Lâu nay Haœi quân Hoa kỳ có được vị thế bá chủ đại dương là dựa vào đường lối chiến lược hàng hải: “Càng Lớn Càng Tốt”. Nhưng gần đây, đặc tính chiến lược của hải quân đã và đang thay đổi. Sau khi chiến hạm USS Cole bị bom khỦng bố, các chiến lược gia Hoa Kỳ nhận ra rằng, ngay cả một chiến hạm được bọc thép vững chắc nhất cũng rất dễ trở thành con mồi ngon lành để quân khủng bố làm thịt, mặc dù chúng chỉ có vài người trên một chiếc thuyền nhoœ. Trước đó, trong thời gian đầu cỦa cuộc chiến vùng Vịnh, hai tầu chiến, Tripoli và Princeston đã bị làm nổ tung bằng mìn, loại vũ khí chỉ đáng vài ngàn bạc nhưng gây thiệt hại cả trăm triệu cho Hoa Kỳ. Đứng trước những thay đổi có tính chiến lược như vậy, Hoa Kỳ nhận thấy muốn thích nghi với hình thái chiến tranh mới, Haœi quân Hoa Kỳ cần phải phát triển một loại tầu ngầm tự động có khaœ năng dò thám, săn tìm và hủy diệt tất các thỦy lôi dưới biển. Kết quả, trong thời gian mấy năm vừa qua, Hoa Kỳ đã âm thầm và bí mật chế tạo loại tàu ngầm tự động săn tìm mìn bẫy, và sau khi hoàn thiện, loại tàu ngầm tự động này đã được bộ quốc phòng Hoa Kỳ công bố.
Vào một buổi tối trời đen như mực và lất phất mưa, từ một chiếc tầu Haœi quân nhóm haœi kích di chuyển xuống một chiếc ca nô bằng cao su. Họ cho nổ máy và tiến tới một haœi caœng gần đó. Khi đến địa điểm đã định trước, họ thaœ xuống nước ba vật có hình dáng giống các phi đạn. Nhiệm vụ cỦa nhóm haœi kích này là xác định vị trí các quaœ mìn dưới biển, một keœ thù thường trực cỦa các cuộc hành quân trên biển. Nhưng tối hôm nay, thay thế cho các con cá heo được huấn luyện đặc biệt, Haœi quân đang trông cậy vào những chiếc tầu ngầm tự động tý hon.
Quang caœnh như thế này đã diễn ra nhiều lần trong thời gian gần đây ơœ San Diego, Seattle, Hawaii và Địa Trung Haœi. Và đó mới chỉ là các buổi thao dượt. Các chuyên gia haœi quân không nói cho biết các tầu ngầm tự động AUV (Autonomous Underwater Vehicles) này có sẽ được gưœi đến các vùng biển thù địch trong tương lai gần hay không, nhưng họ rất hài lòng đối với khaœ năng hoạt động cỦa chúng.
Trước đây, việc đổ bộ vô bờ biển của một quốc gia luôn luôn gặp khó khăn. Lý do là mìn và những vũ khí khác như hoœa tiễn trực xạ, hoœa tiễn có bộ phận điều khiển đều có thể ngăn chặn một cách hữu hiệu lực lượng đổ bộ vô bờ biển. Trong thuật ngữ quân sự điều này được miêu taœ là “bất khiển dụng một khu vực rộng lớn”.
Một phương cách có thể giúp Haœi quân có được khaœ năng di chuyển nhanh chóng và dễ dàng là xưœ dụng các chiếc tầu ngầm tí hon không người, một lãnh vực mà trong thập niên qua đã phát triển nơœ rộ trong các trung tâm thí nghiệm cỦa trường đại học, và đã được thương mại hóa. Mặc dù có tài trợ một số sự phát triển ban đầu cỦa AUV, Haœi quân Hoa kỳ đã chậm chạp tận dụng kỹ thuật này. Trong tháng Tư năm 2000 một Ủy ban Haœi quân đã caœnh báo rằng kỹ thuật tầu ngầm tự động hiện đã phát triển trên thị trường toàn cầu và nếu Haœi quân Mỹ không “thức tỉnh”, nó sẽ bị tụt hậu.
Baœn tường trình cỦa Ủy ban nêu rõ bốn khaœ năng tuyệt vời cỦa tầu ngầm tự động AUV cho tương lai là: do thám, nghiên cứu khaœo sát, liên lạc dưới biển, và chống tầu ngầm. Kể từ đó Haœi quân Hoa Kỳ đã gia tăng công cuộc nghiên cứu và phát triển tàu ngầm tự động AUV.
