống còn 800-1.000 mét khối/giờ.  Sang ngày 04/01, mức này giảm tiếp xuống 500-800 mét khối/giờ và sau đó sẽ phục hồi như cũ. Tuy thế, mực nước sông Mekong phần chảy qua Thái Lan sẽ giảm xuống từ 02/01 và những ngày sau. Cơ quan Dự trữ tài nguyên nước của Thái Lan ra thông báo nói họ tính rằng mức nước ở Loei sẽ giảm tới ngày 13/01.  Ở các tỉnh khác, mức nước thấp còn kéo dài đến 19/01.

S xy ra trước Tết

Hiện chưa rõ từng quốc gia ở hạ lưu Mekong sẽ chịu tác động nước xuống thấp ra sao. Trang Bangkok Post nói tám tỉnh của Thái Lan bị ảnh hưởng từ công tác thử thiết bị ở đập Cảnh Hồng.  Trước mắt, điều thấy rõ là tàu hàng của Trung Quốc tạm ngưng hoạt động từ cảng sông Chiang San, theo báo Thái Lan.  Một số xà lan, tàu thủy chở hàng từ Lào cũng "dừng trong nước bùn".

Chính quyền Trung Quốc đã thông báo cho Thái Lan, Lào, Việt Nam, Myanmar và Campuchia biết về lịch giảm xả nước ở đập Cảnh Hồng.  Báo Việt Nam trong tuần đầu năm đăng tin về lo ngại ảnh hưởng của việc giảm xả nước từ đập thủy điện Cảnh Hồng.

Theo một trang chuyên ngành thì "lưu lượng nước bình quân tháng 1/2020 qua trạm Kratie (Campuchia) trên sông Mekong về Đồng bằng sông Cửu Long giảm xuống còn 3.024 m3/giây".  "Ảnh hưởng của việc giảm xả nước từ thủy điện Cảnh Hồng sẽ về đến biên giới Việt Nam tại Tân Châu và Châu Đốc (An Giang) bắt đầu từ ngày 22/1/2020 và ảnh hưởng tới các vùng ven biển kéo dài đến hết ngày 28/1/2020, ngay thời điểm của kỳ triều cường và chuẩn bị đón Tết Canh Tý 2020."

Điều này có thể khiến nạn ngập mặn ở vùng thuộc Việt Nam trở nên nghiêm trọng hơn. Mới hồi giữa tháng 12/2019, Trung Quốc tuyên bố tạm đóng 60 km sông Mekong, đoạn phía nam đập Cảnh Hồng, để tiến hành công tác phá đá bằng thuốc nổ, mở rộng sông.   Hành khách đi tàu thuyền từ Thái Lan lên Trung Quốc được mời lên bờ đi tiếp bằng xe bus. [4]

Theo ý kiến của tổ chức Simton viết trên: "Trong mi trường hp, một thỏa thuận chia sẻ nước quốc tế, s đảm bo mc dòng chy ti thiu t các đp thượng ngun trong thi k hn hán nhm gim thiu các cuc khng hong trong tương lai". Nhưng hai nước sát cạnh Việt Nam là Lào và Cambodia lại lệ thuộc vào Trung Quốc…

 

Campuchia và Lào là đồng minh chính ca Trung Quc

 

"K t gia nhng năm 2010, Trung Quốc đã tr thành nhà đu tư bên ngoài ln nht c Campuchia và Lào, đng thi là mt đồng minh chính tr ngày càng quan trng ca hai nước này. Nhiu đập thy điện gây tranh cãi ca Lào đã đưc Bc Kinh xây dng và chi tr, và các tnh phía bc ca đất nước hin đang phụ thuc nhiu vào vn ca Trung Quc. Bc Kinh tr thành nhà đu tư chính vào Campuchia t năm 2014, giúp phát trin phn ln cơ sở h tng yếu kém ca đất nước và mang li s đoàn kết cho chính ph ngày càng đc tài Phnom Penh.

 

Nhà chc trách Vit Nam ngày càng lo ngi v nhng din biến trên các đon sông Mê Kông chung ca Trung Quc và Lào, đc bit là khi các đp quy mô ln thượng ngun gây ra nhng ri ro tim tàng cho các ngành công nghip ven sông ca Vit Nam.  Hn hán đang tr nên ph biến hơn và ngưi ta lo ngi rng vic Lào và Trung Quc xây dng hàng trăm đp thy điện có th hy hoi ngành đánh cá ca Vit Nam, cũng như tàn phá ngành nông nghip ca nước này.

