Kỳ 37:
LTS. Tiếp theo phần 1 của loạt bài " Vĩ tuyến 17, Hiệp định Genève, 50 năm nhìn lại", đăng vào số báo thứ Bảy hàng tuần, kể từ đầu tháng 9/2004, VB giới thiệu tiếp phần 2 về tình hình tại miền Nam từ sau Hiệp định Genève đến thời kỳ 1955-1956. Loạt bài này được biên soạn dựa theo các tài liệu sau đây: Quân lực VNCH trong giai đoạn 1946-1955( Khối Quân sử/Phòng 5/Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH); Đông Dương Hấp Hối của cựu Đại tướng Quân đội Pháp Henri Navarre; hồi ký của các cựu Tướng lãnh VNCH: cựu Trung tướng Trần Văn Đôn, cựu Thiếu tướng Đỗ Mậu, cựu Đại tướng Cao Văn Viên; Việc từng ngày 1945-1964 của tác giả Đoàn Thêm; tài liệu riêng của VB.
* Lược ghi về chiến dịch Nguyễn Huệ
Như đã trình bày,Chiến dịch Nguyễn Huệ khởi diễn ngày 1-1-1956 với 3 nhiệm vụ chính:Giải quyết vấn đề lực lượng của ông Ba Cụt và ông Trần Văn Soái.Giữ vững biên giới VN-Cao Miên không cho loạn quân chạy từ Hà Tiên đến sông Vàm Cỏ.Cắt đứt liên lạc loạn quân giữa hai khu chiến: Miền Tây và Đồng Tháp.Ngoài những nhiệm vụ trên, chiến dịch Nguyễn Huệ còn có nhiệm vụ tiêu diệt những cơ cấu nằm vùng của Việt Cộng trong vùng hành quân, tái lập hành chánh, khai thác vùng Đồng Tháp Mười, mở mang đường sá, cầu cống và xây cất đồn bót.
Bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực VNCH đã huy động vào chiến dịch 1 lực lượng hùng hậu gồm cả hải lục, không quân như sau: 4 Sư đoàn dã chiến và khinh chiến được phối trí như sau. Sư đoàn 4 dã chiến+ Sư đoàn 11 khinh chiến cho Khu chiến Miền Tây. Sư đoàn 14 kinh chiến+ Sư đoàn 15 khinh chiến (điều động từ miền Trung và phân khu duyên hải) cho khu chiến Đồng Tháp.Các trung đoàn địa phương, các đơn vị cảnh sát lưu động trong các vùng hành quân. Hải quân:4 hải đoàn xung phong số 21, 22 , 23, 24 và 2 tàu LSIL, 1 LSSI, 3 LCU, riêng Khu chiến Đồng Tháp được phân chia 3 hải đoàn, 1 LCU và 20 xuồng M 23. Không quân: 1 phân đội của Phi đội 2 quan sát (Sóc Trăng+ Long Xuyên).3 phi cơ oanh tạc Marcel Dassault (Sóc Trăng). Thiết giáp:6 chi đoàn thám thính xa. Pháo binh: Các Tiểu đoàn 21, 22, 24, 3 và 4 Pháo binh (Tiểu đoàn 3và 4 Pháo binh được phân chia cho khu chiến Đồng Tháp.Lực lượng trừ bị:1 Tiểu đoàn nhảy dù ứng chiến tại Sa Đéc
* Địa hình của khu chiến Đồng Tháp
Trên địabàn miền Tây Nam phần VN, Đồng Tháp Mười là một vùng đồng lầy hoang vu rộng khoảng 70,000 hecta, Đông giáp sông Vàm Cỏ, Tây giáp sông Cửu Long, Nam giáp với Quốc lộ số 4 và Bắc giáp biên giới Miên-Việt.Đồng Tháp Mười rộng lớn, nhưng ít sông ngòi cho nên nước thường ngập hàng năm.
Mỗi năm vào khoảng tháng 6 là nước sông Cửu Long dâng lên và đổ vào sông Thượng và sông Trabek. Một phần nước đó chảy trở ra sông Cửu Long theo một nhánh của sông Sở Thượng, một phần theo rạch Cái Trốt đổ ra sông Vàm Cỏ Tây. Nhưng phần lớn nước tràn vào trung tâm vùng Đồng Tháp theo rạch Sở Hạ và rạch Cái Cái, biến cánh đồng thành một biển nước.Tại vùng này, cư dân có thể dùng ghe thuyền nhỏ đi băng qua suốt từ biên giới Miên-Việt tới miền tỉnh Mỹ Tho (Định Tường).