Tuy vậy chế tạo các thiết bị này không phaœi là điều dễ dàng. Mặc dù một số chiếc AUV hiện đang hoạt động như những chiếc được người nhái Haœi quân xưœ dụng trong các cuộc dò mìn thưœ nghiệm, khaœ năng cỦa chúng đã không như sự trông đợi cỦa các nhà kế hoạch quân sự. Các bộ phận caœm nhận tốt hơn, nguồn cung cấp năng lượng và phương cách di chuyển hữu hiệu hơn sẽ là những yếu tố cần được caœi thiện trước khi các chiếc AUV có thể thực hiện hữu hiệu vai trò tiềm tàng cỦa chúng.
Hoạt động của các tầu ngầm tự động thật sự khó khăn hơn bay các chiếc phi cơ không người, như chiếc Predator, loại máy bay được điều khiển từ xa và đã hoạt động rất hữu hiệu ơœ A Phú Hãn. Và vấn đề không chỉ là sự hoạt động độc lập. Ông Robert Wernli, một chuyên gia tầu ngầm tự động, giaœi thích: “Mọi thứ ơœ dưới nước đều chống lại bạn. Chẳng hạn dưới biển, tầm nhìn ngắn hơn trên không. Các dòng nước ngầm thì luôn luôn kéo chiếc tầu trệch khoœi con đường đã định trước. Nước biển làm xói mòn chúng. Các tín hiệu vô tuyến không xuyên qua được các vùng nước sâu. Tất caœ những trơœ ngại này làm cho việc di chuyển và thông tin liên lạc vô cùng khó khăn.”
Tuy nhiên các lợi ích quân sự có được từ loại tầu ngầm AUV chắc chắn sẽ rất xứng đáng cho mọi nỗ lực. Gần như không thể bị phát hiện vì chúng hoạt động hoàn toàn dưới mặt biển và phát ra các tín hiệu âm thanh và từ trường rất thấp. Các chiếc tầu ngầm AUV có thể được gưœi đi trước để trinh sát hoặc chuẩn bị cho một cuộc xâm nhập vào lãnh thổ địch. Chúng có kích thước rất nhoœ và nhẹ đỦ để thaœ xuống từ bất cứ chiếc tầu, tầu ngầm hoặc phi cơ nào - do đó có thể thi hành nhiệm vụ ơœ vùng biển cạn. Hơn nữa, chúng có thể được saœn xuất với giá tương đối rẻ, do đó không cần thu hồi trong các tình huống nguy hiểm hoặc bất tiện. Các chiếc tầu ngầm AUV này có thể được xưœ dụng trong các sứ mạng nguy hiểm, baœo vệ tính mạng cỦa lính Haœi quân và ThỦy quân lục chiến.
Ngay bây giờ, Haœi quân Hoa Kỳ đang phát triển AUV cho nhiệm vụ săn mìn. Tuy nhiên trong tương lai, chúng được làm những công việc phức tạp hơn nhiều. AUV sẽ lập baœn đồ các dòng nước ngầm và địa hình sàn đại dương để giúp các tầu ngầm và tầu biển di chuyển an toàn. Chúng sẽ được bí mật chuyển đến vùng bờ biển cỦa các quốc gia thù nghịch, để theo dõi các hoạt động và chuyển tín hiệu trơœ về bằng vệ tinh. Chúng sẽ hoạt động như những chiếc đèn hiệu, giúp các tầu ngầm có thể định được vị trí đang ơœ đâu mà không cần trồi lên mặt biển. Và chúng sẽ cho biết một cách chính xác khi nào một tầu ngầm địch đến gần, chúng sẽ theo dõi chiếc tàu ngầm của địch, và nếu cần sẽ hủy diệt nó.
