Tổng thống Bush có bốn năm tự do để hoàn tất nhiệm vụ. Trước mắt, ông phải hàn gắn những đổ vỡ trong xã hội, và tái thẩm định kế hoạch tất thắng trên mặt trận an ninh...
Sau hơn hai năm tranh cử, Nghị sĩ John Kerry đã có bài diễn văn xuất sắc nhất khi từ biệt cử tri và ban tranh cử trưa Thứ Tư tại Boston.
Xuất sắc vì biểu lộ tư thế của một người lãnh đạo yêu nước: “Kết quả bầu cử là do cử tri quyết định, không do những kiện tụng kéo dài của các luật sư”. Ông mặc nhiên tiến lên một bước để bắt tay Tổng thống Bush trên con đường hàn gắn. Nước Mỹ rất cần điều ấy.
Sự đổ vỡ có thể do các chính khách gây ra - trong đó, trách nhiệm của Bush không nhỏ - mà cũng do truyền thông và nhiều nhà bình luận đã đánh giá và trình bày sai xã hội Mỹ. Nước Mỹ không thù ghét Bush như lý luận của các phần tử ưu tú trong chính giới và báo giới. Ông Bush không là một tổng thống bất tài, dù không nhiều, ông có đạt thành tích về kinh tế và về chiến tranh chứ không hoàn toàn thất bại.
Truyền thông đã lầm từ đầu - từ khi thổi phồng Howard Dean và làm giảm ảnh hưởng của xu hướng ôn hoà trong đảng Dân chủ - rồi tiếp tục lầm cho đến cuối, qua các cuộc thăm dò cử tri vừa ra khỏi phòng phiếu (exit polls). Họ vẽ ra một xã hội tách đôi thành hai cực, triệt để khai thác những khác biệt giữa hai phe, và dự đoán Kerry sẽ thắng hoặc ít ra một kết quả tranh cử khít khao. Họ có thể tự an ủi là “túi khôn loài người” và khách quan như tuần báo “The Economist” mà còn chính thức ủng hộ Kerry. Ngay trước ngày bầu cử tờ báo còn có bài nhận định về lẽ tất bại của Bush!
Kết quả xảy ra trái ngược. Kết quả cho thấy một sự chiến thắng không thể chối cãi của nước Mỹ, của nền dân chủ Mỹ, trong một cuộc tranh cử vào thời chiến. Thái độ nhã nhặn của John Kerry khi ra đi có làm cho cuộc tranh cử thêm sán lạn, và hàn gắn được những tổn thất do cuộc bầu cử 2000 gây ra.
Với tất cả những lầm lẫn chồng chất, Tổng thống Bush vẫn là người có công đầu trong cuộc chiến thắng vừa qua.
Từ hơn hai năm nay, ông lặng lẽ xây dựng một bộ máy đảng thật quy mô và chặt chẽ, đã xả thân yểm trợ và tranh cử cho các nghị sĩ, dân biểu và thống đốc Cộng hoà. Kết quả là đảng Cộng hoà là một hậu thuẫn vững bền không hề xuy xuyển trong những giai đoạn đen tối nhất của ông. Đảng Cộng hoà cũng vượt xa đảng Dân chủ về đường lối và tổ chức, từ cấp liên bang đến tiểu bang, với thông điệp thống nhất và thuần nhất về những giá trị tinh thần trong xã hội Mỹ. Trong khi đảng Dân chủ bị rạn nứt nặng: quần chúng cố hữu của đảng là các nghiệp đoàn và thành phần thiểu số mất dần ảnh hưởng trước sự lấn lướt của các trung tâm quyền lực, kể cả các tỷ phú đã tung tiền vào bầu cử và gây nhiễu xạ cho thông điệp của đảng Dân chủ đối với quần chúng.
Nhờ sức mạnh của mình và sự suy yếu của đảng Dân chủ, đảng Cộng hoà đã chiếm đa số không thể chối cãi tại Thượng viện, Hạ viện và các chức vụ Thống đốc. Nếu kể thêm Tối cao Pháp viện hiện vẫn có đa số bảo thủ theo đảng Cộng hoà, Tổng thống Bush đã có một bộ máy lý tưởng để thực hiện những gì ông hứa hẹn với cử tri và tự nguyện với chính mình.
