Giáo Sư Ngô Bảo Châu Sẽ Đóng Góp Được Gì Cho VN"
Bùi Văn Phú
Trước hết, có lời chúc mừng Giáo sư Ngô Bảo Châu vừa được trao tặng Fields Medal, giải thưởng cao quí nhất của ngành toán học thế giới. Chúng ta chia sẻ niềm hãnh diện chung với Giáo sư Châu vì ông là người gốc Việt đầu tiên đoạt giải do những đóng góp trí tuệ trong ngành toán.
Nhà nước Việt Nam dành cho ông nhiều trân trọng, mời ông về giảng dạy. Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã đến thăm Giáo sư Ngô Bảo Châu khi ông có mặt tại Việt Nam. Với thành tích quốc tế của ông, nhà nước đang cần một người như Giáo sư Châu để vận động các nước phát triển, nhất là Hoa Kỳ và châu Âu giúp Việt Nam nâng cấp những đại học lên đẳng cấp quốc tế, vì thiếu những cơ sở giáo dục như thế mức phát triển của Việt Nam sẽ không thể tăng tốc.
Với chức danh giáo sư Đại học Chicago và những thành tựu về toán học, ông sẽ bận rộn với việc giảng dạy, cố vấn cho sinh viên và công tác nghiên cứu. Trong những tháng hè ông sẽ được nhiều đại học danh tiếng trên thế giới mời làm giáo sư thỉnh giảng để sinh viên của nhiều nước có dịp tiếp cận, học hỏi cũng như trao đổi kiến thức với một nhà toán học. Trong tương lai ông sẽ đóng góp nhiều cho cả nhân loại hơn là chỉ dành cho Việt Nam, nơi mà quá khứ cũng như hiện tại đang làm chảy máu chất xám, mất đi nhiều người tài giỏi.
Nhìn lại lịch sử giải toán học Fields Medal, các quốc gia có nhiều nhà toán học được giải hầu hết là từ Hoa Kỳ hay châu Âu. Hoa Kỳ nhiều nhất với hơn 10 lần đoạt giải. Châu Á chỉ có 3 người Nhật đoạt giải. Những nhà toán học người Nhật đều tốt nghiệp đại học ở quê nhà. Kunihiko Kodaira được giải năm 1954, có bằng tiến sĩ từ Đại học Tokyo. Heisuke Hironaka tốt nghiệp cử nhân Đại học Kyoto, tiến sĩ Đại học Harvard đoạt giải năm 1970. Shigefumi Mori tốt nghiệp Đại học Kyoto đoạt giải năm 1990.
Giáo sư Ngô Bảo Châu không học đại học tại Việt Nam mà tại Pháp vì thế ông hiểu được thế nào là tự do nghiên cứu, tìm hiểu ở các nước phương Tây, khác hẳn với môi trường đại học tại Việt Nam. Nếu còn ở quê nhà, hôm nay chưa chắc có một nhà toán học Ngô Bảo Châu được thế giới biết đến.
Không biết Giáo sư Ngô Bảo Châu nếu về giúp nước sẽ chú trọng đến lãnh vực nào trong giáo dục, chương trình giảng dạy toán lớp 1 đến 12 hay cấp đại học, đào tạo tiến sĩ toán tại Việt Nam.
Với cơ chế giáo dục như hiện tại, vừa thiếu tự do nghiên cứu và thiếu cơ sở, tôi không tin Giáo sư Ngô Bảo Châu sẽ đóng góp được nhiều cho quê hương nguồn cội trong giai đoạn hiện tại, dù rằng ông cũng như nhiều giáo sư đại học khác cũng rất muốn.
Theo hiểu biết và kinh nghiệm riêng, ở cấp lớp nào thì Việt Nam cũng cần thay đổi cách học, bỏ đi kiểu học từ chương, thuộc lòng, rập khuôn. Cần tập cho học sinh tính suy nghĩ độc lập, phản biện và đem thực hành vào trong các môn học.
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân là người được đào tạo từ môi trường giáo dục Mỹ, ông hiểu thế nào là tự do tranh luận, nghiên cứu, tìm hiểu trong môi trường đại học.
Bao giờ có những cải tổ căn bản trong hệ thống giáo dục tại Việt Nam, khi đó đóng góp của Giáo sư Ngô Bảo Châu và nhiều trí thức khác mới có thể đem lại những thành tựu mong đợi là một đất nước phát triển nhanh hơn.
Gửi ý kiến của bạn