SĂN TÌM THỦY LÔI
Haœi quân ngày nay là lực lượng thường xuyên ở vùng biển sâu (blue water), và sức mạnh cỦa nó nằm trong vùng nước sâu của đại dương, chứ không ơœ các vùng nước cạn. Tuy nhiên, do nhu cầu chiến tranh, hải quân phải được chuẩn bị để chiến đấu ơœ vùng nước cạn (brown-water). Khoaœng 74% vùng biển Ba Tư được xem là nước cạn, sâu dưới180 bộ Anh. Và ơœ những nơi mà Haœi quân xem là rất cạn, có độ sâu từ 10 tới 40 bộ Anh, thì quả thực mìn là mối đe dọa thực sự và thường xuyên. ƠŒ những nơi đó, do các tầu chiến và tầu ngầm không thể mạo hiểm tiến vào, nên haœi quân từ trước đến nay chỉ biết trông cậy vào các con cá heo được huấn luyện đặc biệt để tìm và đánh dấu các thỦy lôi, sau đó người nhái có bổn phận phá hủy chúng. Công việc này rất chậm và cực kỳ nguy hiểm.
Vào một buổi tối trời đen như mực và lất phất mưa, từ một chiếc tầu Haœi quân nhóm haœi kích di chuyển xuống một chiếc ca nô bằng cao su. Họ cho nổ máy và tiến tới một haœi caœng gần đó. Khi đến địa điểm đã định trước, họ thaœ xuống nước ba vật có hình dáng giống các phi đạn. Nhiệm vụ cỦa nhóm haœi kích này là xác định vị trí các quaœ mìn dưới biển, một keœ thù thường trực cỦa các cuộc hành quân trên biển. Nhưng tối hôm nay, thay thế cho các con cá heo được huấn luyện đặc biệt, Haœi quân đang trông cậy vào những chiếc tầu ngầm tự động tý hon.
Quang caœnh như thế này đã diễn ra nhiều lần trong thời gian gần đây ơœ San Diego, Seattle, Hawaii và Địa Trung Haœi. Và đó mới chỉ là các buổi thao dượt. Các chuyên gia haœi quân không nói cho biết các tầu ngầm tự động AUV (Autonomous Underwater Vehicles) này có sẽ được gưœi đến các vùng biển thù địch trong tương lai gần hay không, nhưng họ rất hài lòng đối với khaœ năng hoạt động cỦa chúng.
Trước đây, việc đổ bộ vô bờ biển của một quốc gia luôn luôn gặp khó khăn. Lý do là mìn và những vũ khí khác như hoœa tiễn trực xạ, hoœa tiễn có bộ phận điều khiển đều có thể ngăn chặn một cách hữu hiệu lực lượng đổ bộ vô bờ biển. Trong thuật ngữ quân sự điều này được miêu taœ là “bất khiển dụng một khu vực rộng lớn”.
Một phương cách có thể giúp Haœi quân có được khaœ năng di chuyển nhanh chóng và dễ dàng là xưœ dụng các chiếc tầu ngầm tí hon không người, một lãnh vực mà trong thập niên qua đã phát triển nơœ rộ trong các trung tâm thí nghiệm cỦa trường đại học, và đã được thương mại hóa. Mặc dù có tài trợ một số sự phát triển ban đầu cỦa AUV, Haœi quân Hoa kỳ đã chậm chạp tận dụng kỹ thuật này. Trong tháng Tư năm 2000 một Ủy ban Haœi quân đã caœnh báo rằng kỹ thuật tầu ngầm tự động hiện đã phát triển trên thị trường toàn cầu và nếu Haœi quân Mỹ không “thức tỉnh”, nó sẽ bị tụt hậu.
Baœn tường trình cỦa Ủy ban nêu rõ bốn khaœ năng tuyệt vời cỦa tầu ngầm tự động AUV cho tương lai là: do thám, nghiên cứu khaœo sát, liên lạc dưới biển, và chống tầu ngầm. Kể từ đó Haœi quân Hoa Kỳ đã gia tăng công cuộc nghiên cứu và phát triển tàu ngầm tự động AUV.
Tuy vậy chế tạo các thiết bị này không phaœi là điều dễ dàng. Mặc dù một số chiếc AUV hiện đang hoạt động như những chiếc được người nhái Haœi quân xưœ dụng trong các cuộc dò mìn thưœ nghiệm, khaœ năng cỦa chúng đã không như sự trông đợi cỦa các nhà kế hoạch quân sự. Các bộ phận caœm nhận tốt hơn, nguồn cung cấp năng lượng và phương cách di chuyển hữu hiệu hơn sẽ là những yếu tố cần được caœi thiện trước khi các chiếc AUV có thể thực hiện hữu hiệu vai trò tiềm tàng cỦa chúng.