Ông càng có tư thế ấy khi thắng cử vẻ vang.
Với đa số phiếu cử tri đến gần bốn triệu, ông xoá được tỳ vết “bất xứng” của cuộc tranh cử 2000, khi thua Al Gore nửa triệu phiếu và chỉ thắng nhờ phiếu cử tri đoàn tại Florida, với đa số vỏn vẹn có 537 phiếu. Ông cũng thắng vẻ vang khi chiếm được đa số tại 29 tiểu bang, với 274 phiếu cử tri đoàn. Chưa tổng thống nào lại thắng phiếu cử tri với số lượng ấy và từ 1936 đến nay mới lại có một lần mà đảng cầm quyền bên Hành pháp lại cùng lúc chiếm đa số bên Lập pháp. Kết quả rõ rệt đó khiến John Kerry khôn ngoan nhượng bộ. Chỉ John Edwards là còn hậm hực, có khi vì tự chuẩn bị cho năm 2008.
Ông Bush bị đả kích nặng vì sau khi thắng cử với tỷ lệ 50-50 vào năm 2000, ông cứ làm như mình có sứ mạng của đại đa số cử tri và tiến hành mọi chủ trương đề ra khi tranh cử. Ông không nhượng bộ hay hoà giải với đối lập và có góp phần gây ra không khí thù hận trên chính trường. Lần này, thực sự nhận lãnh một sứ mạng, với đa số không chối cãi, có lẽ ông sẽ thoải mái hơn để trở lại ưu điểm thời làm Thống đốc Texas: bắt tay đối lập trong tinh thần hợp tác lưỡng đảng. Ông có nói ra điều đó trong bài diễn văn chào mừng kết quả bầu cử vào chiều Thứ Tư và người ta có thể tin rằng ông nói thật, sau khi đã nghe bài diễn văn từ biệt của Kerry, trước đó một giờ.
Với đa số vững chãi, ông Bush có thể đề xướng một số chương trình cải cách cần thiết ở trong nước: giải quyết nạn bội chi ngân sách, khiếm hụt vãng lai, nguy cơ phá sản của quỹ An sinh Xã hội, khủng hoảng của hệ thống y tế và hoàn tất cải tổ giáo dục. Ông cũng phải cải tổ chế độ thuế khoá chứ không thể máy móc nghĩ tới duy nhất một biện pháp là giảm thuế đồng loạt. Về mặt xã hội, ông phải bày tỏ tính chất từ tâm nhiều hơn tinh thần bảo thủ trong khẩu hiệu “bảo thủ với từ tâm” và không gây thêm thù hận từ phía cực tả xã hội. Đã có hậu thuẫn vững chắc của phe bảo thủ, Bush khỏi cần chứng minh thêm việc đó.
Với đa số vững chãi và một kế hoạch hàn gắn quy mô ở bên trong, ông Bush có tư thế mạnh để điều chỉnh kế hoạch chiến tranh chống Thánh chiến Hồi giáo, mà ông cứ gọi tắt và gọi sai là “chống khủng bố”. Các chiến binh ngoài tiền tuyến cũng yên tâm là từ nay họ sẽ không bị chính trị cột tay và sẽ thẳng tay hoàn thành nhiệm vụ, với hậu thuẫn vững mạnh ở hậu phương.
Ông Bush phải đạt thành quả rõ rệt hơn, và có hy vọng thành công vì thế giới sẽ nhìn Hoa Kỳ và bản thân ông với con mắt khác.
Người ta không thể coi thường nước Mỹ và khinh thường một tổng thống đã đỗ vớt năm 2000 mà còn hung hăng vào năm 2003. Các “đồng minh hờ” hết hy vọng tác động vào chính trị Mỹ vì ông Bush sẽ không bị ràng buộc bởi một viễn ảnh tranh cử trước mắt. Đối với họ, ông Bush là lãnh tụ đáng tin hơn, nếu không là đáng nể hơn! Các đồng minh thật cũng yên tâm là trong bốn năm tới, Hoa Kỳ không thay đổi chánh sách, để mình sẽ lại thua thiệt, có khi mất mạng. Và các lãnh tụ từng bị điêu đứng ở nhà vì hợp tác với Bush sẽ thấy tư thế của mình được củng cố bên trong, quyền lợi của mình sẽ được Mỹ đền bù bên ngoài. Toàn là những yếu tố có lợi cho ông Bush và cho Hoa Kỳ.