Vit Nam và Thái Lan, mt đồng minh lch s khác ca Lào, cho đến nay vn không thuyết phc được chính ph Viêng Chăn xem xét li tác đng ca mình đi vi sông Mekong. Các nhà phân tích cho rng Hà Ni có th sm mt tt c nh hưởng Viêng Chăn vì Bc Kinh không ch tr thành đi tác đáng tin cy nht ca Lào mà còn khi các công ty Trung Quc chính thc ph trách các tài sn chiến lược ca đất nước này." - Theo Asia Times [5]

 

Đi hc Hòa Lan: Đng bng sông Cu Long đang chìm dn

 

Ngoài ra, theo nghiên cứu của hai đại học nước Hòa Lan thì đồng bằng sông Cửu Long hiện đang phải đối diện với hiện tượng đang chìm dần ... " Vùng đng bng này cao hơn mc nước bin trung bình chưa đy mt mét. Nhưng do s st lún đt ngày càng nhanh, ch yếu do khai thác nưc ngm, thiếu trm tích sông và mc nước bin dâng cao, các nhà nghiên cu t Đại hc Wageningen và Đi hc Utrecht d đoán rng vào năm 2050 phn ln đồng bng sẽ  st gim xung dưới mc nước bin nếu không có kế hoch thay đổi sm." Theo t chc nghiên cu khoa hc,  và công ngh trc tuyến Phys.org  ca Anh: The Mekong Delta in Vietnam is sinking. Can sediment save it?


Nn khai thác cát ba bãi

 

 Một vấn nạn khác, ngoài việc bị Trung Quốc ngăn chặn nguồn nước trên thượng nguồn, kế đến là khai thác nước ngầm quá mức;  Vấn nạn thứ  ba, theo báo chí là khai thác cát quá mức không chỉ dẫn đến tình trạng mất cân bằng phù sa tại đáy con sông, còn dẫn đến tình trạng  xâm nhập mặn ngày càng nghiêm trọng ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.  Việc khai thác cát bừa trong nhiều năm qua, khiến đồng bằng sông Cửu Long đã bị sạt lở tràn lan từ bờ biển đến bờ sông, đặc biệt là ở Campuchia và Việt Nam...  Điều này có nghĩa là Đồng bằng sông Cửu Long, được hình thành bởi trầm tích trong 6.000 năm qua, đang bị  hủy hoại trầm trọng.  Theo Viện Nghiên cứu DRAGON-Mekong, hơn 600 ha đất ven sông và ven biển bị mất mỗi năm do xói mòn, gây “thiệt hại không thể phục hồi” nếu việc khai thác cát trong khu vực không bị hạn chế.

 

Trở về vấn đề đo đạc của hệ thống MDM, tuy phía Trung quốc hoài nghi độ chính xác ... Nhưng nhờ hệ thống đo lường này đã  buộc phía Trung quốc phải công khai "chia s d liu thy văn" , điều này  trái với thường lệ, vì kể từ khi Trung Quốc xây dựng nhà máy thủy điện đầu tiên trên thượng nguồn là đập Mạn Loan,  hoàn thành ngày 5 tháng 6 năm 1995 có công suất 1.250 MW , Trung Quốc luôn chủ trương  "coi d liu qun lý nưc là bí mt nhà nưc". Việc công khai "chia s" này  do chính Hoàn Cầu Thời Báo loan tải ghi trên, Trung Quốc đã " chia s d liu thy văn quanh năm từ thượng ngun sông Mêkông k t ngày 1 tháng 11 năm 2020". Có nghĩa là trên 25 năm qua (từ 1995-2020) phía Trung quốc luôn dấu kín "d liu thy văn" và chỉ "chia ssau khi Stimson cung cấp chứng cứ cáo buộc Trung quốc ngăn chặn dòng nước nơi thượng nguồn sông Mê Kông.