Hoạt động của các tầu ngầm tự động thật sự khó khăn hơn bay các chiếc phi cơ không người, như chiếc Predator, loại máy bay được điều khiển từ xa và đã hoạt động rất hữu hiệu ơœ A Phú Hãn. Và vấn đề không chỉ là sự hoạt động độc lập. Ông Robert Wernli, một chuyên gia tầu ngầm tự động, giaœi thích: “Mọi thứ ơœ dưới nước đều chống lại bạn. Chẳng hạn dưới biển, tầm nhìn ngắn hơn trên không. Các dòng nước ngầm thì luôn luôn kéo chiếc tầu trệch khoœi con đường đã định trước. Nước biển làm xói mòn chúng. Các tín hiệu vô tuyến không xuyên qua được các vùng nước sâu. Tất caœ những trơœ ngại này làm cho việc di chuyển và thông tin liên lạc vô cùng khó khăn.”
Tuy nhiên các lợi ích quân sự có được từ loại tầu ngầm AUV chắc chắn sẽ rất xứng đáng cho mọi nỗ lực. Gần như không thể bị phát hiện vì chúng hoạt động hoàn toàn dưới mặt biển và phát ra các tín hiệu âm thanh và từ trường rất thấp. Các chiếc tầu ngầm AUV có thể được gưœi đi trước để trinh sát hoặc chuẩn bị cho một cuộc xâm nhập vào lãnh thổ địch. Chúng có kích thước rất nhoœ và nhẹ đỦ để thaœ xuống từ bất cứ chiếc tầu, tầu ngầm hoặc phi cơ nào - do đó có thể thi hành nhiệm vụ ơœ vùng biển cạn. Hơn nữa, chúng có thể được saœn xuất với giá tương đối rẻ, do đó không cần thu hồi trong các tình huống nguy hiểm hoặc bất tiện. Các chiếc tầu ngầm AUV này có thể được xưœ dụng trong các sứ mạng nguy hiểm, baœo vệ tính mạng cỦa lính Haœi quân và ThỦy quân lục chiến.
Ngay bây giờ, Haœi quân Hoa Kỳ đang phát triển AUV cho nhiệm vụ săn mìn. Tuy nhiên trong tương lai, chúng được làm những công việc phức tạp hơn nhiều. AUV sẽ lập baœn đồ các dòng nước ngầm và địa hình sàn đại dương để giúp các tầu ngầm và tầu biển di chuyển an toàn. Chúng sẽ được bí mật chuyển đến vùng bờ biển cỦa các quốc gia thù nghịch, để theo dõi các hoạt động và chuyển tín hiệu trơœ về bằng vệ tinh. Chúng sẽ hoạt động như những chiếc đèn hiệu, giúp các tầu ngầm có thể định được vị trí đang ơœ đâu mà không cần trồi lên mặt biển. Và chúng sẽ cho biết một cách chính xác khi nào một tầu ngầm địch đến gần, chúng sẽ theo dõi chiếc tàu ngầm của địch, và nếu cần sẽ hủy diệt nó.
SĂN TÌM THỦY LÔI
Haœi quân ngày nay là lực lượng thường xuyên ở vùng biển sâu (blue water), và sức mạnh cỦa nó nằm trong vùng nước sâu của đại dương, chứ không ơœ các vùng nước cạn. Tuy nhiên, do nhu cầu chiến tranh, hải quân phải được chuẩn bị để chiến đấu ơœ vùng nước cạn (brown-water). Khoaœng 74% vùng biển Ba Tư được xem là nước cạn, sâu dưới180 bộ Anh. Và ơœ những nơi mà Haœi quân xem là rất cạn, có độ sâu từ 10 tới 40 bộ Anh, thì quả thực mìn là mối đe dọa thực sự và thường xuyên. ƠŒ những nơi đó, do các tầu chiến và tầu ngầm không thể mạo hiểm tiến vào, nên haœi quân từ trước đến nay chỉ biết trông cậy vào các con cá heo được huấn luyện đặc biệt để tìm và đánh dấu các thỦy lôi, sau đó người nhái có bổn phận phá hủy chúng. Công việc này rất chậm và cực kỳ nguy hiểm.
