Khấn nguyện với Đức Bà Chúa Xứ.
Virginia.- Thiện nam tín nữ vùng Hoa Thịnh Đốn đã long trọng cử hành lễ cúng Vía Đức Bà Chúa Xứ Thánh Mẫu, Núi Sam Châu Đốc vào lúc 11 giờ sáng ngày 27 tháng 5, 2006 tại lễ đường ở George E. Marshall High School, Falls Church, VA.
Trong hằng trăm người tham dự, có phái đoàn người Lào, người Hoa, Triều Châu đến từ Philadelphia, New York, North Carolina và đồng hương các vùng phụ cận HTĐ. Khung cảnh thật nhộn nhịp với tiếng trống múa lân, từng đoàn thiện nam tín nữ kéo về, gợi nhớ những ngày Lễ Hội Vía Bà thật tưng bừng, trang trọng, thành kính, thiêng liêng ở Núi Sam, Châu Đốc dạo nào. Trước cửa trường có bàn thờ với hương khói nghi ngút. Bên trong, lễ đài được trang hoàng với hình vẽ Đức Bà rất uy nghiêm, nhiều cờ, phướng rực rỡ và hoa kiểng thật tươi đẹp. Giữa hai bàn thờ là một dãy bàn với hơn một trăm con heo quay vàng tươi, thơm phức, do thập phương bổn đạo đem đến tạ ơn. (Người VN có tập quán khấn nguyện khi thành đạt cúng heo quay). Bên cạnh heo quay có hằng trăm mâm thức ăn chay, xôi, hoa quả cam, táo.
Buổi lễ được bắt đầu với màn múa lân của phái đoàn người Hoa, trong tiếng trống dồn dập hai con lần nhào lộn, biểu diễn thật ngoạn mục Không khí thật rộn ràng nhưng cũng rất trang nghiêm. Sau đó quý vị trong Hội Đồng danh dự, Cố Vấn các hội quý tế, đại diện các phái đoàn tôn giáo, tín ngưỡng thánh thần.. được mời lên dâng hương trước bàn thờ Đức Bà. Các thiện nam tín nữ có người đứng tại chổ chấp tay lễ bái, có người lên tận bàn thờ thành khẩn cầu nguyện, xin xâm, xin “lộc” là trái cây như cam , táo và tiền bỏ trong bao đỏ lì xì. Sau đó tất cả cùng đến phòng ăn thọ lộc.
Về xuất xứ của niềm tin nơi Đức Bà, một vị trong Ban Tổ Chức cho biết cách đây bốn trăm năm một nhóm người ở Ngũ Quảng Miền Trung lánh nạn chiến tranh Trịnh Nguyễn phân tranh, di dân vào Nam. Cùng lúc đó có nhóm người Hoa tránh giặc giã Triều Thanh cũng di dân tới đây. Hai nhóm này cùng về sống ở vùng đất thuộc Thũy Chân Lạp, nay là Núi Sam, Châu Đốc. Thời đó vùng này có nhiều giống dân như Chàm, Lào, Chân Lạp và Phù Nam, sau đó có thêm người Việt và người Hoa mang theo văn hóa Hán Việt đến, tạo thành một nền văn hóa có màu sắc địa phương rất đặc biệt.
Vào khoảng sau năm 1600, một số đồng bào ở đây tiếp cận một tượng đá điêu khắc thật đẹp trên núi; đó là một tượng ngồi, bề cao là một thước hai mươi lăm, nặng khoảng một ngàn năm trăm ký lô, làm bằng thạch diệp là một loại đá xanh đặc biệt, không có trong vùng Châu Đốc. Người ta đoán tượng này được di chuyển từ phương xa đến.
Theo những nhà khảo cổ thì tượng này có nét điêu khắc chịu ảnh hưởng của văn hóa Hindu, Ấn Độ. Người Việt, người Hoa, người Lào vùng này cùng đặt lòng tín ngưỡng, phát nguyện thờ phượng với tôn hiệu chất phát là “Chúa Xứ Thánh Mẫu”, nên cung thỉnh tượng xuống chân núi rồi xây miếu thờ phượng. Niềm tin Đức Bà là một tín ngưỡng dân gian của người địa phương, thiện nam tín nữ tin Bà là một bậc Thánh có quyền năng ban phát phước lành. Người VN thờ Bà với tôn hiệu "Bà Chúa Xứ”. Người Hoa tôn vinh là “Thiên Hậu Thánh Mẫu”.
Niềm tin Bà Chúa Xứ không phải là tín ngưỡng đặc thù của người Việt Nam mà là tín ngưỡng của người địa phương và di dân ở vùng Châu Đốc thời bấy giờ, vì vậy ở VN, lễ Vía Bà là kết tinh của nhiều văn hóa, với đầy đủ nghi thức tế tự cổ truyền như chiêng trống, nhạc ngũ âm, múa chầu , hát bộ, đảnh lộc, xin xâm trong suốt thời gian cúng vía. Dần dà đức tin mỗi ngày một lan rộng về Saigon, Chợ Lớn rồi Singapore, Đài Loan, Hồng Kông..
Miếu Bà cũng được mở rộng ra, năm 1970 Miếu Bà được xây dựng lại thành một đền thờ rất khang trang trên một miếng đất rộng bốn, năm mẫu, thuộc xã Vĩnh Tế, Quận Châu Phú, tỉnh Châu Đốc.
Ở VN, hằng năm từ sau Tết Nguyên Đán thiện nam tín nữ khắp nơi, từ Saigon, Chợ Lớn, các tỉnh Miền Đông và nhiều tỉnh Miền Tây nhộn nhịp kéo về Châu Đốc để lễ bái và cầu xin Đức Bà ban phước lành. Đại lễ cúng vía Bà được long trọng cử hành trong năm ngày từ 23 đến 27 tháng Tư Âm Lịch. Trong những ngày này có lễ thay y cho Bà, hát bộ, múa Lào, múa lân và tế tự theo nghi thức cổ truyền.
Tại Hoa Kỳ, những năm đầu đầu đồng hương chỉ đặt bàn thờ đơn giản để lễ bái thôi, không ai đứng ra mời gọi , tổ chức linh đình gì cả. Nhưng những bà con có lòng tin nơi Đức Bà, dù đã rời khỏi VN bao nhiêu năm bằng mọi cách đã cùng nhau hợp sức tổ chức lễ cúng Vía Bà, mỗi ngày một trang trọng, chu đáo hơn.
Hỏi thăm một tín nữ, từ đâu Cô có niềm tin ở Đức Bà, Cô cho biết đã đến Miếu Bà ở Châu Đốc khấn nguyện và điều nguyện được thành, từ đó Cô có lòng Đức Bà linh thiêng. Một Bà cao tuổi khác thì khóc mướt, bà rất buồn vì năm này tổ chức Vía Bà ở nơi này , năm sau ở chổ khác, không có một nơi nào yên cho Đức Bà ngự. Bà chỉ biết mình hết lòng tin nơi Đức Bà chứ không biết vì sao bà có lòng tin.
Bên ngoài dù trời nắng gắt, thời tiết thật nóng, mà có nhiều người thành khẩn quỳ, khấn, lắc thẻ xin xâm. Bên trong nhà bếp hằng chục người ra sức chặt hằng trăm heo quay và bới xôi ra đĩa cho thiện nam tín nữ thọ lộc.
Chương trình được chấm dứt vào lúc 3 giờ chiều.