 

-- Đào Văn


Nguồn:

[1] Foreign Policy:  Science Shows Chinese Dams Are Devastating the Mekong
[2] Stimson Org:  Mekong Dam Monitor at One Year: What Have We Learned?
[3] Global Times:Chinese experts find apparent errors in biased data on Chinese dams on Mekong River by US-funded project
[4] BBC:Đập Cảnh Hồng giảm xả làm cạn dòng Mekong ở VN
[5] Asia Times: Vietnam bids to woo Cambodia, Laos from China 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ngày 6 tháng 6, Toà án Nhân dân tỉnh Đắk Lắk đã kết án ông Đặng Đăng Phước, Giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Đắk Lắk tám năm tù giam và bốn năm quản chế với tội danh "tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước", vì các hoạt động giúp đỡ dân oan và ủng hộ tự do, dân chủ, nhân quyền một cách ôn hòa của nhà giáo này, theo tin từ BBC và RFA.
Hiệp định về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết ngày 27 tháng 1 năm 1973 tại Paris, gồm có 9 chương và 23 điều khoản. Nội dung mà Chính phủ Hoa Kỳ, Chính phủ VNDCCH, Chính phủ VNCH và Chính phủ CMLTMNVN đồng thuận không phải là thoả hiệp giữa hai phe thắng và thua, mà nhằm quy định việc ngưng mọi cuộc giao tranh, Hoa Kỳ rút quân trong vòng 60 ngày ra khỏi Việt Nam, QĐNDVN được ở lại miền Nam; bù lại, Hà Nội trao trả các tù binh Hoa Kỳ, VNCH và MTGPMN cùng hoạt động trên lãnh thổ của mình...
Làm sao để giữ vững tư tưởng trong Quân đội và Công an là vấn đề sống còn năm 2023 của đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN). Lý do vì năm con Mèo (Quý Mão) có Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ Khóa đảng XIII, dự trù vào khoảng tháng Sáu, để bỏ phiếu tín nhiệm các cấp Lãnh đạo từ Trung ương xuống địa phương. Cuộc bỏ phiếu này sẽ là cơ hội cho các cấp tranh đua, chạy chức, chiếm quyền lãnh đạo. Và kết quả cuộc bỏ phiếu này sẽ đặt nền tảng cho Đại hội đảng khóa XIV để bầu lên Tổng Bí thư và Bộ Chính trị mới nhiệm kỳ 2026-2031...
Chứ chả lẽ cái chết thảm thiết của bà Cát Hanh Long và của hàng bao nhiêu triệu lương dân khác nữa (ở khắp ba miền đất nước, từ hơn nửa thế kỷ nay) thì đất/trời có thể dung tha được hay sao?
Từ lâu, dân gian tự hỏi không hiểu giữa người làm báo đảng và báo cáo viên, tuyên truyền viên nhà nước có khác nhau gì không hay cùng một loại. Tìm hiểu ra thấy rằng, tuy hai nhiệm vụ khác nhau nhưng cùng có một mục tiêu là tuyên truyền để bảo vệ chế độ, kể cả những sai trái...
“Đến hẹn lại lên” là chuyện thông lệ, không có gì đặc biệt, nhưng lãnh đạo mà cũng chỉ biết làm đến thế thì dân lo. Chuyện này xẩy ra ở Việt Nam vào mỗi dịp cuối năm khi các cơ quan đảng và chính phủ tổng kết tình hình năm cũ để đặt kế hoạch cho năm mới. Ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng, người có quyền lực cao nhất nước, cũng đã làm như thế. Nhưng liệu những điều ông Trọng nói có phản ảnh tình hình thực tế của đất nước, hay ông đã nói tốt để đồng hóa mặt xấu?
Người ta có thể thông cảm và thông hiểu thái độ nhẫn nhục của những người phụ nữ bị đè nén xuống tận đáy xã hội. Họ có cha già, mẹ yếu, con thơ phải chăm lo nên làm to chuyện e cũng chả đi đến đâu mà nhỡ “vỡ nồi cơm” thì khốn khổ cả nhà. Còn cả một tập đoàn lãnh đạo chỉ vì quyền lợi của bản thân và gia đình mà bán rẻ danh dự của cả một dân tộc thì thực là chuyện hoàn toàn không dễ hiểu...
Đảng cầm quyền Cộng sản Việt Nam nên từ nhiệm để bảo vệ danh dự sau 15 năm không chống nổi “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên...
Khó mà phủ nhận được rằng Hun Sen là một tay bản lĩnh (có thừa) nhưng bản lĩnh của ông, tiếc thay, đã không giúp được cho dân tộc Khmer có đủ áo cơm, dù đã phải cầm cố gần nửa phần (45%) đất đai của Cambodia!
Ngày 2/12/2022, Hoa Kỳ đặt Việt Nam vào Danh sách “theo dõi đặc biệt” (Special Watch List) vì tiếp tục vi phạm quyền tự do Tín ngưỡng, Tôn giáo, nhưng Việt Nam phủ nhận và cho rằng Mỹ đã xuyên tạc tình hình để chống phá Việt Nam...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.