Ông Bush có toàn quyền để từ đó trở thành một tổng thống lớn. Lớn nhất phải là cái tâm quảng đại. Có sức mạnh ấy ở hậu phương, ông thực sự là một tổng thống sắt thép, rộng tay đối phó với kẻ thù.
Trên đà thắng lợi, ông Bush phải đặt nền móng cho một chiến thắng sinh tử khác: chống phong trào Thánh chiến Hồi giáo cực đoan bên ngoài. Sự trưởng thành của nền dân chủ Mỹ và khả năng hoà giải của xã hội Mỹ sẽ có sức thuyết phục rất cao đối với các nước Hồi giáo còn đang do dự hay nghi ngờ sinh hoạt dân chủ.
Trò đời, có thắng thì có bại.
Osama bin Laden đã không thắng sau vụ 9-11 mà còn đại bại vì cuộc bầu cử vừa qua.
Một đại bại khác là loại “truyền thông truyền thống”, các nhật báo lớn và hệ thống truyền hình toàn quốc có xu hướng thiên tả. Sau hai năm liên tục tấn công và xuyên tạc chính quyền – đòn cuối là vụ 377 tấn chất nổ “bị cướp mất” – họ bị cử tri cho một bài học đau đớn ngay cửa ra của phòng phiếu: đã phân tách và dự đoán sai, sau bầu cử vẫn còn dự đoán sai!.. Truyền thông truyền thống quả là truyền thông thiếu trung thực.
Đảng Dân chủ cần rút tỉa kết luận ấy để tự chuẩn bị cho chân trời 2008: đừng để bị truyền thông kéo mình qua phía cực tả với những chủ trương cực đoan. Rồi bị cử tri cho phơi áo ở ngoài.
Sau hơn hai năm tranh cử, Nghị sĩ John Kerry đã có bài diễn văn xuất sắc nhất khi từ biệt cử tri và ban tranh cử trưa Thứ Tư tại Boston.
Xuất sắc vì biểu lộ tư thế của một người lãnh đạo yêu nước: “Kết quả bầu cử là do cử tri quyết định, không do những kiện tụng kéo dài của các luật sư”. Ông mặc nhiên tiến lên một bước để bắt tay Tổng thống Bush trên con đường hàn gắn. Nước Mỹ rất cần điều ấy.
Sự đổ vỡ có thể do các chính khách gây ra - trong đó, trách nhiệm của Bush không nhỏ - mà cũng do truyền thông và nhiều nhà bình luận đã đánh giá và trình bày sai xã hội Mỹ. Nước Mỹ không thù ghét Bush như lý luận của các phần tử ưu tú trong chính giới và báo giới. Ông Bush không là một tổng thống bất tài, dù không nhiều, ông có đạt thành tích về kinh tế và về chiến tranh chứ không hoàn toàn thất bại.
Truyền thông đã lầm từ đầu - từ khi thổi phồng Howard Dean và làm giảm ảnh hưởng của xu hướng ôn hoà trong đảng Dân chủ - rồi tiếp tục lầm cho đến cuối, qua các cuộc thăm dò cử tri vừa ra khỏi phòng phiếu (exit polls). Họ vẽ ra một xã hội tách đôi thành hai cực, triệt để khai thác những khác biệt giữa hai phe, và dự đoán Kerry sẽ thắng hoặc ít ra một kết quả tranh cử khít khao. Họ có thể tự an ủi là “túi khôn loài người” và khách quan như tuần báo “The Economist” mà còn chính thức ủng hộ Kerry. Ngay trước ngày bầu cử tờ báo còn có bài nhận định về lẽ tất bại của Bush!
