LÊ NGHĨA (? - ?)
Ông Lê Nghĩa quê Hải Dương, không rõ năm sinh và năm mất. Năm 1643, ông đậu Tiến sĩ, giữ chức Thừa chỉ viện Hàn lâm kiêm Sử quán.
Năm 1647, vua Lê Thánh Tông muốn xem quốc sử do Lê Nghĩa đang viết, vua sai một Triều thần đến viện Hàn lâm gặp Lê Nghĩa. Triều thần hỏi: “Vua muốn xem quốc sử, khi xưa Phòng Huyền Linh làm sử quan, Đường Thái Tông muốn xem sử đang viết, Phòng Huyền Linh không đồng ý. Nay ông và Huyền Linh ai hơn ai?”. Ông điềm đạm đáp: “Phòng Huyền Linh lo ngại chép việc Huyền Vũ Môn, đợi đến khi vua băng hà mới chép, e rằng tôi không làm được như vậy”. Triều thần ấy bảo: “Hoàng thượng muốn xem Quốc sử từ năm 1460 (Quang Thuận) đến nay thôi, xin Sử quan tuân lệnh của ngài”. Ông thẳng thắn: “Hoàng thượng bây giờ xem quốc sử, khác nào Đường Thái Tông đòi xem sử đang chép của Phong Huyền Linh. Thiên hạ sẽ dị nghị!”. Triều thần lại nài nỉ: “Sở dĩ vua muốn xem quốc sử, để thấy nếu ngài có sai lầm, thì sửa đổi cho thiên hạ nhờ”. Ông nghiêm nghị đáp: “Phiền ông về trình với Hoàng thượng, ngài làm điều phải là được, cần chi phải xem trước quốc sử”.
Lê Thánh Tông truyền rằng: “Trẫm muốn biết điều sai để sửa mình thành một hiền quân, mong Sử quan hiểu cho”. Khi đó ông mới dâng Quốc sử đang viết và nói: “Hoàng thượng muốn biết sự thật để sửa lỗi thật là phúc cho thiên hạ”.
Lê Quí Đôn bình luận về Lê Nghĩa: “Trong đời Lê Thánh Tông, chọn lựa Sử quan thật là quan trọng, như ông Lê Nghĩa, chép sử, trung thực, minh bạch mà biên thẳng thắn, có khí tiết cổ nhân”.
Cảm phục: Lê Nghĩa
Lê Nghĩa, Sử gia thật vững vàng!
Tìm tòi, nghiên cứu viết từng trang
Đắn đo nghiền ngẫm, lo toan dạ
Gương sáng cho đời, gẫm nể nang!
Nguyễn Lộc Yên
Ông Lê Nghĩa quê Hải Dương, không rõ năm sinh và năm mất. Năm 1643, ông đậu Tiến sĩ, giữ chức Thừa chỉ viện Hàn lâm kiêm Sử quán.
Năm 1647, vua Lê Thánh Tông muốn xem quốc sử do Lê Nghĩa đang viết, vua sai một Triều thần đến viện Hàn lâm gặp Lê Nghĩa. Triều thần hỏi: “Vua muốn xem quốc sử, khi xưa Phòng Huyền Linh làm sử quan, Đường Thái Tông muốn xem sử đang viết, Phòng Huyền Linh không đồng ý. Nay ông và Huyền Linh ai hơn ai?”. Ông điềm đạm đáp: “Phòng Huyền Linh lo ngại chép việc Huyền Vũ Môn, đợi đến khi vua băng hà mới chép, e rằng tôi không làm được như vậy”. Triều thần ấy bảo: “Hoàng thượng muốn xem Quốc sử từ năm 1460 (Quang Thuận) đến nay thôi, xin Sử quan tuân lệnh của ngài”. Ông thẳng thắn: “Hoàng thượng bây giờ xem quốc sử, khác nào Đường Thái Tông đòi xem sử đang chép của Phong Huyền Linh. Thiên hạ sẽ dị nghị!”. Triều thần lại nài nỉ: “Sở dĩ vua muốn xem quốc sử, để thấy nếu ngài có sai lầm, thì sửa đổi cho thiên hạ nhờ”. Ông nghiêm nghị đáp: “Phiền ông về trình với Hoàng thượng, ngài làm điều phải là được, cần chi phải xem trước quốc sử”.
Lê Thánh Tông truyền rằng: “Trẫm muốn biết điều sai để sửa mình thành một hiền quân, mong Sử quan hiểu cho”. Khi đó ông mới dâng Quốc sử đang viết và nói: “Hoàng thượng muốn biết sự thật để sửa lỗi thật là phúc cho thiên hạ”.
Lê Quí Đôn bình luận về Lê Nghĩa: “Trong đời Lê Thánh Tông, chọn lựa Sử quan thật là quan trọng, như ông Lê Nghĩa, chép sử, trung thực, minh bạch mà biên thẳng thắn, có khí tiết cổ nhân”.
Cảm phục: Lê Nghĩa
Lê Nghĩa, Sử gia thật vững vàng!
Tìm tòi, nghiên cứu viết từng trang
Đắn đo nghiền ngẫm, lo toan dạ
Gương sáng cho đời, gẫm nể nang!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Lê Thánh Tông
- ,
- Hải Dương
- ,
- Lê Quí Đôn
Gửi ý kiến của bạn
