Bản tin hôm 14-9-2005 sau đây của Đằng Phong, phóng viên đài RFA, ghi nhận về quan tâm của chính khách Úc đối với cuộc chiến nhân quyền và dân chủ tại Việt Nam. Đặc biệt, Thượng Nghị Sĩ Gary Humphries nói là bản thân ông sẽ đòi tự do dân chủ cho người VN, và sẽ yêu cầu Bộ Ngoại Giao Úc mời nhà dân chủ Phương Nam Đỗ Nam Hải sang thăm Úc. Bản tin như sau.
Tường trình trước Quốc hội Úc hôm thứ Tư tuần qua, Nghị sĩ Gary Humphries đã đề cập đến tình trạng nhân quyền tại Việt Nam và đã đặc biệt nói lên sự quan tâm của ông về trường hợp nhà dân chủ Đỗ Nam Hải. Lý do nào đã khiến ông Humphries quan tâm đến trường hợp Việt Nam, và ông sẽ tiếp tục làm những gì để giúp cải thiện tình hình dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam" Phóng viên Đằng Phong của đài Á Châu Tự Do chúng tôi đã trao hỏi chuyện ông Humphries về các vấn đề này.
Đằng Phong: Thưa ông, nếu tôi không lầm thì Quốc Hội Úc chưa bao giờ thông qua một dự luật về nhân quyền. Nhưng vào tuần qua ông đã phát biểu tại Quốc Hội Úc về tình trạng nhân quyền tại Việt Nam và làm thế giới biết đến trường hợp của ông Đỗ Nam Hải. Ông muốn đạt được gì khi làm như thế"
Gary Humphries: Qua việc này tôi hy vọng sẽ tạo sự chú ý của người Úc về sự tiếp diễn một cách thể không chấp nhận được của tình trạng thiếu tự do chính trị tại Việt Nam. Đồng thời tôi muốn ủng hộ những ai đang đấu tranh để thay đổi tình trạng đó. Sự thật là cái quyền vận động cho những thay đổi chính trị mà cá nhân tôi và toàn dân Úc có là một quyền căn bản mà người dân Việt Nam không có.
Chúng ta đang sống trong các nước dân chủ tây phương không thể xem các nước như Việt Nam là những nước không thể thay đổi, hoặc nghĩ rằng người dân của các nước này không ao ước những quyền tự do mà hiện nay chúng ta đang có. Chúng ta cần phát huy tinh thần tự do khắp thế giới, trong đó có Việt Nam.
Đằng Phong: Tại sao ông xem các người đối kháng như Đỗ Nam Hải là quan trọng trong quá trình dân chủ hoá của Việt Nam"
Gary Humphries: Tôi cảm thấy rất gần với ông Đỗ Nam Hai, cho dù tôi chưa bao giờ gặp ông. Ông Hải đã đến Úc vào năm 1994 với gia đình của ông. Và kinh nghiệm sống trong xứ tự do này đã gây cảm hứng cho ông Hải trở về Việt Nam vào năm 2002 để đòi hỏi một cách công khai những quyền tự do tương tự tại Việt Nam.
Theo tôi được biết, ông Đỗ Nam Hải không phải là một nhà trí thức nổi tiếng. Ông chỉ là một người bình thường mà đã quyết định nói lên tiếng kêu gọi tự do một cách chân thành, và tôi xem việc đó là một điều đáng ca ngợi. Nhưng tôi rất tiếc là ông Đỗ Nam Hải và những người đã lên tiếng như ông đang bị hành hạ và đàn áp vì những quan điểm của họ.
Tôi tin rằng cả thế giới cần ủng hộ những người này. Tôi hy vọng sự chú ý và ủng hộ này sẽ làm cho chính phủ Việt Nam bớt trừng phạt những người này chỉ vì họ đã phản đối sự thiếu tự do chính trị tại Việt Nam.
Đằng Phong: Ông nghĩ Úc có thể đóng góp được gì trong việc canh tân Việt Nam"
Gary Humphries: Trước hết, chính phủ Úc phải biết dùng mối quan hệ song phương với Việt Nam để đặt vấn đề về những trường hợp đàn áp chính trị tại Việt Nam. Hiện nay Úc có quan hệ giao thương với Việt Nam rất tốt. Điều này lợi ích cho người dân của cả hai nước. Tôi tin rằng sự phát triển kinh tế là một điều quan trọng trong việc phát triển mối quan hệ giữa các quốc gia trên thế giới.
