Luật Quốc Tịch Mới: Con Đẻ, Con Nuôi Tự Động Có Mỹ Tịch

Từ 27-2-2001, luật lệ mới về quốc tịch sẽ áp dụng cho con dù sinh ở nước ngoài, kể cả con nuôi, của người có quốc tịch Mỹ, sẽ được coi là "tự động có quốc tịch Mỹ". Tuy vậy, việc tự động có quốc tịch Mỹ này cũng có nhiều điều giới hạn, trong đó bắt buộc đứa trẻ phải dưới 18 tuổi và đang thường trú (có thẻ xanh) tại Mỹ. Sau đây là bài viết đặc biệt của ông Hà Ngọc Cư giải thích về luật quốc tịch mới, do bán nguyệt san Ngày Nay phổ biến.

Ngày 30 tháng 10 năm 2000, TT Clinton đã ký dự luật H.R. 2883 thành luật Public Law 106-395 mang tên Child Citizenship Act of 2000 (Luật Quốc Tịch cho Thiếu Nhi năm 2000) thay đổi một điều khoản của Luật Di Trú để con - kể cả con nuôi sinh ở ngoài nước Mỹ được tự động có quốc tịch Hoa Kỳ, nếu hội đủ một số điều kiện. Luật này có hiệu lực kể từ ngày 27 tháng 2 năm 2001.

Muốn được quốc tịch Mỹ tự động (automatic) theo điều luật mói này thì phải hội đủ các điều kiện dưới đây:

Kể từ ngày 27 tháng 2 năm 2001, con sinh ở ngoài nước Mỹ - kể cả con nuôi - hiện đang thường trú ở Mỹ có thể tự động có quốc tịch Hoa Kỳ nều hội đủ các điều kiện sau:

- Ít nhất một trong hai người, bố hoặc mẹ, có quốc tịch Mỹ - sinh tại Mỹ - (by birth) hay nhập tịch (naturalized); - Dưới 18 tuổi; - Đang thường trú tại Mỹ và thuộc quyền bảo hộ của người bố/mẹ có quốc tịch Mỹ; - Là thường trú nhân hợp pháp - Nếu là con nuôi thì phải hội đủ các tiêu chuẩn về con nuôi của luật di trú.

Tự động (automatic) có quốc tịch Mỹ có nghĩa là được luật pháp công nhận là có quốc tịch Mỹ mà không cần phải nộp đơn xin quốc tịch. Người con hiện dưới 18 tuổi và hội đủ các điều kiện nêu trên sẽ tự động có quốc tịch kể từ ngày 27 tháng 2 năm 2001. Nếu không thì sau này khi hội đủ các điều kiện trên là tự động có quốc tịch Mỹ.

Dưới đây là những giải đáp cho một số thắc mắc chung.

1. Luật trên có tính hồi tố (retroactive) không" Quyền tự động có quốc tịch có áp dụng cho những người con từ 18 tuổi trở lên không"
Không, Luật trên không có tính hồi tố. Nếu tới ngày 27 tháng 2 năm 2001 mà đã 18 tuổi hoặc hơn 18 tuổi thì không được hưởng quyền tự động có quốc tịch của luật mới này mặc dầu hội đủ các điều kiện nêu trên và nếu muốn có quốc tịch Mỹ thì phì làm đơn xin nhập tịch như những người thường trú nhân lớn tuổi theo các điều kiện ấn định bởi luật nhập tịch.

2. Các em được quốc tịch tự động có tự động được cấp chứng chỉ quốc tịch như bằng quốc tịch hay sổ thông hành không"
Không. Chứng nhận quốc tịch không tự động cấp phát cho người được quốc tịch tự động. Nhưng nếu muốn thì bắt đầu từ ngày 27 tháng 2 năm 2001, cha/mẹ của các em được quốc tịch tự động có thể nộp đơn tại Sở Di Trú để nộp đơn xin chứng chỉ hoặc xin sổ thông hành (passport) tại các cơ quan cấp phát sổ thông hành (thuộc Bộ Ngoại Giao)

3. Sở Di Trú sẽ làm gì đối với những em đã nộp đơn xin Bằng Quốc Tịch (Certificate of Citizenship)"

Sở Di Trú sẽ tiếp tục tiến hành các đơn xin công nhận quốc tịch của những em được coi là đã có quốc tịch theo luật lệ áp dụng cho mỗi trường hợp. Đối với các trường hợp đòi hỏi sự chấp thuận của Sở Di Trú để xác định quốc tịch của người đó thì Sở Di Trú sẽ tiếp tục tiến hành theo các luật lệ cũ cho đến ngày 27 tháng 2 năm 2001 thì Sở Di Trú sẽ áp dụng luật mới và nếu ai hội đủ điều kiện có quốc tịch tự động kể từ ngày luật mới có hiệu lực thì Sở Di Trú sẽ cấp bằng quốc tịch (certificate of citizenship) chứng nhận người đó có quốc tịch kể từ ngày đó.

