Sau khi hé mở một cánh cửa cho Iran vào Iraq để tìm cách chấm dứt nạn bạo động chém giết hệ phái, Mỹ đã làm gì" Ngoại trưởng Condoleezza Rice và Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates tuần này đã đến Ai Cập để họp với các nước Á rập. Hai bộ trưởng cao cấp nhất trong chính phủ Bush cùng đi một lượt cho thấy đây là một cuộc vận động rất quan trọng. Mục tiêu chính là thúc đẩy các nước đồng minh Á Rập phải làm nhiều hơn nữa để ổn định Iraq. Mỹ đã nhiều lần yêu cầu các nước có ảnh hưởng đến Iraq gia tăng nỗ lực về mặt này, nhưng cho đến nay các Á rập Trung Đông chỉ tìm cách thoái thác hay làm rất ít.
Trước khi rời khỏi Mỹ bà Rice đã loan báo viện trợ quân sự cho Ai cập 10 tỷ đô-la liên tục trong 10 năm tới, cũng bằng với mức độ TT Bush đã cấp trong 6 năm qua. Ngoài ra các giới chức Quốc phòng cho biết Mỹ sẽ bán ít nhất 20 tỷ đô-la vũ khí cho Á rập Sê-út (Saudi Arabia) và các nước trong vùng Vịnh, đồng thời sẽ có thêm các viện trợ khác trong vòng 10 năm tới. Mục đích chính là ổn định Iraq và chống lại tư thế đang lên của Iran. Cán cân thật huyền diệu. Vì sau khi hé mở cửa cho Iran với gốc dân Ba tư thuộc hệ Shi-a có cái đầu cầu ở Iraq để tiến vào vùng của người Á rập theo hệ Sun-ni, nay chính phủ Bush lại đề nghị viện trợ cho các đồng minh Á rập được có cả một kho vũ khí để chống lại thế đi lên của Iran.
Thế nhưng khi các nước Á rập được tăng cường quân sự mạnh như vậy, Israel của người Do thái sẽ nghĩ sao" Ở đây lại có có một cán cân huyền diệu khác. Cùng lúc tiếp tục giúp các nước Á rập, Mỹ đề nghị gia tăng thêm 25% viện trợ quân sự cho người Do thái lên đến 30 tỷ đô-la trong 10 năm tới. Như vậy là "huề cả làng". Chỉ có khổ là khi hai ông Á rập và Do thái đều được có những thùng thuốc súng riêng như vậy, họ đem ra dùng để choảng nhau thì sao" Mỹ đã tính đến viễn tượng đáng sợ này rồi. Trong cuộc họp tuần này ở Sharm el-Sheikh, cảng nghỉ mát của Ai Cập, Mỹ đã cùng Ai Cập, Jordan và 6 nước vùng Vịnh ký một tuyên ngôn chung ủng hộ sáng kiến của các nước Á rập năm 2002, coi như nền tảng của thế hòa Á rập-Do thái. Theo sáng kiến này, Israel được mở quan hệ bình thường với tất cả các nước Á Rập, đổi lấy việc Israel phải rút quân ra khỏi các vùng chiếm đóng ở Palestine trong cuộc chiến tranh năm 1967.
Căn bản của thế hòa này là ở Palestine sẽ có hai nước độc lập chung sống hòa bình bên nhau. Cố nhiên là người Á rập phải nhìn nhận Do thái có quyền sống như một quốc gia và Do thái phải trả lại đất cho người Á rập Palestine. Vậy tại sao cho đến nay hòa bình vẫn không thành" Đó là vì các nhóm đấu tranh cực đoan như Hamas và Hezbollah của người Á Rập, kể cả Syria tiếp giáp với Israel ở Cao nguyên Golan vẫn chống lại việc nhìn nhận Israel. Vì thế Israel vẫn không chịu rút quân. Nhưng mới đây tình thế đã có chuyển biến tốt. Hồi tháng 6, sau khi Hamas nổi loạn chiếm dải Gaza, Tổng Thống Palestine Mahmoud Abbas thuộc đảng Fatah đã lập chính phủ mới và loại trừ Hamas. Bây giờ các nước Á rập - trừ Syria - đã thừa nhận chính phủ Abbas. Israel, dưới quyền Thủ tướng Olmert, cũng đã thừa nhận Abass để tiếp tục cuộc thương thảo hòa bình giữa hai bên. Trước đây Israel không chịu nói đến rút quân, nhưng nay đã ngỏ ý chấp nhận việc rút quân có thể dùng làm căn bản thương thuyết với chính phủ Abbas.