Đến tháng 10, mực nước ở vùng Thông Bình (Tân Thành) sâu lối 3 mét. Từ tháng 12 trở đi, nước rút xuống dần dần và đến tháng 2 thì hoàn toàn rút hết. Về phiá Đông, vì địa thế rất thấp, nên phần lớn các cánh đồng còn lầy lội.
Từ trạng thái địa hình của Đồng Tháp, các nhà địa lý và quân sự chia Đồng Tháp thành những vùng như sau.
-Lưu vực sông Vàm Cỏ Tây: Một vùng có nhiều rạch làm cho lưu thông được dễ dàng. Dân cư trú ngụ đông đảo sinh sống bằng nghề nông. Sự tiến binh của các đơn vị bộ binh được dễ dàng. Các tàu lớn có thể lưu thông trong các kinh lớn khi có nước lớn.
-Trung tâm Đồng Tháp: Một vùng đồng lầy có nhiều cỏ lác cao từ 1 đến 2 mét. Sự quan sát bằng tầm mắt có khi bị che khuất. Trong mùa khô, việc di chuyển bằng đường bộ rất cực nhọc vì không có bóng mát và bị bùn lầy. Trong mùa nước, cánh đồng biến thành như biển nước mênh mông, chỉ có xuồng là phương tiện di chuyển duy nhất và tiện lợi. Tàu các loại không thể vào trung tâm Đồng Tháp được, có những giồng là những gò đất cao lên có cát trắng và vài nhà dân chúng trên đó. Nước phèn, nhiều điả, muỗi, rắn là những chướng ngại cho binh sĩ khi hành quân.
-Vùng Tân Thành: Từ Thông Binh ngã ba sông Sở Hạ tới rạch Cái Cái, đến ngọn rạch này có một con đường khô ráo có thể đi được từ tháng 12 đến tháng 4 dương lịch. Ngoài ra, vào các tháng muà mưa, vùng này bị ngập lụt, không thể lưu thông bằng đường bộ được.
-Vùng Tuyên Thạnh: Từ trạm Bình Đông trở lên phía Bắc có nhiều sông ngòi chi chit, hai bên bờ sông có bờ khô ráo có thể đi được từ tháng 12 đến tháng 4 dương lịch. Mùa mưa không thể đi bộ được vì ngập nước.
-Lưu vực sông Cửu Long: Từ bờ sông Cửu Long trở về Đồng Tháp khoảng 10 km, giưã khoảng Hồng Ngự tới Cao Lãnh, vùng đồng khô ráo. Rất nhiều kinh nhỏ, sự lưu thông của bộ binh tiện lợi. Về mùa khô, pháo binh điều động dễ dàng trên vùng này.
* Trung tướng Hòa Hảo Trần Văn Soái lập khu chiến Đồng Tháp
Sau khi triệt thoái khỏi ban doanh Cái Vồn, lực lượng Hòa Hảo của phái Trần Văn Soái (tức Năm Lửa, trung tướng Hòa Hảo), nhờ Pháp tiếp tế, đã rút về Đồng Tháp Mười, tổ chức vùng này căn cứ chính, và đã chấn chỉnh lực lượng khá vững chắc. Khi đến khu chiến Đồng Tháp, lực lượng của ông Trần Văn Soái còn khoảng 3,800 người, được phân chia, phối trí đóng quân tại 2 khu vực:
-Liên khu Tiền Giang: bao gồm Đồng Tháp Mười, lấy sông Tiền Giang làm ranh giới.
-Liên khu Hậu Giang từ sông Tiền Giang về hướng Tây.
Tại mỗi liên khu, ông Trần Văn Soái tổ chức một hệ thống tác chiến riêng biệt. Đối với liên khu Tiền Giang được xem như là vùng trọng điểm, căn cứ địa, ông Trần Văn Soái bố trí 5 trung đoàn và 5 tiểu đoàn phòng vệ, có quân số đông hơn Liên khu Hậu giang, vào khoảng 3 ngàn người. Mỗi trung đoàn quân số chỉ vào khoảng trên 400 người. Đó là các trung đoàn Thiên Hộ-Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Lý Thường Kiệt, Quang Trung). Bộ chỉ huy liên khu và các tiểu đoàn phòng vệ có quân số tổng cộng 500 người, riêng Tiểu đoàn 21 là tiền thân của Tiểu đoàn 541 ly khai, có quân số 200 người.