Nhưng chúng ta không thể vì muốn bảo vệ quan hệ kinh tế đó mà làm ngơ về những vấn đề khác, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến tự do chính trị. Cho nên phải tìm cách cho Việt Nam biết sự quan tâm của nước Úc về sự thiếu tự do chính trị tại Việt Nam ngày hôm nay, và tình trạng người dân bị đàn áp chỉ vì nói lên những gì họ nghĩ.
Bên cạnh việc đó, tôi nghĩ rằng dân Úc cần ủng hộ các sinh hoạt của người Úc gốc Việt nhằm ảnh hưởng đến tương lai của quê hương họ. Tôi luôn luôn ủng hộ những sinh hoạt đóng góp vào việc canh tân Việt Nam, cho dù những sinh hoạt đó xảy ra ở trong hay ngoài Việt Nam.
Đằng Phong: Lúc nãy ông có nói đến việc dùng kinh tế để làm áp lực thay đổi Việt Nam. Gần đây Úc và Việt Nam có thoả thuận với nhau là sẽ cho nhập vào Việt Nam các văn hoá phẩm từ nước Úc. Trong đó cũng phải có những văn hoá phẩm của cộng đồng người Việt hải ngoại. Ông có xem đây là một dấu hiệu tích cực"
Gary Humphries: Vâng, đúng là vậy. Cho dù đây chỉ là một bước nhỏ, tôi tin tưởng vào sự liên hệ chặt chẽ giữa các tự do kinh tế và tự do chính trị. Nói một cách khác, với thời gian, sự tự do kinh tế sẽ dẫn đến những tự do chính trị. Cái quan hệ kinh tế giữa Úc và Việt Nam mà anh vừa nói là một cách khuyến khích người dân của Việt Nam bắt đầu nhìn ra ngoài Việt Nam để hiểu rằng các quốc gia khác không có sử dụng chế độ chính trị mà Việt Nam đang hiện nay dùng.
Ngược lại, số các quốc gia đang theo chế độ chính trị này càng ngày càng giảm đi. Cách đây không lâu, Việt Nam có bị liệt kê là một trong 16 quốc gia độc tài nhất thế giới. Tôi rất vui khi thấy danh sách này càng ngày càng ngắn hơn.
Đằng Phong: Khi phê bình chính phủ Việt Nam về phương diện nhân quyền trong Quốc Hội Úc như ông đã làm, thì ông có lo rằng việc này sẽ hại mối quan hệ giữa hai nước không"
Gary Humphries: Tôi phải công nhận là việc phê bình của tôi có thể gây những phản ứng mạnh từ chính phủ Việt Nam. Thường những nước không quen với tự do chính trị là như thế. Họ cho rằng các lời phê bình như thế rất nguy hiểm đến họ. Nhưng dù vậy tôi vẫn xem đây là một việc cần phải làm. Không cách chi mà hai nước có thể trao đổi những mặt hàng mà lại không trao đổi những tư tưởng và tư duy.
Đằng Phong: Gần đây, các vị đối kháng như bà Dương Thu Hương và ông Hoàng Minh Chính đã được phép rời khỏi Việt Nam để đến tham Âu Châu và Hoa Kỳ. Ông có ý định mời ông Đỗ Nam Hải sang Úc để tường trình về nhân quyền tại Việt Nam không"
Gary Humphries: Cá nhân tôi thì sẽ rất vui nếu được đón Đỗ Nam Hải trở về Úc. Ông Hải có một quan hệ đặc biệt với nước này, và tôi tin rằng ông sẽ rất hài lòng khi biết là những lời kêu gọi tự do dân chủ của ông đang được sự ủng hộ tại đây. Tôi sẽ bàn việc này với các dân biểu khác.
Đằng Phong: Có thể xem đó là một lời mời chính thức không"
Gary Humphries: Đó là một lời mời thật. Nhưng anh cần hiểu là tôi không có ở trong vị trí để có thể mời Đỗ Nam Hài đến Úc một cách chính thức, vì tôi không nằm trong bộ phận hành pháp của quốc gia. Tuy nhiên tôi sẽ nói chuyện với bộ trưởng bộ ngoại giao của Úc về vấn đề này.
