HANOI (LMVNTD, AP) - “Nguồn tin từ trong nước cho biết, tướng Trần Độ đã qua đời vào lúc 14giờ15 ngày 9 tháng 8 năm 2002. Ông vừa bị bệnh tiểu đường, vừa bị lao phổi. Từ vài tuần trước đây, ông Nguyễn Thanh Giang đã báo động về tình trạng sức khỏe của ông Trần Độ rất nguy ngập, ông đã hôn mê từ ngày 20/7/2002 và phải thở bằng máy hô hấp nhân tạo.
Ông Trần Độ tên thật là Trần Ngọc Phách, sinh năm 1923 tại tỉnh Thái Bình. Ông tham gia quân đội của đảng cộng sản Việt Nam từ khi còn rất trẻ, lên đến cấp tướng và đã từng giữ chức vụ chủ nhiệm báo Vệ Quốc Quân, Trưởng Ban Văn Hóa Văn Nghệ của Trung Ương Đảng CSVN. Ông cũng là một nhà văn đã viết và xuất bản nhiều tác phẩm như "Lòng Tin" (truyện dài - 1953), "Kể Chuyện Điện Biên" (bút ký - 1964), "Bên Dòng Sông Đón Súng" (hồi ký - 1996),...
Ông Trần Độ từng là một thành viên quan trọng của đảng CSVN phụ trách công tác tư tưởng - văn hóa vào thập niên 80 và là người góp phần làm bùng vỡ phong trào văn nghệ phản kháng dưới triều đại Nguyễn Văn Linh. Tuy xuất thân là nhà quân sự nhưng ông là người say mê về lãnh vực văn hóa - văn nghệ. Năm 1981, ông được Lê Duẩn cử làm trưởng ban văn hóa văn nghệ trung ương với mục tiêu giúp bộ chính trị soạn thảo một đề cương về hoạt động văn hóa trong thời kỳ 'tiến nhanh tiến mạnh lên xã hội chủ nghĩa' bằng con đường công nghiệp nặng. Nhưng chỉ ba năm sau, ông bị cách chức bởi Lê Đức Thọ vì những xung đột quan điểm trong vấn đề đảng nên 'buông lỏng' hay 'nắm chặt' các hoạt động về văn hóa văn nghệ. Cho đến đại hội đảng kỳ VI vào tháng 12 năm 1985, khi Nguyễn Văn Linh lên làm tổng bí thư thì tướng Trần Độ được đưa ra làm trưởng ban văn hóa - văn nghệ một lần nữa cho đến năm 1989 thì bị bãi chức khi trung ương đảng quyết định sát nhập hai ban văn hóa - văn nghệ với ban tuyên huấn. Sau đó ông được đưa sang làm ủy viên trong hội đồng nhà nước kiêm chủ nhiệm Ủy Ban Văn Hóa Giáo Dục, nhưng đây chỉ là chức hàm ngồi chơi xơi nước cho đến năm 1992 thì ông xin về hưu.
Trong suốt 10 năm qua, kể từ khi về hưu, tướng Trần Độ bắt đầu viết bài phê phán một số những chính sách sai lầm của đảng, đặc biệt ông cổ súy dân chủ đa nguyên và chống tham nhũng trong nội bộ đảng. Do vị trí của ông ở trong đảng trước đây là một ủy viên trung ương và do những năm hoạt động trong lãnh vực tư tưởng - văn hóa, tiếng nói của tướng Trần Độ đã tạo ảnh hưởng lên khá nhiều người, nhất là giới trí thức xã hội chủ nghĩa và thành phần cựu chiến binh. Trong 10 năm qua, tướng Trần Độ đã sát cánh cùng các ông Phạm Quế Dương, Nguyễn Thanh Giang, Trần Dũng Tiến, Hoàng Minh Chính... và sau này có thêm những nhân vật trẻ như Lê Chí Quang, Phạm Hồng Sơn, Nguyễn Vũ Bình, Nguyễn Khắc Toàn... góp sức đã tạo cho phong trào dân chủ hóa tại quốc nội có một nền tảng mạnh mẽ, gây nhiều sức ép đối với chế độ.