Tại liên khu Hậu Giang , quân số chỉ vào khoảng 800 người. Ông Trần Văn Soái muốn tổ chức lực lượng tại Hậu Giang thành các đơn vị hoạt động du kích chiến trong địa bàn những vùng ảnh hưởng cũ do Quân đội Quốc gia vưà mới kiểm soát. Từ nhận định này, Liên khu Hậu Giang được tổ chức thành nhiều chiến khu. Theo hệ thống tổng quát, mỗi chiến khu có 1 trung đoàn hoạt động. Nhưng do gặp nhiều khó khăn, ông Trần Văn Soái chỉ mới hình thành trên danh xưng nhiều trung đoàn, nhưng thực lực về quân số, vũ khí của các đơn vị này rất yếu kém.
Cũng trên địa bàn liên khu Hậu Giang, tại chiến khu 1 trong vùng Cái Vồn, có sự hoạt động của Trung đoàn Quốc Tuấn với quân số vỏn vẹn 65 người. Tại chiến khu 2 vùng Sa Đéc, có 1 trung đoàn đang được thành lập với quân số là 120 người. Tại chiến khu 4 vùng Cần Thơ, một số người đã được đưa về để thành lập 1 trung đoàn nhưng chưa hình thành.
Vào cuối tháng 12/1955, sau một thời gian im lặng , lực lượng của ông Trần Văn Soái đã có vài hoạt động quân sự tuy yếu ớt, nhưng dù sao đã chi phối một phần khả năng của các đơn vị Quân đội Quốc gia tham dự chiến dịch Đinh Tiên Hoàng.
(Kỳ sau: Lực lượng Quân đội VNCH tham gia chiến dịch Nguyễn Huệ mở cuộc hành quân truy kích lực lượng của ông Trần Văn Soái tại vùng Đồng Tháp Mười)
LTS. Tiếp theo phần 1 của loạt bài " Vĩ tuyến 17, Hiệp định Genève, 50 năm nhìn lại", đăng vào số báo thứ Bảy hàng tuần, kể từ đầu tháng 9/2004, VB giới thiệu tiếp phần 2 về tình hình tại miền Nam từ sau Hiệp định Genève đến thời kỳ 1955-1956. Loạt bài này được biên soạn dựa theo các tài liệu sau đây: Quân lực VNCH trong giai đoạn 1946-1955( Khối Quân sử/Phòng 5/Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH); Đông Dương Hấp Hối của cựu Đại tướng Quân đội Pháp Henri Navarre; hồi ký của các cựu Tướng lãnh VNCH: cựu Trung tướng Trần Văn Đôn, cựu Thiếu tướng Đỗ Mậu, cựu Đại tướng Cao Văn Viên; Việc từng ngày 1945-1964 của tác giả Đoàn Thêm; tài liệu riêng của VB.
* Lược ghi về chiến dịch Nguyễn Huệ
Như đã trình bày,Chiến dịch Nguyễn Huệ khởi diễn ngày 1-1-1956 với 3 nhiệm vụ chính:Giải quyết vấn đề lực lượng của ông Ba Cụt và ông Trần Văn Soái.Giữ vững biên giới VN-Cao Miên không cho loạn quân chạy từ Hà Tiên đến sông Vàm Cỏ.Cắt đứt liên lạc loạn quân giữa hai khu chiến: Miền Tây và Đồng Tháp.Ngoài những nhiệm vụ trên, chiến dịch Nguyễn Huệ còn có nhiệm vụ tiêu diệt những cơ cấu nằm vùng của Việt Cộng trong vùng hành quân, tái lập hành chánh, khai thác vùng Đồng Tháp Mười, mở mang đường sá, cầu cống và xây cất đồn bót.
Bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực VNCH đã huy động vào chiến dịch 1 lực lượng hùng hậu gồm cả hải lục, không quân như sau: 4 Sư đoàn dã chiến và khinh chiến được phối trí như sau. Sư đoàn 4 dã chiến+ Sư đoàn 11 khinh chiến cho Khu chiến Miền Tây. Sư đoàn 14 kinh chiến+ Sư đoàn 15 khinh chiến (điều động từ miền Trung và phân khu duyên hải) cho khu chiến Đồng Tháp.Các trung đoàn địa phương, các đơn vị cảnh sát lưu động trong các vùng hành quân. Hải quân:4 hải đoàn xung phong số 21, 22 , 23, 24 và 2 tàu LSIL, 1 LSSI, 3 LCU, riêng Khu chiến Đồng Tháp được phân chia 3 hải đoàn, 1 LCU và 20 xuồng M 23. Không quân: 1 phân đội của Phi đội 2 quan sát (Sóc Trăng+ Long Xuyên).3 phi cơ oanh tạc Marcel Dassault (Sóc Trăng). Thiết giáp:6 chi đoàn thám thính xa. Pháo binh: Các Tiểu đoàn 21, 22, 24, 3 và 4 Pháo binh (Tiểu đoàn 3và 4 Pháo binh được phân chia cho khu chiến Đồng Tháp.Lực lượng trừ bị:1 Tiểu đoàn nhảy dù ứng chiến tại Sa Đéc
* Địa hình của khu chiến Đồng Tháp
Trên địabàn miền Tây Nam phần VN, Đồng Tháp Mười là một vùng đồng lầy hoang vu rộng khoảng 70,000 hecta, Đông giáp sông Vàm Cỏ, Tây giáp sông Cửu Long, Nam giáp với Quốc lộ số 4 và Bắc giáp biên giới Miên-Việt.Đồng Tháp Mười rộng lớn, nhưng ít sông ngòi cho nên nước thường ngập hàng năm.
Mỗi năm vào khoảng tháng 6 là nước sông Cửu Long dâng lên và đổ vào sông Thượng và sông Trabek. Một phần nước đó chảy trở ra sông Cửu Long theo một nhánh của sông Sở Thượng, một phần theo rạch Cái Trốt đổ ra sông Vàm Cỏ Tây. Nhưng phần lớn nước tràn vào trung tâm vùng Đồng Tháp theo rạch Sở Hạ và rạch Cái Cái, biến cánh đồng thành một biển nước.Tại vùng này, cư dân có thể dùng ghe thuyền nhỏ đi băng qua suốt từ biên giới Miên-Việt tới miền tỉnh Mỹ Tho (Định Tường).
Đến tháng 10, mực nước ở vùng Thông Bình (Tân Thành) sâu lối 3 mét. Từ tháng 12 trở đi, nước rút xuống dần dần và đến tháng 2 thì hoàn toàn rút hết. Về phiá Đông, vì địa thế rất thấp, nên phần lớn các cánh đồng còn lầy lội.
Từ trạng thái địa hình của Đồng Tháp, các nhà địa lý và quân sự chia Đồng Tháp thành những vùng như sau.
-Lưu vực sông Vàm Cỏ Tây: Một vùng có nhiều rạch làm cho lưu thông được dễ dàng. Dân cư trú ngụ đông đảo sinh sống bằng nghề nông. Sự tiến binh của các đơn vị bộ binh được dễ dàng. Các tàu lớn có thể lưu thông trong các kinh lớn khi có nước lớn.
-Trung tâm Đồng Tháp: Một vùng đồng lầy có nhiều cỏ lác cao từ 1 đến 2 mét. Sự quan sát bằng tầm mắt có khi bị che khuất. Trong mùa khô, việc di chuyển bằng đường bộ rất cực nhọc vì không có bóng mát và bị bùn lầy. Trong mùa nước, cánh đồng biến thành như biển nước mênh mông, chỉ có xuồng là phương tiện di chuyển duy nhất và tiện lợi. Tàu các loại không thể vào trung tâm Đồng Tháp được, có những giồng là những gò đất cao lên có cát trắng và vài nhà dân chúng trên đó. Nước phèn, nhiều điả, muỗi, rắn là những chướng ngại cho binh sĩ khi hành quân.
-Vùng Tân Thành: Từ Thông Binh ngã ba sông Sở Hạ tới rạch Cái Cái, đến ngọn rạch này có một con đường khô ráo có thể đi được từ tháng 12 đến tháng 4 dương lịch. Ngoài ra, vào các tháng muà mưa, vùng này bị ngập lụt, không thể lưu thông bằng đường bộ được.
