Lần đầu tiên trong một chuỗi dài lịch sử hơn 3,000 năm qua, người dân A-Phú-Hãn (Afghanistan) đã được trực tiếp bầu người lãnh đạo của họ. Cuộc bầu cử diễn ra trong bầu không khí tương đối ổn định khiến người ta phải ngạc nhiên vì trước đó đã có những vụ phá hoại dữ dội của bọn Taliban và dư đảng al-Qaida ở nước này. Sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc cuối tuần qua, đã có sự phản đối của 15 ứng cử viên đối lập tố cáo có những dấu hiệu gian lận và đòi thủ tiêu cuộc bầu mà kết quả phần thắng nghiêng về phía ông Hamid Karzai, hiện là Tổng Thống lâm thời. Nhưng đến đầu tuần này hầu hết các ứng cử viên đối lập, kể cả một nhân vật quan trọng nhất, ông Yunnis Qanuni, đã bãi bỏ sự chống đối để chấp nhận một ủy ban điều tra do LHQ thành lập. Theo các nhà quan sát quốc tế có mặt, những sự bất hợp lệ nếu có vẫn không đủ để thủ tiêu cuộc bầu cử. Như vậy hầu như chắc chắn Karzai sẽ là người lãnh đạo chính thức của A-Phú-Hãn và đây cũng là điều xứng đáng xét theo quá trình tranh đấu của ông cho hòa bình và dân chủ.
Cuộc bầu cử này có ý nghĩa như thế nào" Trước hết đây là một sự thành công của sự hợp tác quốc tế. Tổ chức bầu cử đã được sự phối hợp chặt chẽ của LHQ và chính quyền A-Phú-Hãn. Có tất cả 280 nhà quan sát quốc tế theo dõi 5,000 địa điểm bỏ phiếu, phần lớn đặt trong các thành phố do liên quân quốc tế bảo vệ an ninh. Mặc dù có một số người chỉ trích cuộc bầu cử này là vì có nhu cầu cấp bách của chính phủ Bush trong mùa tranh cử ở Mỹ, chúng tôi vẫn nghĩ việc tổ chức cho người dân Á-Phú-Hãn lần đầu tiên được bầu ra người lãnh đạo cao cấp nhất của họ vẫn là một diễn biến đầy ý nghĩa, nếu nhìn đến lịch sử đau thương của họ trước những nạn ngoại xâm. Trong thế kỷ 19 sự xung đột giữa hai thế lực bành trướng là đế quốc Anh và đế quốc Nga hoàng đã ảnh hưởng mạnh đến A-Phú-Hãn. Đế quốc Anh hồi đó lo ngại trước sự xâm lấn của Nga ở Trung Á và ảnh hưởng gia tăng của Ba Tư (Iran) về phía Đông trong khi Anh đã chiếm Ấn Độ làm thuộc địa.
Hai cuộc chiến tranh của Anh nhằm chiếm A-Phú-Hãn đã xẩy ra. Trận đầu (1839-42) đem lại kết quả quân đế quốc Anh bị tiêu diệt thê thảm, sự kiện này nhắc nhở cho thời nay thấy rõ trong lịch sử người A-Phú-Hãn đã chiến đấu chống ngoại xâm dữ dội như thế nào. Trận thứ hai (1878-80), chiến tranh bùng nổ vì Quốc Vương Amir Shir Ali không chịu nhận phái bộ Anh ở Kabul. Cuộc chiến này đưa Abdur Rahman lên làm Quốc vương và hai nước Anh-Nga hòa giải, vẽ lại bản đồ biên cương cho A-Phú-Hãn tồn tại đến ngày nay. Nhưng dù các thế lực ngoại xâm hòa với nhau, cuộc xung đột nội bộ A-Phu-Hãn vẫn không dứt. Cho đến thế kỷ này, nạn ngoại xâm lại xẩy ra khi Liên Sô đem quân chiếm A-Phú-Hãn trong thập niên 80 và kết quả là Hồng quân Sô Viết cũng thảm bại phải cuốn gói rút về nước. Kế đó là nạn Taliban và al-Qaida cho đến lúc Mỹ cầm đầu liên quân quốc tế tấn công khủng bố giải trừ được chế độ này.