Tướng Trần Độ đã tạo thành một hạt nhân quy tụ những nhà đối kháng ở Hà Nội và liên tục đưa ra những quan điểm cũng như đề nghị cải tổ dân chủ vào mỗi dịp đại hội đảng hay bầu cử quốc hội trong suốt 10 năm qua, đã tạo thành một điểm tựa 'dân chủ' gây rất nhiều bận tâm cho chế độ CSVN và nhiều cán bộ lãnh đạo đảng như Lê Khả Phiêu, Phạm Thế Duyệt đến tận nhà phủ dụ để ông đừng chống đảng nữa.
Sự ra đi của tướng Trần Độ trong lúc này sẽ là một đại tang cho phong trào dân chủ tại quốc nội, vì mất một nhân vật có trọng lượng để đối đầu với chế độ. Chúng ta không thể làm thay đổi được vận mệnh của Tướng Trần Độ, nhưng chúng ta có điều kiện tiếp nối ý chí đấu tranh của ông cho đến ngày chế độ cộng sản không còn tồn tại trên quê hương thân yêu. Có lẽ đó cũng là tâm nguyện sau cùng của tướng Trần Độ.”
Phần trên là tin của Liên Minh VN Tự Do. Bản tin AP ghi thêm vài chi tiết như sau.
Ông Trần Độ chết tại Bệnh Viện Hữu nghị, thọ 78 tuổi. Hồi tháng 6 năm ngoái, công an bắt ông tại Sài Gòn khi ông thăm con trai, và tịch thu cuốn hồi ký của ông.
Ông Trần Độ liên tục gửi thư đòi nhà nước và Hội Nhà Văn trả lại bản thảo này. Trước đó, ông viết một loạt bài nói là đảng phải cải tổ hay là chết.
Hồi tháng giêng, Bộ Văn Hóa Thông Tin chỉ thị công an tịch thu và thiêu hủy nhiều sách viết bởi các nhà ly khai nổi tiếng, trong đó có cả sách của ông.
Ông Trần Độ tên thật là Trần Ngọc Phách, sinh năm 1923 tại tỉnh Thái Bình. Ông tham gia quân đội của đảng cộng sản Việt Nam từ khi còn rất trẻ, lên đến cấp tướng và đã từng giữ chức vụ chủ nhiệm báo Vệ Quốc Quân, Trưởng Ban Văn Hóa Văn Nghệ của Trung Ương Đảng CSVN. Ông cũng là một nhà văn đã viết và xuất bản nhiều tác phẩm như "Lòng Tin" (truyện dài - 1953), "Kể Chuyện Điện Biên" (bút ký - 1964), "Bên Dòng Sông Đón Súng" (hồi ký - 1996),...
Ông Trần Độ từng là một thành viên quan trọng của đảng CSVN phụ trách công tác tư tưởng - văn hóa vào thập niên 80 và là người góp phần làm bùng vỡ phong trào văn nghệ phản kháng dưới triều đại Nguyễn Văn Linh. Tuy xuất thân là nhà quân sự nhưng ông là người say mê về lãnh vực văn hóa - văn nghệ. Năm 1981, ông được Lê Duẩn cử làm trưởng ban văn hóa văn nghệ trung ương với mục tiêu giúp bộ chính trị soạn thảo một đề cương về hoạt động văn hóa trong thời kỳ 'tiến nhanh tiến mạnh lên xã hội chủ nghĩa' bằng con đường công nghiệp nặng. Nhưng chỉ ba năm sau, ông bị cách chức bởi Lê Đức Thọ vì những xung đột quan điểm trong vấn đề đảng nên 'buông lỏng' hay 'nắm chặt' các hoạt động về văn hóa văn nghệ. Cho đến đại hội đảng kỳ VI vào tháng 12 năm 1985, khi Nguyễn Văn Linh lên làm tổng bí thư thì tướng Trần Độ được đưa ra làm trưởng ban văn hóa - văn nghệ một lần nữa cho đến năm 1989 thì bị bãi chức khi trung ương đảng quyết định sát nhập hai ban văn hóa - văn nghệ với ban tuyên huấn. Sau đó ông được đưa sang làm ủy viên trong hội đồng nhà nước kiêm chủ nhiệm Ủy Ban Văn Hóa Giáo Dục, nhưng đây chỉ là chức hàm ngồi chơi xơi nước cho đến năm 1992 thì ông xin về hưu.