-Vùng Tuyên Thạnh: Từ trạm Bình Đông trở lên phía Bắc có nhiều sông ngòi chi chit, hai bên bờ sông có bờ khô ráo có thể đi được từ tháng 12 đến tháng 4 dương lịch. Mùa mưa không thể đi bộ được vì ngập nước.
-Lưu vực sông Cửu Long: Từ bờ sông Cửu Long trở về Đồng Tháp khoảng 10 km, giưã khoảng Hồng Ngự tới Cao Lãnh, vùng đồng khô ráo. Rất nhiều kinh nhỏ, sự lưu thông của bộ binh tiện lợi. Về mùa khô, pháo binh điều động dễ dàng trên vùng này.
* Trung tướng Hòa Hảo Trần Văn Soái lập khu chiến Đồng Tháp
Sau khi triệt thoái khỏi ban doanh Cái Vồn, lực lượng Hòa Hảo của phái Trần Văn Soái (tức Năm Lửa, trung tướng Hòa Hảo), nhờ Pháp tiếp tế, đã rút về Đồng Tháp Mười, tổ chức vùng này căn cứ chính, và đã chấn chỉnh lực lượng khá vững chắc. Khi đến khu chiến Đồng Tháp, lực lượng của ông Trần Văn Soái còn khoảng 3,800 người, được phân chia, phối trí đóng quân tại 2 khu vực:
-Liên khu Tiền Giang: bao gồm Đồng Tháp Mười, lấy sông Tiền Giang làm ranh giới.
-Liên khu Hậu Giang từ sông Tiền Giang về hướng Tây.
Tại mỗi liên khu, ông Trần Văn Soái tổ chức một hệ thống tác chiến riêng biệt. Đối với liên khu Tiền Giang được xem như là vùng trọng điểm, căn cứ địa, ông Trần Văn Soái bố trí 5 trung đoàn và 5 tiểu đoàn phòng vệ, có quân số đông hơn Liên khu Hậu giang, vào khoảng 3 ngàn người. Mỗi trung đoàn quân số chỉ vào khoảng trên 400 người. Đó là các trung đoàn Thiên Hộ-Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Lý Thường Kiệt, Quang Trung). Bộ chỉ huy liên khu và các tiểu đoàn phòng vệ có quân số tổng cộng 500 người, riêng Tiểu đoàn 21 là tiền thân của Tiểu đoàn 541 ly khai, có quân số 200 người.
Tại liên khu Hậu Giang , quân số chỉ vào khoảng 800 người. Ông Trần Văn Soái muốn tổ chức lực lượng tại Hậu Giang thành các đơn vị hoạt động du kích chiến trong địa bàn những vùng ảnh hưởng cũ do Quân đội Quốc gia vưà mới kiểm soát. Từ nhận định này, Liên khu Hậu Giang được tổ chức thành nhiều chiến khu. Theo hệ thống tổng quát, mỗi chiến khu có 1 trung đoàn hoạt động. Nhưng do gặp nhiều khó khăn, ông Trần Văn Soái chỉ mới hình thành trên danh xưng nhiều trung đoàn, nhưng thực lực về quân số, vũ khí của các đơn vị này rất yếu kém.
Cũng trên địa bàn liên khu Hậu Giang, tại chiến khu 1 trong vùng Cái Vồn, có sự hoạt động của Trung đoàn Quốc Tuấn với quân số vỏn vẹn 65 người. Tại chiến khu 2 vùng Sa Đéc, có 1 trung đoàn đang được thành lập với quân số là 120 người. Tại chiến khu 4 vùng Cần Thơ, một số người đã được đưa về để thành lập 1 trung đoàn nhưng chưa hình thành.
Vào cuối tháng 12/1955, sau một thời gian im lặng , lực lượng của ông Trần Văn Soái đã có vài hoạt động quân sự tuy yếu ớt, nhưng dù sao đã chi phối một phần khả năng của các đơn vị Quân đội Quốc gia tham dự chiến dịch Đinh Tiên Hoàng.
(Kỳ sau: Lực lượng Quân đội VNCH tham gia chiến dịch Nguyễn Huệ mở cuộc hành quân truy kích lực lượng của ông Trần Văn Soái tại vùng Đồng Tháp Mười)
Gửi ý kiến của bạn
