Trang Sử Việt: Thiền sư Hương Hải

THIỀN SƯ HƯƠNG HẢI

.

Hương Hải quê huyện Châu Phúc, trấn Nghệ An (nay huyện Nghi Lộc, Hà Tỉnh). Không rõ tên thật, tục gọi là Tô Cầu. Ông vốn dòng dõi quan lại, phụ thân là Quận công ở Đàng Trong, ông đỗ Hương cống lúc 18 tuổi, được bổ làm tri phủ Triệu Phong (Quảng Trị) thời chúa Nguyễn Phúc Lan.

.

Từ năm 1652, ông bắt đầu nghiên cứu giáo lý Phật giáo, 3 năm sau, ông xin từ quan đi tu, lập am ở Cù Lao Chàm (Quảng Nam); đặt pháp danh là Huyền Cơ Thiện Giác, pháp tự là Minh Châu Hương Hải, đạo hạnh của ông được bá tánh mến mộ; cả vua Lê chúa Trịnh và chúa Nguyễn đều trọng vọng.
.

Đến đời chúa Nguyễn Phúc Tần (trị vì: 1648-1687), cho thiết lập Thiền viện ở núi Quy Sơn (ở Phú Xuân), mời Sư đến giảng kinh pháp, có một vị Gia quận công là tướng cũ của chúa Trịnh đánh Đàng Trong đã hàng chúa Nguyễn, thường đến hành lễ và thân với sư. Sư bị người ta dèm pha là có ý định trở ra Bắc với chúa Trịnh. Do đó, chúa Nguyễn nghi ngờ, nên Sư rời Đàng Trong giong buồm ra Bắc thật.

.

Trấn thủ Nghệ An là Trịnh Na, khi biết thuyền buồm của Sư giong ra Bắc, liền cấp báo về vua Lê chúa Trịnh, Sư được tiếp đón long trọng. Sau đấy, Sư lập am ở trấn Sơn Nam.

Thiền sư Hương Hải và Thiền sư Chân Nguyên là 2 vị có công phục hưng phái thiền Trúc Lâm đã có từ thời nhà Trần.
.

Sư đã chú giải nhiều kinh Phật: Hương Hải ngữ lục và Thuận Quảng nhị xứ, và Sư dịch nhiều kinh Phật ra chữ Nôm:

- Cúng Phật tam hoa. - Tâm kinh đại điện.

- A di đà kinh. - Pháp báo đàn kinh.

- Địa tạng kinh. - Sa di giới luật.

- Lý tự dung thông. - Kim cương kinh lý nghĩa...

.

.

.

Nguyễn Lộc Yên