Kết quả xảy ra trái ngược. Kết quả cho thấy một sự chiến thắng không thể chối cãi của nước Mỹ, của nền dân chủ Mỹ, trong một cuộc tranh cử vào thời chiến. Thái độ nhã nhặn của John Kerry khi ra đi có làm cho cuộc tranh cử thêm sán lạn, và hàn gắn được những tổn thất do cuộc bầu cử 2000 gây ra.
Với tất cả những lầm lẫn chồng chất, Tổng thống Bush vẫn là người có công đầu trong cuộc chiến thắng vừa qua.
Từ hơn hai năm nay, ông lặng lẽ xây dựng một bộ máy đảng thật quy mô và chặt chẽ, đã xả thân yểm trợ và tranh cử cho các nghị sĩ, dân biểu và thống đốc Cộng hoà. Kết quả là đảng Cộng hoà là một hậu thuẫn vững bền không hề xuy xuyển trong những giai đoạn đen tối nhất của ông. Đảng Cộng hoà cũng vượt xa đảng Dân chủ về đường lối và tổ chức, từ cấp liên bang đến tiểu bang, với thông điệp thống nhất và thuần nhất về những giá trị tinh thần trong xã hội Mỹ. Trong khi đảng Dân chủ bị rạn nứt nặng: quần chúng cố hữu của đảng là các nghiệp đoàn và thành phần thiểu số mất dần ảnh hưởng trước sự lấn lướt của các trung tâm quyền lực, kể cả các tỷ phú đã tung tiền vào bầu cử và gây nhiễu xạ cho thông điệp của đảng Dân chủ đối với quần chúng.
Nhờ sức mạnh của mình và sự suy yếu của đảng Dân chủ, đảng Cộng hoà đã chiếm đa số không thể chối cãi tại Thượng viện, Hạ viện và các chức vụ Thống đốc. Nếu kể thêm Tối cao Pháp viện hiện vẫn có đa số bảo thủ theo đảng Cộng hoà, Tổng thống Bush đã có một bộ máy lý tưởng để thực hiện những gì ông hứa hẹn với cử tri và tự nguyện với chính mình.
Ông càng có tư thế ấy khi thắng cử vẻ vang.
Với đa số phiếu cử tri đến gần bốn triệu, ông xoá được tỳ vết “bất xứng” của cuộc tranh cử 2000, khi thua Al Gore nửa triệu phiếu và chỉ thắng nhờ phiếu cử tri đoàn tại Florida, với đa số vỏn vẹn có 537 phiếu. Ông cũng thắng vẻ vang khi chiếm được đa số tại 29 tiểu bang, với 274 phiếu cử tri đoàn. Chưa tổng thống nào lại thắng phiếu cử tri với số lượng ấy và từ 1936 đến nay mới lại có một lần mà đảng cầm quyền bên Hành pháp lại cùng lúc chiếm đa số bên Lập pháp. Kết quả rõ rệt đó khiến John Kerry khôn ngoan nhượng bộ. Chỉ John Edwards là còn hậm hực, có khi vì tự chuẩn bị cho năm 2008.
Ông Bush bị đả kích nặng vì sau khi thắng cử với tỷ lệ 50-50 vào năm 2000, ông cứ làm như mình có sứ mạng của đại đa số cử tri và tiến hành mọi chủ trương đề ra khi tranh cử. Ông không nhượng bộ hay hoà giải với đối lập và có góp phần gây ra không khí thù hận trên chính trường. Lần này, thực sự nhận lãnh một sứ mạng, với đa số không chối cãi, có lẽ ông sẽ thoải mái hơn để trở lại ưu điểm thời làm Thống đốc Texas: bắt tay đối lập trong tinh thần hợp tác lưỡng đảng. Ông có nói ra điều đó trong bài diễn văn chào mừng kết quả bầu cử vào chiều Thứ Tư và người ta có thể tin rằng ông nói thật, sau khi đã nghe bài diễn văn từ biệt của Kerry, trước đó một giờ.