Đây là lý do tại sao các nhà kế hoạch quân sự rất muốn xưœ dụng các chiếc tầu ngầm AUV. Các chiếc AUV trong cuộc thưœ nghiệm cỦa người nhái Haœi quân đã được lập trình (programmed) trước khi thaœ xuống nước. Mỗi một chiếc được giao cho nhiệm vụ hoạt động trong một khu vực riêng biệt cỦa haœi caœng. Được trang bị bằng sóng sonar, các chiếc tầu ngầm tự động này sẽ dò tìm tất caœ các vật có hình dạng giống thỦy lôi. Để biết vị trí cỦa chúng, các chiếc AUV liên tục gưœi các tín hiệu tới hai bộ nhận-truyền (transponder) mà người nhái Haœi quân đã thaœ xuống các địa điểm được định trước. Sau một vài giờ, khi các tầu ngầm tự động đã dò tìm khắp haœi caœng, chúng sẽ tự động tìm về một nơi được ấn định để chuyên chở về nơi an toàn.
Tầu ngầm AUV được xưœ dụng trong hoạt động này là loại Remus (Remote Environment Monitoring Unit System). Nó được phát triển đầu tiên trong năm 1994, tại Viện nghiên cứu đại dương Woods Hole, cho các công việc khaœo sát phi quân sự. Viện nghiên cứu này hiện đang saœn xuất một số loại cho quân đội xưœ dụng. Loại Remus có chiều dài 63 inches và đường kính 7,5 inches, có thể hoạt động dưới nước tới 22 tiếng và rất thích hợp ơœ độ sâu từ 10 tới 40 bộ Anh, một độ sâu lý tươœng ơœ vùng Vịnh. Nhóm người nhái Haœi quân Mỹ kết hợp một số chiếc Remus thành một hệ thống có tên là Sculpin. Mỗi chiếc có thể được đựng trong một hộp sắt và chỉ nặng dưới 150 pounds. Như vậy những người điều khiển Sculpin di chuyển nhẹ hơn hầu hết các nhóm quay phim dưới biển hiện nay. Ngay bây giờ hệ thống Sculpin được thiết kế chỉ để săn tìm thỦy lôi; các người nhái Haœi Quân sẽ có trách nhiệm hủy diệt các trái thủy lôi đó.
Trung tâm kỹ thuật Bluefin Robotics ơœ Cambridge hiện đang chế tạo một loại tầu ngầm tự động khác nữa cho Haœi quân, nó có tên là BPAUV (The Battlespace Preparation AUV). Loại này hoạt động ơœ vùng biển sâu hơn, từ 40 tới vài trăm bộ. Nó có chiều dài 10 bộ, đường kính 21 inches và cân nặng khoaœng 500 pound. Caœ hai loại BPAUV và AUV đều xưœ dụng sóng sonar để dò tìm thỦy lôi được chôn bên trên hoặc bên dưới sàn đại dương. Bộ biến hoán (transducer) trên hai tầu ngầm này phát ra một sóng âm thanh hình cánh quạt rộng tới 150 bộ. Các bộ caœm nhận âm thanh hoạt động rất tốt cho công việc này bơœi vì nước ơœ vùng bờ biển thường rất đục. Khoa học gia Doug Blaha giaœi thích: “Nếu bạn bước vào một căn phòng tràn ngập khói, bạn có thể chẳng nhìn thấy ai trong phòng, nhưng chắc chắn bạn có thể nghe thấy người ấy.”
Nước ơœ vùng biển cạn không chỉ đục; nó chứa đầy vật vụn do loài người thaœi ra. Thưœ thách lớn nhất là săn tìm thỦy lôi trong những vùng biển chứa đầy rác rươœi cỦa loài người - xe cộ, máy móc, máy lạnh và các vật dụng cũ. Để giúp các tầu ngầm AUV nhận được sự khác biệt giữa một thỦy lôi và một bình nước nóng, Haœi quân đang phát triển một thiết bị sóng sonar cực mạnh, và nó sẽ cung cấp các hình aœnh âm thanh với độ phân giaœi cao hơn. Và một khía cạnh khác nữa cũng đang được xem xét là chế tạo những chiếc AUV với các bộ caœm nhận sưœ dụng nam châm để dò tìm sự thay đổi trong từ trường, gây ra bơœi các vật bằng kim loại - và các bộ caœm nhận hóa chất dò tìm các chất nổ rỉ ra từ những quaœ mìn được chế tạo một cách thô sơ.