Đằng Phong: Nếu sau khi những lời phát biểu của ông trong Quốc Hội mà ông Đỗ Nam Hải bị bắt thì ông sẽ làm gì để bảo vệ cho ông Hải"
Gary Humphries: Nếu điều đó có xảy ra vì những phát biểu của tôi thì tôi sẽ rất bận tâm. Thông thường thì tôi nghĩ việc tạo sự chú ý của thế giới đến trường hợp bị đàn áp của một cá nhân nào đó sẽ giúp giảm đi sự đàn áp mà người đó đang gặp. Tuy nhiên tôi không thể bảo đảm việc đó.
Trong trường hợp ông Đỗ Nam Hải gặp thêm khó khăn, tôi sẽ yêu cầu Quốc Hội Úc lên tiếng phản đối. Riêng cá nhân tôi thì sẽ đấu tranh quyết liệt để đòi lại những quyền tự do mà ông Hải mong muốn cho chính ông và toàn dân Việt Nam.
Đằng Phong: Cuối cùng, là một trong những người lãnh đạo của Úc Châu, ông nghĩ chính phủ Việt Nam cần phải làm gì thêm để nâng cao mức sống của người dân Việt Nam"
Gary Humphries: Tôi nghĩ là hiện nay Việt Nam phải công nhận là việc xây dựng một nền kinh tế thị trường đúng nghĩa rất khó nếu xã hội nước đó không thật sự mở rộng và người dân không có quyền đóng góp vào những chính sách của nhà nước. Trong một xã hội mà cấp lãnh đạo được xem là đình cao trí tuệ, và người dân bị sai phải làm cái này cái nọ, không có một tiếng nói... thì đó là một xã hội sẽ không bao giờ thành công so với một xã hội có đầy đủ mọi tự do.
Vì thế Việt Nam cần xem lại nước đó đang hướng về đâu, cũng như ôn lại kinh nghiệm cũng những quốc gia khác để biết mình cần chọn đường nào để đi. Những chế độ cộng sản thời xưa mà dùng sự đàn áp chính trị và bắt giam người dân một cách phi lý là những nước sẽ bị bế tắc vì người dân sẽ không có khả năng chế tạo và đối phó với những cái mới.
Nói chung, những chế độ này chỉ có hại dân thôi, chứ không phục vụ cho dân. Nếu hiểu được điều này thì chính phủ Việt Nam bắt buộc sẽ phải thay đổi. Tóm lại, điều tốt nhất cho Việt Nam hôm này là chính phủ cần nhận thấy đất nước đang đi về đâu và học qua những kinh nghiệm thành công cũng những nước khác đang dùng những nền chính trị khác để chọn con đường mà đi.
Đằng Phong: Cảm ơn ông đã dành cho chúng tôi cuộc trao đổi này.
Tường trình trước Quốc hội Úc hôm thứ Tư tuần qua, Nghị sĩ Gary Humphries đã đề cập đến tình trạng nhân quyền tại Việt Nam và đã đặc biệt nói lên sự quan tâm của ông về trường hợp nhà dân chủ Đỗ Nam Hải. Lý do nào đã khiến ông Humphries quan tâm đến trường hợp Việt Nam, và ông sẽ tiếp tục làm những gì để giúp cải thiện tình hình dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam" Phóng viên Đằng Phong của đài Á Châu Tự Do chúng tôi đã trao hỏi chuyện ông Humphries về các vấn đề này.
Đằng Phong: Thưa ông, nếu tôi không lầm thì Quốc Hội Úc chưa bao giờ thông qua một dự luật về nhân quyền. Nhưng vào tuần qua ông đã phát biểu tại Quốc Hội Úc về tình trạng nhân quyền tại Việt Nam và làm thế giới biết đến trường hợp của ông Đỗ Nam Hải. Ông muốn đạt được gì khi làm như thế"
Gary Humphries: Qua việc này tôi hy vọng sẽ tạo sự chú ý của người Úc về sự tiếp diễn một cách thể không chấp nhận được của tình trạng thiếu tự do chính trị tại Việt Nam. Đồng thời tôi muốn ủng hộ những ai đang đấu tranh để thay đổi tình trạng đó. Sự thật là cái quyền vận động cho những thay đổi chính trị mà cá nhân tôi và toàn dân Úc có là một quyền căn bản mà người dân Việt Nam không có.
Chúng ta đang sống trong các nước dân chủ tây phương không thể xem các nước như Việt Nam là những nước không thể thay đổi, hoặc nghĩ rằng người dân của các nước này không ao ước những quyền tự do mà hiện nay chúng ta đang có. Chúng ta cần phát huy tinh thần tự do khắp thế giới, trong đó có Việt Nam.