Với đa số vững chãi, ông Bush có thể đề xướng một số chương trình cải cách cần thiết ở trong nước: giải quyết nạn bội chi ngân sách, khiếm hụt vãng lai, nguy cơ phá sản của quỹ An sinh Xã hội, khủng hoảng của hệ thống y tế và hoàn tất cải tổ giáo dục. Ông cũng phải cải tổ chế độ thuế khoá chứ không thể máy móc nghĩ tới duy nhất một biện pháp là giảm thuế đồng loạt. Về mặt xã hội, ông phải bày tỏ tính chất từ tâm nhiều hơn tinh thần bảo thủ trong khẩu hiệu “bảo thủ với từ tâm” và không gây thêm thù hận từ phía cực tả xã hội. Đã có hậu thuẫn vững chắc của phe bảo thủ, Bush khỏi cần chứng minh thêm việc đó.
Với đa số vững chãi và một kế hoạch hàn gắn quy mô ở bên trong, ông Bush có tư thế mạnh để điều chỉnh kế hoạch chiến tranh chống Thánh chiến Hồi giáo, mà ông cứ gọi tắt và gọi sai là “chống khủng bố”. Các chiến binh ngoài tiền tuyến cũng yên tâm là từ nay họ sẽ không bị chính trị cột tay và sẽ thẳng tay hoàn thành nhiệm vụ, với hậu thuẫn vững mạnh ở hậu phương.
Ông Bush phải đạt thành quả rõ rệt hơn, và có hy vọng thành công vì thế giới sẽ nhìn Hoa Kỳ và bản thân ông với con mắt khác.
Người ta không thể coi thường nước Mỹ và khinh thường một tổng thống đã đỗ vớt năm 2000 mà còn hung hăng vào năm 2003. Các “đồng minh hờ” hết hy vọng tác động vào chính trị Mỹ vì ông Bush sẽ không bị ràng buộc bởi một viễn ảnh tranh cử trước mắt. Đối với họ, ông Bush là lãnh tụ đáng tin hơn, nếu không là đáng nể hơn! Các đồng minh thật cũng yên tâm là trong bốn năm tới, Hoa Kỳ không thay đổi chánh sách, để mình sẽ lại thua thiệt, có khi mất mạng. Và các lãnh tụ từng bị điêu đứng ở nhà vì hợp tác với Bush sẽ thấy tư thế của mình được củng cố bên trong, quyền lợi của mình sẽ được Mỹ đền bù bên ngoài. Toàn là những yếu tố có lợi cho ông Bush và cho Hoa Kỳ.
Ông Bush có toàn quyền để từ đó trở thành một tổng thống lớn. Lớn nhất phải là cái tâm quảng đại. Có sức mạnh ấy ở hậu phương, ông thực sự là một tổng thống sắt thép, rộng tay đối phó với kẻ thù.
Trên đà thắng lợi, ông Bush phải đặt nền móng cho một chiến thắng sinh tử khác: chống phong trào Thánh chiến Hồi giáo cực đoan bên ngoài. Sự trưởng thành của nền dân chủ Mỹ và khả năng hoà giải của xã hội Mỹ sẽ có sức thuyết phục rất cao đối với các nước Hồi giáo còn đang do dự hay nghi ngờ sinh hoạt dân chủ.
Trò đời, có thắng thì có bại.
Osama bin Laden đã không thắng sau vụ 9-11 mà còn đại bại vì cuộc bầu cử vừa qua.
Một đại bại khác là loại “truyền thông truyền thống”, các nhật báo lớn và hệ thống truyền hình toàn quốc có xu hướng thiên tả. Sau hai năm liên tục tấn công và xuyên tạc chính quyền – đòn cuối là vụ 377 tấn chất nổ “bị cướp mất” – họ bị cử tri cho một bài học đau đớn ngay cửa ra của phòng phiếu: đã phân tách và dự đoán sai, sau bầu cử vẫn còn dự đoán sai!.. Truyền thông truyền thống quả là truyền thông thiếu trung thực.
Đảng Dân chủ cần rút tỉa kết luận ấy để tự chuẩn bị cho chân trời 2008: đừng để bị truyền thông kéo mình qua phía cực tả với những chủ trương cực đoan. Rồi bị cử tri cho phơi áo ở ngoài.
Gửi ý kiến của bạn
