Kunduz đã bị vây chặt từ 10 ngày qua, nó hết là một cứ điểm chiến lược vì Bắc quân kiểm soát xung quanh trừ một điểm nhỏ ở giữa. Quân Taliban kẹt bên trong hết đường cựa quậy chỉ còn hai đường: một là đầu hàng, hai là chết hết, đánh nhau mà chết hay chết đói cũng vậy thôi. Thương thuyết đầu hàng tiền hậu bất nhất có một ý nghĩa quan trọng. Đó là sự chia rẽ trong hàng ngũ quân Taliban tử thủ Kunduz, kẻ muốn hàng kẻ muốn đánh. Ngay từ đầu người ta đã biết có những "người nước ngoài", gọi là "khách", tử thủ Kunduz. Đấy là những người thuộc các nhóm Hồi giáo quá khích đến từ Pakistan, Chechnya hay các nước Ả rập, theo ước lượng có thể đông đến 3,000 người, một phần là quân al-Qaida. Họ đến Afghanistan để tham gia "thánh chiến" theo lời kêu gọi của Mullah Omar, lãnh tụ Taliban và bin Laden. Những "vị khách" này muốn đánh cho đến chết, vì họ biết dù có đầu hàng cũng không thoát chết, may mắn lắm là được ở tù.
Nhưng cuộc thánh chiến lại "không thánh" chút nào. Bọn thánh chiến từ bên ngoài đến đã bắn hạ cả những quân Taliban gốc bản xứ Afghanistan, khi những quân sĩ này muốn ra đầu hàng. Theo dân chúng Kunduz chạy thoát ra ngoài, bọn khách "thánh chiến" đã bắn chết mấy trẻ em khi các em này cười chế diễu chúng. Khi đã quyết tử, bọn đánh thuê thánh chiến này lại muốn tất cả mọi người đều chết với chúng. Nhưng quân Taliban đông hơn, tại sao không chế ngự được bọn "ngoại quốc"" Sự thật quân Taliban ở Kunduz lúc đầu có đến hơn chục ngàn, nhưng phần lớn là dân bị bắt lính vào phút chót. Còn quân thiện chiến Taliban có lẽ đã trốn ra ngoài hay bỏ súng quy hàng từ nhiều ngày qua. Bắc quân nói có đến hơn 400 quân Taliban bị "thánh chiến" giết chết vì định bỏ trốn, nhưng ngoài ra tổng cộng cũng có hơn một ngàn người thoát được ra ngoài để đầu hàng. Dân chúng Kunduz phần lớn là đàn bà trẻ em đã chạy ra ngoài thành, kể cả những thanh niên bị Taliban bắt lính cũng đào ngũ tại mặt trận khi đêm tối.
Trong tình trạng đó, tại sao Bắc quân không tấn công và chiếm Kunduz cho dứt điểm mà còn muốn thương thuyết để gọi chúng ra hàng làm gì cho mất công". Bắc quân có đủ xe tăng, đại bác và các dàn phóng phi đạn, trang bị hùng hậu lại thiện chiến và đang lên tinh thần. Trên trời có phi cơ Mỹ yểm trợ, chiếm Kunduz thanh toán chiến trường là chuyện dễ. Nhưng quan trọng không phải là chiếm đất mà là bắt tù binh. Về chuyện này Mỹ có thể rất đồng ý, bởi vì mục tiêu của Mỹ không phải là chiếm đất mà là tra hỏi tù binh. Có một nguồn tin nói quân trong thành Kunduz chỉ muốn hàng LHQ chớ không hàng Bắc quân, vì sợ bị Bắc quân giết để trả thù. Các tướng Bắc quân và cả người đại diện Liên minh ở Kabul đã cam kết sẽ không có việc giết tù binh như đã có vài trường hợp sau khi hàng ngũ Taliban tan rã ở nhiều nơi khác.
Quân tử thủ Kunduz muốn đầu hàng LHQ để mong được an toàn, nhất là còn hy vọng được hưởng quy chế tù binh để khỏi phải khai báo điều gì đúng theo công ước quốc tế. Nhưng đây chỉ là hy vọng hão huyền. Trước hết, ở quanh Kunduz không có quân LHQ mà chỉ có Bắc quân và những toán biệt động biệt kích Mỹ. Thứ hai, Mỹ đã dự liệu trước trường hợp này, nên Tổng Thống Bush ra lệnh lập Tòa án quân sự đặc biệt để xử bất cứ kẻ nào ở ngoại quốc bao che khủng bố, hợp tác với khủng bố, tiếp tế luơng thực hay tiền bạc cho khủng bố. Bọn tham gia "thánh chiến" từ bên ngoài đến cũng như quân chiến đấu al-Qaida được bin Laden huấn luyện ở Afghnistan đều thuộc loại này. Mỹ đã yêu cầu Bắc quân tước khí giới và bắt giam quân gốc nước ngoài nếu chúng ra hàng, vì Mỹ muốn "thăm hỏi" chúng, từng người.
Mục tiêu chính của Mỹ trong cuộc chiến Afghanistan là tận diệt mạng lưới khủng bố, không những ở Ahghanistan mà ở khắp nơi trên thế giới. Đập tan chế độ Taliban chỉ là điều kiện tiên quyết để thực hiện mục tiêu đó. Mỹ cần bắt nhiều quân chiến đấu al-Qaida để tra hỏi tìm dấu vết ẩn náu của bin Laden. Mỹ cũng cần "phỏng vấn" những kẻ từ bên ngoài đến tham gia "thánh chiến" theo lời kêu gọi của bin Laden, để tìm hiểu gốc gác bọn này, từ đó truy lùng ra đồng đảng al-Qaida ở các nước vùng Trung Đông, Nam Á, Phi châu, Âu châu, cả Nam và Bắc Mỹ.
Liệu quân Taliban và bọn nguời từ bên ngoài đến có đầu hàng vào ngày chủ nhật này như tin CNN loan báo hay không" Người ta còn nghi ngờ, dù biết sớm muộn cũng chỉ là vấn đề thời gian. Nếu bọn quân tử thủ Kunduz dầu hàng, cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ sẽ bước sang một giai đoạn mới với nhiều triển vọng đầy ý nghĩa. Bất luận những biến chuyển bất ngờ như thế nào, tình hình Kunduz đã cho thấy một sự thật rõ ràng. Lời kêu gọi Thánh chiến của bin Laden đã không có hiệu quả. Trừ những thiểu số cực đoan điên khùng, hầu hết khối Hồi giáo đều không hưởng ứng một kiểu Thánh chiến như vậy. Và dân chúng Afghanistan đã thấy bin Laden "vị khách quý" của chế độ Taliban đã đem lại cho nước họ một tai họa khủng khiếp như thế nào.