Đầu tư (Investment) là hai tiếng mà mọi người chúng ta thường nghe, nhất là từ khi đặt chân đến Mỹ. Khi còn ở Việt Nam, đôi khi chúng ta cũng nghe thấy hai tiếng này, tuy nhiên, rất ít người để tâm, vì những danh từ thường dùng khi ấy là "buôn bán, làm thương mại, xoay sở làm ăn..."
Sau hơn 30 năm định cư ở xứ người, với những phương tiện thông tin nhậy bén, chính xác, nhờ báo chí, truyền thanh, và Internet, người Việt chúng ta đã quen rất nhiều đến việc "đầu tư". Ít nhất thì cũng biết đến nhà Băng và tiết kiệm. Chỉ có một số nhỏ vẫn giữ tiền ở nhà, dấu dưới gầm giường, hay một chỗ kín nào đó, vì không hiểu hay không tin tưởng vào hệ thống tài chánh ở bên Mỹ. Còn lại đa số vẫn thường liên hệ với các hệ thống đầu tư, các phương pháp đầu tư, và các cơ quan đầu tư.
Vậy, đầu tư là gì" Nói một cách đơn giản, đầu tư là mang tiền nhà ra đặt vào một kế hoạch làm thương mại nào đó, với mục đích cho số tiền mình mang ra được sinh sôi nẩy nở, mang về nhà nhiều tiền hơn.
Có mấy loại đầu tư" Có hai loại chính: Đầu Tư Thụ Động (Passive Investment) và Đầu Tư Hoạt Động (Active Investment).
Đầu Tư Thụ Động hay Đầu Tư vào Bất Động Sản. Khi nghe chữ "Passive" là Thụ Động, nhiều người vội nghĩ rằng đó là phương pháp đầu tư bỏ tiền vào một chỗ bất động rồi ngồi im re. Thật sự, nếu nhìn về khía cạnh "chờ đợi", thì đúng như vậy. Người đầu tư bỏ tiền ra mua nhà hay đất, rồi "chờ" giá nhà đất lên và bán lấy lời. Một khi đã mua, thì phải chấp nhận luật lệ đặt ra với việc mua này, nghĩa là mua rồi, thì không bán ngay được, không thể vì nghe nói giá nhà đất sẽ xuống vì lãi suất sẽ lên, mà đăng bảng bán liền như bán xe hơi vậy. Bởi vì nếu bán ngay sẽ lỗ nặng!
Người mua rồi bán đó đã mất đi một khoản tiền phí tổn làm giấy tờ khi mua, rồi lại phí tổn khi bán, tiền "listing", chưa kể thuế sẽ đánh rất nặng cho những người bán nhà trong 2 năm đầu. Số tiền hàng tháng đóng trong mấy năm đầu chỉ là tiền lời nhà băng, chưa đụng đến tí tiền vốn mà mình mượn. Do đó, đầu tư vào nhà đất mang tính chất Thụ Động là vì vậy: Mua rồi, phải chờ thời, không sang tay ngay được như khi còn ở Việt Nam, vừa "sang" một căn nhà, nếu thấy có lời, liền gọi người đến "sang" tiếp ngay, lấy tiền chênh lệch.
Mua đất còn phải chờ đợi lâu hơn mua nhà. Đôi khi phải chờ cả chục năm, chỗ đất mình mua mới có chương trình làm đường, xây cầu, xây trung tâm thương mại, xây thành phố. Tính chất Thụ Động đã lộ rõ ở điểm này. Một số người kém may mắn, vội vã, bộp chộp, nghe quảng cáo hấp dẫn, liền bỏ tiền ra mua hàng bao nhiêu mẫu đất, để đó cho châu chấu, cào cào ăn nhiều năm, vẫn không thấy xây cất gì thêm, tức tối, nhưng không thể làm gì hơn (thụ động), đành bỏ của chạy lấy người.