4. Luật quốc tịch tự động có áp dụng cho con (kể cả con nuôi) sinh và cư ngụ ngoài nước Mỹ không"
Không. Những trẻ em sinh và cư trú ngoài nước Mỹ muốn có quốc tịch Mỹ thì bố/mẹ phải nộp đơn xin nhập tịch cho các em. Vì thủ tục nhập tịch không thể thực hiện ở nước ngoài nên đứa trẻ bắt buộc phải tới Mỹ (không cần phải xin thường trú) để tiến hành thủ tục nhập tịch và tuyên thệ nhập tịch. Các em ở trường hợp này, phải hội đủ các điều kiện sau:
- Bố hoặc mẹ phải là công dân Mỹ (sinh tại Mỹ hoặc nhập tịch Mỹ) - Bố/mẹ quốc tịch Mỹ phải sống ở Mỹ ít nhất 5 năm - 2 của 5 năm đó phải xảy ra sau khi đã 14 tuổi - hoặc người bố/mẹ đó phải là con của một công dân Mỹ đã sống ở Mỹ ít nhất 5 năm - và 2 trong 5 năm đó phải xảy ra sau người này đã 14 tuổi. - Đứa trẻ chưa tới 18 tuổi. - Đứa trẻ sống ở nước ngoài phải thuộc quyền bảo hộ của bố/mẹ có quốc tịch Mỹ. - Đứa trẻ đang có mặt ở Mỹ và đã vào Mỹ hợp pháp và duy trì tình trạng cư trú hợp pháp; - Nếu là con nuôi thì phải là con nuôi theo các tiêu chuẩn của luật di trú. - Nếu đơn xin nhập tịch được chấp thuận thì đứa trẻ phải tuyên thệ nhập tịch giống như thể thức dành cho người lớn nhập tịch. Nếu đứa trẻ nhỏ quá để hiểu được lời tuyên thệ nhập tịch thì Sở Di Trú sẽ miễn tuyên thệ nhập tịch cho đứa nhỏ đó.

Sở Di Trú sẽ ban hành thể thức thực hiện luật mới trên. Và chỉ sau khi đã có thông báo chính thức của Sở Di Trú (sẽ được đăng vào công báo, Federal Register) thì ta mới có thể nợp đơn xin chứng chỉ quốc tịch cho con theo luật mới này.

So với điều luật cũ (điều 322 INA) thì điều luật mới này có những điểm thuận lợi hơn. Điều 322 đòi người con phải:

1. Dưới 18 tuổi vào lúc nộp đơn cũng như lúc được chấp thuận quốc tịch. Điều này làm điêu đứng nhiều người vì khi nợp đơn mới 17 tuổi nhưng vì con rùa hành chánh kéo dài thời gian chờ đợi nên lúc Sở Di Trú hoàn tất xong thủ tục cứu xét thì lại 18 tuổi rồi. Điều luật mới chỉ đòi hỏi người con dưới 18 tuổi vào lúc nộp đơn xin chứng chỉ.

2. Phải có thẻ xanh đã. Điều luật mới chỉ cần đứa nhỏ có mặt tại Mỹ hợp pháp (như vào Mỹ theo diện du lịch chẳng hạn)

Cũng xin nhắc lại tất cả các trẻ ra đời tại Mỹ đã đương nhiên là công dân Hoa Kỳ rồi và cái Giấy Khai Sinh chính là chứng nhận quốc tịch Mỹ của mình. Những người con của công dân Mỹ - born to US citizen - (nghĩa là khi ra đời thì bố hoặc mẹ đã có quốc tịch rồi) ra đời ở ngoài nước Mỹ có thể xin passport Mỹ hoặc đăng ký khai sinh (Consular birth registration) tại tòa đại sứ quán Mỹ tại nơi đứa nhỏ ra đời. (V)

• Sri Lanka Hạ Sát 26 Loạn Quân
• Bão Tuyết Chìm Tàu Than; Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ Tê Liệt
• Tin Vắn Thế Giới
• Muốn Sống Chung Với Lũ