Đằng Phong: Tại sao ông xem các người đối kháng như Đỗ Nam Hải là quan trọng trong quá trình dân chủ hoá của Việt Nam"
Gary Humphries: Tôi cảm thấy rất gần với ông Đỗ Nam Hai, cho dù tôi chưa bao giờ gặp ông. Ông Hải đã đến Úc vào năm 1994 với gia đình của ông. Và kinh nghiệm sống trong xứ tự do này đã gây cảm hứng cho ông Hải trở về Việt Nam vào năm 2002 để đòi hỏi một cách công khai những quyền tự do tương tự tại Việt Nam.
Theo tôi được biết, ông Đỗ Nam Hải không phải là một nhà trí thức nổi tiếng. Ông chỉ là một người bình thường mà đã quyết định nói lên tiếng kêu gọi tự do một cách chân thành, và tôi xem việc đó là một điều đáng ca ngợi. Nhưng tôi rất tiếc là ông Đỗ Nam Hải và những người đã lên tiếng như ông đang bị hành hạ và đàn áp vì những quan điểm của họ.
Tôi tin rằng cả thế giới cần ủng hộ những người này. Tôi hy vọng sự chú ý và ủng hộ này sẽ làm cho chính phủ Việt Nam bớt trừng phạt những người này chỉ vì họ đã phản đối sự thiếu tự do chính trị tại Việt Nam.
Đằng Phong: Ông nghĩ Úc có thể đóng góp được gì trong việc canh tân Việt Nam"
Gary Humphries: Trước hết, chính phủ Úc phải biết dùng mối quan hệ song phương với Việt Nam để đặt vấn đề về những trường hợp đàn áp chính trị tại Việt Nam. Hiện nay Úc có quan hệ giao thương với Việt Nam rất tốt. Điều này lợi ích cho người dân của cả hai nước. Tôi tin rằng sự phát triển kinh tế là một điều quan trọng trong việc phát triển mối quan hệ giữa các quốc gia trên thế giới.
Nhưng chúng ta không thể vì muốn bảo vệ quan hệ kinh tế đó mà làm ngơ về những vấn đề khác, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến tự do chính trị. Cho nên phải tìm cách cho Việt Nam biết sự quan tâm của nước Úc về sự thiếu tự do chính trị tại Việt Nam ngày hôm nay, và tình trạng người dân bị đàn áp chỉ vì nói lên những gì họ nghĩ.
Bên cạnh việc đó, tôi nghĩ rằng dân Úc cần ủng hộ các sinh hoạt của người Úc gốc Việt nhằm ảnh hưởng đến tương lai của quê hương họ. Tôi luôn luôn ủng hộ những sinh hoạt đóng góp vào việc canh tân Việt Nam, cho dù những sinh hoạt đó xảy ra ở trong hay ngoài Việt Nam.
Đằng Phong: Lúc nãy ông có nói đến việc dùng kinh tế để làm áp lực thay đổi Việt Nam. Gần đây Úc và Việt Nam có thoả thuận với nhau là sẽ cho nhập vào Việt Nam các văn hoá phẩm từ nước Úc. Trong đó cũng phải có những văn hoá phẩm của cộng đồng người Việt hải ngoại. Ông có xem đây là một dấu hiệu tích cực"
Gary Humphries: Vâng, đúng là vậy. Cho dù đây chỉ là một bước nhỏ, tôi tin tưởng vào sự liên hệ chặt chẽ giữa các tự do kinh tế và tự do chính trị. Nói một cách khác, với thời gian, sự tự do kinh tế sẽ dẫn đến những tự do chính trị. Cái quan hệ kinh tế giữa Úc và Việt Nam mà anh vừa nói là một cách khuyến khích người dân của Việt Nam bắt đầu nhìn ra ngoài Việt Nam để hiểu rằng các quốc gia khác không có sử dụng chế độ chính trị mà Việt Nam đang hiện nay dùng.
Ngược lại, số các quốc gia đang theo chế độ chính trị này càng ngày càng giảm đi. Cách đây không lâu, Việt Nam có bị liệt kê là một trong 16 quốc gia độc tài nhất thế giới. Tôi rất vui khi thấy danh sách này càng ngày càng ngắn hơn.
