Theo Cơ quan Điều tra Liên bang, FBI, tội ác cấu thành khi hội đủ ba yếu tố, vi phạm luật hình, hành vi phạm tội (có khi không làm cũng vẫn có tội) và ý định phạm tội. Tội được phân loại thành tội phạm đến nhân thân,tội phạm đến tài sản, và tội phạm không có nạn nhân hiện tiền (như cờ bạc, đỉ điếm, ma tuý).
Hàng năm cơ quan này tổng kết và phổ biến tổng số vụ tội ác xảy ra_ tự nhiên là ít hơn số thực sự vì con số của FBI chỉ là con số Cảnh sát biết được thôi. Trong những năm của thập niên 90, hàng năm có khoảng 13 triệu vụ. Nếu tính các tội phạm không có nạn nhân hiện tiền (victimless crimes ) vào, con số có thể tăng gấp 4 lần nhiều hơn. Phân tích các bản tường trình này, người ta thấy trẻ nhiều hơn già, nam nhiều hơn nữ. Tội phạm nặng thường xảy ra là tội ác liên quan đến nhân thân và tài sản. Nhưng xu thế của tội phạm là giảm những năm gần đây.
Tin vui mới nhứt, theo báo chí, là tội phạm giảõm đáng kể, đặc biệt la ởø Orange County, quận nhà của chúng ta. Tội phạm liên quan đến băng đảng ở Quận Cam sụt 16%. Năm 1994 ghi được 3601 vụ. Năm 99 chỉ còn 3029 vụ. Các tội phạm như bạo hành giảm 45%, trộm xe giảm 70%. Trên phạm vi tòan quốc, năm 1999 là năm tội bạo hành xuống thấp nhứt kể từ 1978. Tội sát nhân cũng xuống thấp nhứt kể từ 1966.
Thí dụ cụ thể, ở quận nhà Orange County, theo báo Register, những năm 90, Công viên Flower là nơi tụ tập dân băng đảng, nhậu nhẹt, đánh nhau, và bán xì ke lậu. Nhưng sau nhiều vụ càn quét của Cảnh sát. Và nhân dân trong khu vực dần dần tự động kết hợp lại , tổ chức thành khu xóm tự phòng, đẩy dầân các phần tử xấu ra nơi khác, trả lại sự yên lành cho đường phố.
Thành công của tổ chức khu xóm tựï phòng ở ngã tư Đường First và Bristol ở Santa Ana không phải là duy nhứt. Vị Cảnh sát phụ trách vùng Động Bắc Santa Ana xác nhận tội ác sút giảm là nhờ luật" bất quá tam" ( three strikes ) và sự tham gia cảnh giới của các khu xóm tự phòng trong địa phương. Giải thích có tính cách chuyên môn cảnh lại như vậy chưa thỏa mãn được nhu cầu hiểu biết của công luận, trước một hiện tượng xã hội đã làm đau lòng và gây lo sợ cho người Mỹ lâu nay.
Tội ác giảm sút đáng kể như thế phải chăng là do việc buôn bán xì ke bớt đi. Hay tại những người sanh ra trong thời kỳ bùng nổ dân số (baby boomers) nay đã lớn tuổi; lứa tuổi dễ phạm tội trong xã hội vơi đi. Hay nhờ kinh tế khấm khá, nên người ta không thấy cần trộm cắp làm gì sanh rắc rối, nguy hiễm; việc thừa ngưới thiếu, đi làm dễ dàng , an tòan hơn.
Còn một vài câu hỏi hóc búa nữa. Phải chăng tội ác giảm vì số nguời đã bị bắt bớ, giam cầm quá nhiều rồi. Trong lịch sử nước Mỹ, chưa bao giờ số tội nhơn đông hơn, số nhà giam nhiều hơn bây giờ. Tội ác giảm, phải chăng vì chiến dịch chống xì ke thành công hay vì chiến dịch thất bại mà giá cocaine trở nên rẻ, không đáng để giết người như trước đây.
Theo Giáo sư James Q. Wilson thuộc Viện Đại học UCLA, dân số già lên và xì ke bớt lại, hẵn là hai yếu tố đáng kể làm cho tội ác sút giảm. Vã lại, tỷ lệ tội giết người đã giảm từ năm 1981, nhưng người ta không để ý vì tỷ lệ thiếu niên gây án mạng gia tăng nhanh trong thập niên 1980. Giáo sư cũng cho biết thêm sự sút giảm của tội ác cũng không đồng đều. Như tội giết người, tỷ lệ còn tăng ở Los Angeles cũng như ở Orange County. Kinh tế thịnh vượng chưa phải là lý do làm sút giảm. Còn luật " bất quá tam" cũng không nốt vì tội ác có xu thế giảm trước khi luật này ban hành, và tội ác vẫn giảm tại những nơi không có luật ấy.
Một cuộc nghiên cứu khác trước đây đáng lưu ý tại New York, cho thấy ba yếu tố sau làm cho tỷ lệ tội ác giảm thấy rõ ở thí điểm Big Apple.. Giảm từ 2245 vụ trong năm 1990 xuống còn 800 vụ trong năm 1997. Thứ nhứt, do nhiều cảnh sát có mặt tren đường phố. Thứ hai, do cộng đồng cảnh giới hay khu xóm tự phòng. Thứ ba và quan trọng nhứt, do cảnh sát không đặt nặng việc bắt bớ mà chú trọng nhiều đến việc phòng ngừa tội ác. Theo lý thuyết của nhà xã hội học Travis Hirschi. tội ác ngày nay có hai điểm chung là tuổi tác (trẻ, lứa đôi mươi) và sự tự chủ. Do vậy việc gia đình và xã hội chú trọng, chăm sóc đến lớp thanh thiếu niên, giúp cho chúng tự tin , tự chủ, trước khi chúng phạm tội là phương cách ngăn ngừa hữu hiệu, là cách làm sút giảm tỷ lệ tội ác đáng kể nhứt.
Chung qui, từ giải thích của một cảnh sát chuyên môn về bài trừ tội ác cho đến sự ta cứu nguyên nhơn của một một giáo sư về phạm tội học, và kết quả của một thí điểm cho thấy sự tham gia của cộng đồng gia đình, khu xóm trong việc đề phòng, ngăn ngừa tội ác là yếu tố chánh yếu làm giảm tỷ lệ tội ác.
Điều đó không còn nghi ngờ gì nữa, nhất là đối với người Việt chúng ta, một cộng đồng thiểu số lấy gia đình làm gốc, lấy làng nước (cộng đồng và đại gia đình huyết tộc ) làm chỗ dựa. Một sinh viên Việt học chết sống để ra trường, không phải vì muốn có danh lợi cho cá nhân mình mà cho cả gia đình, dòng họ, khác với một sinh viên Mỹ học chết sống chỉ vì mình. Chính cũng do đặc tính vì gia đình, vì làng nước đó mà lớp trẻ VN ít va vào tội ác, so với lớp trẻ da trắng hay da màu khác, dù đang sống ngay giữa xã hội Mỹ thừa vật chất, nặng cá nhân chũ nghĩa này.
Phải chăng , tác động tốt của gia đình, làng nước ấy của trên 300,000 người Việt sống tại Orange County, cộng đồng Việt đông nhứt tại Mỹ, đã góp một phần khiêm tốn, làm cho tỷ lệ tội ác giảm đáng kể ở quận nhà, làm cho đường phố Quận Cam an lành và đáng yêu hơn. Và như vậy Litlle Saigon sẽ đáng là biểu tượng văn hóa Việt Nam hơn tại Mỹ.