Trong suốt 10 năm qua, kể từ khi về hưu, tướng Trần Độ bắt đầu viết bài phê phán một số những chính sách sai lầm của đảng, đặc biệt ông cổ súy dân chủ đa nguyên và chống tham nhũng trong nội bộ đảng. Do vị trí của ông ở trong đảng trước đây là một ủy viên trung ương và do những năm hoạt động trong lãnh vực tư tưởng - văn hóa, tiếng nói của tướng Trần Độ đã tạo ảnh hưởng lên khá nhiều người, nhất là giới trí thức xã hội chủ nghĩa và thành phần cựu chiến binh. Trong 10 năm qua, tướng Trần Độ đã sát cánh cùng các ông Phạm Quế Dương, Nguyễn Thanh Giang, Trần Dũng Tiến, Hoàng Minh Chính... và sau này có thêm những nhân vật trẻ như Lê Chí Quang, Phạm Hồng Sơn, Nguyễn Vũ Bình, Nguyễn Khắc Toàn... góp sức đã tạo cho phong trào dân chủ hóa tại quốc nội có một nền tảng mạnh mẽ, gây nhiều sức ép đối với chế độ.
Tướng Trần Độ đã tạo thành một hạt nhân quy tụ những nhà đối kháng ở Hà Nội và liên tục đưa ra những quan điểm cũng như đề nghị cải tổ dân chủ vào mỗi dịp đại hội đảng hay bầu cử quốc hội trong suốt 10 năm qua, đã tạo thành một điểm tựa 'dân chủ' gây rất nhiều bận tâm cho chế độ CSVN và nhiều cán bộ lãnh đạo đảng như Lê Khả Phiêu, Phạm Thế Duyệt đến tận nhà phủ dụ để ông đừng chống đảng nữa.
Sự ra đi của tướng Trần Độ trong lúc này sẽ là một đại tang cho phong trào dân chủ tại quốc nội, vì mất một nhân vật có trọng lượng để đối đầu với chế độ. Chúng ta không thể làm thay đổi được vận mệnh của Tướng Trần Độ, nhưng chúng ta có điều kiện tiếp nối ý chí đấu tranh của ông cho đến ngày chế độ cộng sản không còn tồn tại trên quê hương thân yêu. Có lẽ đó cũng là tâm nguyện sau cùng của tướng Trần Độ.”
Phần trên là tin của Liên Minh VN Tự Do. Bản tin AP ghi thêm vài chi tiết như sau.
Ông Trần Độ chết tại Bệnh Viện Hữu nghị, thọ 78 tuổi. Hồi tháng 6 năm ngoái, công an bắt ông tại Sài Gòn khi ông thăm con trai, và tịch thu cuốn hồi ký của ông.
Ông Trần Độ liên tục gửi thư đòi nhà nước và Hội Nhà Văn trả lại bản thảo này. Trước đó, ông viết một loạt bài nói là đảng phải cải tổ hay là chết.
Hồi tháng giêng, Bộ Văn Hóa Thông Tin chỉ thị công an tịch thu và thiêu hủy nhiều sách viết bởi các nhà ly khai nổi tiếng, trong đó có cả sách của ông.
Gửi ý kiến của bạn