Đằng Phong: Khi phê bình chính phủ Việt Nam về phương diện nhân quyền trong Quốc Hội Úc như ông đã làm, thì ông có lo rằng việc này sẽ hại mối quan hệ giữa hai nước không"
Gary Humphries: Tôi phải công nhận là việc phê bình của tôi có thể gây những phản ứng mạnh từ chính phủ Việt Nam. Thường những nước không quen với tự do chính trị là như thế. Họ cho rằng các lời phê bình như thế rất nguy hiểm đến họ. Nhưng dù vậy tôi vẫn xem đây là một việc cần phải làm. Không cách chi mà hai nước có thể trao đổi những mặt hàng mà lại không trao đổi những tư tưởng và tư duy.
Đằng Phong: Gần đây, các vị đối kháng như bà Dương Thu Hương và ông Hoàng Minh Chính đã được phép rời khỏi Việt Nam để đến tham Âu Châu và Hoa Kỳ. Ông có ý định mời ông Đỗ Nam Hải sang Úc để tường trình về nhân quyền tại Việt Nam không"
Gary Humphries: Cá nhân tôi thì sẽ rất vui nếu được đón Đỗ Nam Hải trở về Úc. Ông Hải có một quan hệ đặc biệt với nước này, và tôi tin rằng ông sẽ rất hài lòng khi biết là những lời kêu gọi tự do dân chủ của ông đang được sự ủng hộ tại đây. Tôi sẽ bàn việc này với các dân biểu khác.
Đằng Phong: Có thể xem đó là một lời mời chính thức không"
Gary Humphries: Đó là một lời mời thật. Nhưng anh cần hiểu là tôi không có ở trong vị trí để có thể mời Đỗ Nam Hài đến Úc một cách chính thức, vì tôi không nằm trong bộ phận hành pháp của quốc gia. Tuy nhiên tôi sẽ nói chuyện với bộ trưởng bộ ngoại giao của Úc về vấn đề này.
Đằng Phong: Nếu sau khi những lời phát biểu của ông trong Quốc Hội mà ông Đỗ Nam Hải bị bắt thì ông sẽ làm gì để bảo vệ cho ông Hải"
Gary Humphries: Nếu điều đó có xảy ra vì những phát biểu của tôi thì tôi sẽ rất bận tâm. Thông thường thì tôi nghĩ việc tạo sự chú ý của thế giới đến trường hợp bị đàn áp của một cá nhân nào đó sẽ giúp giảm đi sự đàn áp mà người đó đang gặp. Tuy nhiên tôi không thể bảo đảm việc đó.
Trong trường hợp ông Đỗ Nam Hải gặp thêm khó khăn, tôi sẽ yêu cầu Quốc Hội Úc lên tiếng phản đối. Riêng cá nhân tôi thì sẽ đấu tranh quyết liệt để đòi lại những quyền tự do mà ông Hải mong muốn cho chính ông và toàn dân Việt Nam.
Đằng Phong: Cuối cùng, là một trong những người lãnh đạo của Úc Châu, ông nghĩ chính phủ Việt Nam cần phải làm gì thêm để nâng cao mức sống của người dân Việt Nam"
Gary Humphries: Tôi nghĩ là hiện nay Việt Nam phải công nhận là việc xây dựng một nền kinh tế thị trường đúng nghĩa rất khó nếu xã hội nước đó không thật sự mở rộng và người dân không có quyền đóng góp vào những chính sách của nhà nước. Trong một xã hội mà cấp lãnh đạo được xem là đình cao trí tuệ, và người dân bị sai phải làm cái này cái nọ, không có một tiếng nói... thì đó là một xã hội sẽ không bao giờ thành công so với một xã hội có đầy đủ mọi tự do.
Vì thế Việt Nam cần xem lại nước đó đang hướng về đâu, cũng như ôn lại kinh nghiệm cũng những quốc gia khác để biết mình cần chọn đường nào để đi. Những chế độ cộng sản thời xưa mà dùng sự đàn áp chính trị và bắt giam người dân một cách phi lý là những nước sẽ bị bế tắc vì người dân sẽ không có khả năng chế tạo và đối phó với những cái mới.
Nói chung, những chế độ này chỉ có hại dân thôi, chứ không phục vụ cho dân. Nếu hiểu được điều này thì chính phủ Việt Nam bắt buộc sẽ phải thay đổi. Tóm lại, điều tốt nhất cho Việt Nam hôm này là chính phủ cần nhận thấy đất nước đang đi về đâu và học qua những kinh nghiệm thành công cũng những nước khác đang dùng những nền chính trị khác để chọn con đường mà đi.
Đằng Phong: Cảm ơn ông đã dành cho chúng tôi cuộc trao đổi này.
Gửi ý kiến của bạn
