Trong một bài Xã luận đăng ở trang sau, báo Nhân Dân cơ quan chính thức của CSVN tìm ra một loạt những “tội lỗi” của chính sách đối ngoại Mỹ, từ Trung Đông cho đến Hội nghị quốc tế Thời tiết Kyoto và sự kình chống với Trung Quốc trong vụ phi cơ do thám.
Báo đảng viết: “Chỉ có chính quyền Mỹ, đặc biệt chính phủ mới dưới quyền lãnh đạo của ông G.W. Bush trong 100 ngày qua, mới có thể hành động thô bạo như vậy”.
Về mặt quan hệ Mỹ-Việt, Nhân Dân tố cáo Mỹ đề nghị cấp quy chế tị nạn cho 24 người Thượng đã chạy qua Cam Bốt sau vụ nổi loạn ở Tây Nguyên hồi tháng Hai.
Báo viết: “Họ can thiệp thô bạo vào việc nội bộ của chúng ta, trắng trợn kích động và khuyến khích bạo loạn, di dân bất hợp pháp và nói họ sẵn sàng chấp nhận những kẻ họ gọi là “xin tị nạn”.
“Nói chung, chính phủ mới của Mỹ đang tìm cách tạo cứng rắn cho chính sách đối ngoại của họ, sử dụng nhân quyền để bao che ý đồ đại bá. Họ đang đi đến đâu"”.
Xã luận này là lần đầu tiên báo đảng đã chính thức trực tiếp gán cho Mỹ đã kích động vụ phản kháng của dân Thượng ở Tây Nguyên. Trong vụ nổi loạn này có sự tham gia của những sắc tộc thiểu số vùng núi đã từng chiến đấu bên cạnh quân đội Mỹ trong cuộc chiến tranh Việt Nam.
Trước đây Hà Nội chỉ quy lỗi vụ biến động lớn nhất này cho những tổ chức di dân ở Mỹ, trong đó có tổ chức Montagnard Foundation ở Spartan, South Carolina. Bây giờ nhân vụ Mỹ và Trung Quốc kình chống nhau về vụ phi cơ EP-3, bài Xã luận của Nhân Dân nói Mỹ tìm cách hình dung vụ phi cơ do thám như một vấn đề nhân quyền, mặc dù phi cơ đó đã “xâm phạm và đáp xuống một hải cảng Trung Quốc một cách bất hợp pháp”.
Xã luận viết tiếp: “Nhân quyền của Mỹ đó! Nhân quyền theo quan điểm của Mỹ (nói đúng hơn của chính phủ Mỹ) là phải được hiểu rằng Mỹ có quyền làm bất cứ việc gì Mỹ muốn - đó là quyền của Mỹ được xâm nhập và do thám. Không ai được đụng đến họ”.
Hà Nội được có mối quan hệ nồng ấm với chính quyền trước của Mỹ, với vụ viếng thăm hồi tháng 11 của cựu Tổng Thống Bill Clinton, tay quán quân về chủ trương bình thường hóa quan hệ với những nước cựu thù của Mỹ. Vụ này bao gồm cả một hiệp ước mậu dịch, đã được ký nhưng chưa được phê chuẩn.
Những mối quan ngại đã gia tăng, cho rằng nếu quan hệ xấu đi và nếu Mỹ chú trọng vào vấn đề nhân quyền ở Việt Nam, sự phê chuẩn sẽ bị trì hoãn.