Tuy nhiên, khi đầu tư vào nhà đất một cách có kế hoạch, việc đầu tư này lại không còn mang tính chất thụ động nữa. Một người có nhiều tiền, có thể đặt ra một kế hoạch lâu dài, bền bỉ, và có thể thay đổi chương trình của mình khi thuận tiện. Lúc đó, đầu tư vào bất động sản lại có tính chất Hoạt Động. Thí dụ như đặt cọc mua một căn nhà đúng thời điểm, vào lúc giá thấp, để đó cho thuê. Một thời gian sau, có thể là sáu tháng, có thể là một năm, hai năm... giá nhà lên, tiền thuê nhà cũng lên. Người chủ lúc đó, sau khi lấy tiền thuê để trả cho tiền "installment" hàng tháng, còn dư lại chút ít, liền tính đến mua một căn nhà khác, hay một lô đất khác cho chính mình, hoặc lại đem cho thuê...
Ông Tư mua căn nhà giá $250,000 vào năm 2000 để cho thuê. Tiền hàng tháng ông phải đóng là $1,400.00. Ông cho thuê được có $1,200, mỗi tháng ông phải bù ra $200. Đến 2005, giá nhà lên cao, tiền thuê nhà lên $1,900. Ông lời mỗi tháng $500. Trong khi ấy, giá nhà của ông tăng lên tới $680,000. Ông có thể duy trì căn nhà đó cho thuê, hoặc lấy tiền "equity" ra để đặc cọc cho một căn nhà khác, hoặc bán đi lấy lời vài trăm ngàn, qua nơi khác giá nhà còn rẻ, mua đứt một căn nhà mới.
Ông Năm có nhiều tiền hơn. Cũng năm 2000, ông Năm mua ba căn nhà liền nhau, giá $350,000 một căn. Đến năm 2004, giá nhà lên, mỗi căn trị giá trên dưới $750,000. Ông bán đi một căn, lấy tiền lời ra trả "off" căn còn lại. Một căn cho thuê, người thuê trả tiền nhà cho ông, còn dư, ông bỏ vào quỹ đầu tư...
Bà Sáu mua lô đất ở Riverside gần 100 mẫu, lúc đó đất đai mênh mông, ít người, nên giá chỉ có $700,000. Sau hơn 10 năm, lô đất của bà được các hãng xây nhà đề nghị trả 10 triệu đồng. Bà bán đi, mua được 10 căn nhà khác, vẫn còn dư tiền, để đi du lịch, và đầu tư vào nhà đất ở Việt Nam.
Anh Bẩy mua căn nhà trên Seattle, một căn nhà hoang, trên đỉnh đồi, giá có $50,000. Anh đặt cọc 20% là $10,000. Sau khi mua về, anh cho sửa chữa thêm, mất $50,000 nữa. Ỡ được hơn 10 năm, có người trả anh 5 triệu đồng. Anh dùng tiền đó, đi mua thêm một lô đất khác, vừa trồng cây ăn trái, vừa làm nhà ở nguy nga, vẫn còn dư, anh đem mua Mutual Fund, và bỏ vào nhà băng, lấy tiền lời, sinh hoạt hàng tháng thoải mái, đi du lịch tứ phương.
Trường hợp hãn hữu hơn, ông Chín cùng với 4 người khác hùn nhau mua một miếng đất 10 mẫu, giá chỉ có hơn $400,000. Sau nhiều năm, không thấy thay đổi gì, 4 người kia chán nản, bỏ cuộc, còn lại mình ông Chín kiên trì trả tiền hàng tháng. Bất ngờ, một công ty Casino của người Da Đỏ, đề nghị ông cho thuê với giá 1 triệu đồng.
Sau khi thuê một năm, thấy có tiền đồ, Casino kia trả đứt cho ông 10 triệu. Ông mang tiền lời đi làm những dịch vụ khác, lời vô số kể, trong khi 4 người kia, đau đớn mà cũng "thụ động" chẳng đòi được ông đồng nào, vì họ đã tự ý bỏ đi, không đóng tiền trong nhiều năm rồi, không chứng minh được là sở hữu chủ, mặc dù lúc đầu mỗi người cũng bỏ ra vài ngàn. Ông Chín trả cho công lao của họ đóng góp, mỗi người 100 ngàn. Thế là đủ. Còn lại là tiền của ông, một triệu phú mới.
Như vậy, khi dùng tiền đặt vào Bất Động Sản rồi lại tìm cách luân lưu số tiền lời hay tiền vốn ấy, việc đầu tư này không còn là hoàn toàn thụ động nữa mà có tính chất hoạt động như mọi việc đầu tư khác.