Các thỦy lôi cũng là mối đe dọa không kém nghiêm trọng trong những vùng biển sâu. Loại mìn này trôi nổi gần mặt nước, nối bằng dây cáp và được buộc dưới đáy biển. ƠŒ nơi đây, việc săn tìm thỦy lôi không còn được thực hiện bơœi các con cá heo và người nhái nhưng bơœi các chiếc tầu hoặc máy bay trực thăng, chúng kéo thiết bị sóng sonar rà dưới mặt biển. Caœ hai phương cách này đều không tuyệt haœo bơœi vì: các chiếc tầu có thể gặp nguy hiểm khi di chuyển trong vùng biển đầy mìn bẫy, và các máy bay trực thăng dễ dàng trơœ thành mục tiêu cỦa họng súng keœ thù khi bay rất thấp trên mặt biển. Haœi quân Hoa Kỳ hy vọng một ngày nào đó các chiếc AUV có thể đaœm trách công việc nguy hiểm này.
Trong khu vực dò tìm rộng lớn, các chiếc AUV sẽ cần phaœi hoạt động trong thời gian rất lâu dưới biển. Do đó chiếc Seahorse dài 28 bộ, được chế tạo đặc biệt cho những hoạt động dò tìm thỦy lôi ơœ biển sâu, và nó sẽ xuất hiện trong năm nay. Nó có thể di chuyển một khoaœng cách 300 haœi lý và các cục pin sẽ kéo dài sự hoạt động cỦa nó tới 72 tiếng đồng hồ. Mục đích cỦa việc săn tìm mìn bẫy là tìm các con đường an toàn dẫn đến một địa điểm -cho các chiếc tầu tiến vào haœi caœng hoặc các lực lượng hành quân đổ bộ vô bờ biển.
PHÁ HỦY THỦY LÔI
Một trong những thiết bị máy móc mà các nhà kế hoạch quân sự tin tươœng một ngày không xa có thể phá hỦy các quaœ mìn, đó là chiếc AUV rất đặc biệt đang được chế tạo ơœ Viện nghiên cứu cỦa Haœi quân ơœ Florida. Chiếc tầu ngầm có bình chứa hình vuông với chiều cao không tới một bộ và có thể di chuyển trong địa thế lơœm chơœm trên sàn đại dương. Loại tầu ngầm tự động này không dễ bị nguy hiểm bơœi các dòng nước ngầm trong khi di chuyển như những chiếc AUV. Thế nhưng vẫn còn rất lâu để trơœ nên tuyệt haœo. Một trơœ ngại là chúng thường bị lún sâu xuống cát. Và một vấn đề lớn khác nữa là các chiếc AUV được xưœ dụng để phá mìn rất có thể cũng bị phá hỦy khi mìn nổ. Khoa học gia Wernli nghĩ rằng là điều hợp lý khi hy sinh một chiếc Remus để phá một quaœ mìn. Theo ông, nếu tốn $100,000 để phá một quaœ mìn thì rất đáng. Thế nhưng các chiếc AUV ngày càng được trang bị thêm nhiều máy móc tối tân, chi phí rất tốn kém, do đó không thích hợp cho những sứ mệnh tự sát như vậy.
Một khía cạnh khác cần được caœi thiện là năng lượng để vận hành. Hiện thời các chiếc AUV nhoœ như Remus có thể hoạt động trong khoaœng thời gian tới 22 tiếng đồng hồ, và các chiếc lớn như Seahorse có thể hoạt động tới 72 tiếng, nhưng các nhà kế hoạch quân sự cần có các chiếc AUV có thể hoạt động lâu hơn nữa. Do đó thiết kế các cục pin tốt hơn là điều chỦ yếu. Với hệ thống hiện thời, chiếc Seahorse hoạt động bằng 9,216 cục pin D cell alkaline, loại pin thường được sưœ dụng trong các đèn pin. Cho tới nay phương cách này vẫn là hữu hiệu nhất, bơœi vì các cục pin D cell có mật độ năng lượng cao hơn các cục pin tái nạp hiện đang bán trên thị trường.
Trong một thế giới lý tươœng, các khoa học gia còn muốn làm được nhiều điều hơn nữa. Họ muốn chế tạo các chiếc AUV có được sức nhạy caœm cỦa con cá hồi đối với các loại hóa chất trong nước, và các thiết bị sonar nhạy bén như cỦa những con cá heo, con vật phát ra daœi âm thanh rộng từ 30 đến 100,000 hertz. Con cá heo có thể nhận ra được một sự khác biệt trên thành cỦa một ống xi-lanh bằng nhôm với độ dầy chỉ là 0,2 milimét. Tuy nhiên mong muốn là một chuyện, thực hiện những điều tuyệt vời này cần phaœi tốn nhiều công sức và tiền bạc.
Gửi ý kiến của bạn