Để làm yên lòng các Á rập về sức mạnh quân sự của Israel, bản tuyên ngôn chung Mỹ-Á Rập tuần này đã nhấn mạnh Hiệp ước chống sự làn tràn của vũ khí nguyên tử cần phải được phổ biến cho tất cả các nước trên thế giới. Điều này có lợi cho các nước Á rập vì đây là lời kêu gọi gián tiếp Israel cũng phải từ bỏ vũ khí nguyên tử. Nó cũng có lợi cho Mỹ, vì Mỹ đang làm áp lực với Iran để buộc nước này phải chấm dứt mọi toan tính chế tạo bom nguyên tử. Hai sức mạnh quân sự là Israel ở phía Tây và Iran ở phía Đông như hai gọng kìm kẹp Trung Đông vào giữa, nếu bị vô hiệu hóa về vũ khí nguyên tử, dân Á rập làm sao không vỗ tay hoan hô" Vấn đề Do thái là nguyên nhân chính tạo ra các cuộc xung đột và biến động dai dẳng ở Trung Đông từ sau Thế chiến II, và từ lâu cũng là cái cớ để al-Qaida và các phe Hồi giáo cực đoan khác nêu ra để kêu gọi Thánh chiến. Bởi vậy chân lý chiến lược là muốn có ổn định và chấm dứt nạn chém giết hệ phái ở Iraq, trước hết phải giải quyết cuộc xung đột Do thái-Á rập ở Palestine.
Dù vậy về chiến tranh Iraq, không thấy mấy ông láng giềng Á rập đưa ra một lời cam kết rõ rệt nào. Họ chỉ nhắc lại lời hứa có tính tổng quát là tìm cách ổn định tình hình Iraq và hứa sẽ giúp Iraq nhẹ bớt gánh nặng nợ nần quốc tế, có thêm ngoại viện để xây dựng lại nước khi có hòa bình. Còn về những đề nghị viện trợ vũ khí của Mỹ giống như tạo một thùng thuốc súng khổng lồ, không thấy nói nước nào đã chấp nhận. Sự thật nếu có nhận cũng phải qua một đợt thương lượng ngầm giữa Mỹ và nước nhận vũ khí, đây là bí mật quân sự. Thùng thuốc súng giống như một cái bánh vẽ, nó còn đó, nhưng nó không ở trên trời mà thấp lè tè ở ngay trên bàn. Khi ông nào muốn ăn thì cầm dao cắt một miếng, lúc đó bánh vẽ trở thành hiện thực.
Đề nghị của Mỹ làm nổi bật những mục tiêu chiến lược ở Trung Đông. Trước hết liên kết đồng minh với đồng minh, rồi chia rẽ kẻ thù với đồng minh, và sau hết chia rẽ kẻ thù với kẻ thù. Á rập và Do thái đều là đồng minh của Mỹ bao lâu nay chống nhau, nay có thể ngồi lại với nhau. Các nước Á rập đã nhìn thấy kẻ thù của họ là các bọn khủng bố như al-Qaida, Hamas, và Hezbollah chớ không phải Mỹ. Và ngay trước mắt, kẻ thù của Á rập là Iran. Vì thấm đòn nên Iran đã sớm ré lên: Tố cáo Mỹ đang tìm cách làm mất thế ổn định trong vùng. Còn al-Qaida có thể sẽ phản ứng bằng hành động. Vậy thùng thuốc súng sẽ đem lại hòa bình hay chiến tranh" Chưa thể biết kết quả. Nhưng ngay bây giờ có điều chắc chắn là thùng thuốc súng khi thành hiện thực sẽ có lợi cho các ông lái súng.
Gửi ý kiến của bạn