Sau khi chính quyền lâm thời thành hình dưới sự lãnh đạo của Karzai, các dư đảng của Taliban đã dần dần hoạt động trở lại và dữ dội nhất sau khi Mỹ đem quân đánh Iraq. Năm nay bọn cầm đầu Taliban nằm trong bóng tối đã đẩy mạnh các cuộc tấn công và số người dân A-Phú-Hãn chết đã tăng đến 45%. Vậy mà hàng triệu người dân bất chấp nguy hiểm và sự hăm dọa khủng bố vẫn ghi danh cử tri và kéo nhau đi bầu rất đông. Tại sao vậy" Chúng tôi nghĩ đó là vì dân A-Phú-Hãn đã quá chán ghét chiến tranh và tàn phá, nhất là cảnh bom đạn dội xuống đầu những người dân vô tội kể từ cuối năm 1979 khi Hồng Quân Sô Viết đánh chiếm A-Phú-Hãn. Điều này không có nghĩa là dân A-Phú-Hãn đã trở thành hèn nhát và sợ hãi chiến tranh. Dân tộc tính của họ rất mạnh, nếu cần phải chiến đấu chống ngoại xâm, họ vẫn hăng hái xông ra trận hy sinh xương máu để bảo vệ độc lập dân tộc.
Bất cứ dân tộc nào đã từng trải qua 30 năm chiến tranh đều chán ghét cảnh đổ máu, chúng tôi tin như vậy. Mục tiêu tối hậu của người A-Phú-Hãn vẫn là được sống trong hòa bình, dưới một chế độ tự do dân chủ, nhân quyền được tôn trọng. Nay tình hình thế giới, thế đồng thuận quốc tế và sự bảo trợ của LHQ đã hé mở cho họ một cánh cửa có khả năng đưa họ đến mục tiêu mong muốn mà không phải đổ máu, làm sao họ không chọn" Đó là tuyển cử toàn quốc có liên quân thế giới bảo vệ an ninh, có quốc tế giám sát. Đây là một cuộc bầu cử dân chủ thực sự theo đúng nghĩa của nó, không phải bầu cử trò hề thường thấy dưới những chế độ độc đảng không đối lập, hay bầu cử giả tạo trong đó đối lập bị khóa họng, dân đi bầu dưới sự uy hiếp của họng súng.
Tuy nhiên có bầu cử không có nghĩa là đã có dân chủ. Bầu cử chỉ là một bước đi cần thiết ưu tiên trên con đường xây dựng dân chủ. Không phải cứ hô lên một tiếng là có dân chủ. Dân chủ cũng không phải một cái tên có hoa lá làm cảnh hay một bảng hiệu viết bằng chữ vàng. Dân chủ là một nếp sống, một tập quán. Chưa học được dân chủ, đừng nói đến tạo dân chủ. Lịch sử đã cho thấy những người đòi làm cách mạng lật đổ không chắc đã là những người biết thế nào là dân chủ. Bầu cử chỉ là cách hợp pháp xây dựng chính quyền dân chủ, nhưng muốn có dân chủ thực sự, còn cần phải xây dựng xã hội dân chủ và sự xây dựng xã hội phải bắt đầu bằng việc hàn gắn vết thương chiến tranh. Cuộc bầu cử thành công cuối tuần qua khiến nguời ta hy vọng có thể thực hiện cuộc bầu cử Quốc hội vào năm tới.
Nhưng ngay trước mắt, chính quyền Karzai còn phải đối phó với nhiều khó khăn. Một mặt phải tiếp tay với liên quân tiễu trừ dư đảng của Taliban, một mặt phải tìm cách nâng cao mức sống của người dân sau bao năm thống khổ vì chiến tranh. Nhìn những người dân A-Phú-Hãn kiên nhẫn xếp hàng dài đi bầu cuối tuần qua, chúng tôi nghĩ họ xứng đáng được hưởng mọi sự viện trợ quốc tế cần thiết để có một cuộc sống an lạc trong thái bình và hòa hợp.
Gửi ý kiến của bạn
