Theo dõi những phát biểu của Tổng thống Bush trong tuần qua, những nhà bình luận sáng suốt nhất cũng phải phân vân tự hỏi về sự sáng suốt của ông Bush. Chẳng lẽ ông có đòn ngầm chưa thi thố"
Trong tháng Tư, chính quyền Bush rõ ràng đã bị khủng hoảng trong chánh sách Iraq. Biểu hiện nổi bật là việc Hoa Kỳ thiếu quân tại Iraq và phải giữ lại hơn 20.000 lính đến hạn hồi hương. Tổng trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld, một người quả đoán và tự tin, hôm Thứ Năm đành công nhận là mình không dự đoán ra sự việc này và rất ân hận khi phải kêu gọi một số đơn vị tiếp tục ở lại Iraq thêm ít tháng, trong khi đó, các đơn vị Thủy quân Lục chiến, vốn thuộc loại cơ động, lại bị cầm chân tại al-Fallujah, giữa cảnh đánh đánh đàm đàm không dứt khoát.
Trong cuộc họp báo lần đầu tiên sau khi Saddam Hussein bị bắt, ông Bush nhấn mạnh tới mục tiêu dân chủ hóa Iraq, là điều có thể chính đáng, nhưng đòi hỏi nỗ lực lâu dài và là điều mờ mịt đối với dư luận Mỹ trong một năm tranh cử. Ở tại chỗ, người ta đoán là Mỹ đang lấy lại thế chủ động và đàng sau hậu trường, lực lượng chống Mỹ người Sunni (tàn dư chế độ Saddam cộng với khủng bố ngoại nhập) đã yếu thế trong vùng tam giác của họ. Trong khi đó, Mỹ đang gián tiếp thương thuyết với lực lượng Shiite, qua trung gian Chính quyền Lâm thời Iraq và với sự hợp tác (không kín đáo lắm) của Iran.
Trong cảnh đánh đàm này, có hai thời điểm được dựng lên như hàng rào khắc nghiệt là ngày 30 tháng Sáu chuyển giao quyền lực tại Iraq và mùng hai tháng 11, bầu cử tại Mỹ. Riêng thời hạn dứt khoát thanh trừng được khủng bố thì vẫn mờ mịt, al-Qaeda còn tung ra băng ghi âm mặc cả việc triệt thoái với các nước Âu châu để cô lập hóa nước Mỹ.
Các nhà bình luận khách quan đều cho là Bush và ban tham mưu an ninh của ông hình như thiếu hẳn kế sách lâu dài chống khủng bố toàn cầu và bị tiêu hao lực lượng lẫn thời giờ tại Iraq.
Vậy mà hôm Thứ Tư, ông Bush lại ủng hộ đề nghị của Thủ tướng Israel là Ariel Sharon, rằng Do Thái sẽ rút dân ra khỏi một số vùng họ chiếm đóng trên dải Gaza, nhưng giữ lại sáu địa phương rải rác trên Tây ngạn sông Jordan như Ariel, Givat Zeev, Maale Adumin, Hebron và Kyriat Arba.
Thoạt kỳ thủy, việc Do Thái trả lại một số vùng định cư của người Palestine có thể là thiện chí hiếu hòa. Nhưng, khi xét kỹ, việc Thủ tướng Sharon vẫn giữ lại một số vùng cho dân Do Thái, và tất nhiên sẽ lập hành lang tiếp vận các vùng đó, xuyên qua địa phận cư trú của dân Palestin, có thể là quyết định triệt để nhất: với các vùng xôi đậu này, xứ Palestine thực ra bị xé mỏng và không hy vọng trở thành một quốc gia có lãnh thổ riêng biệt, trọn vẹn. Nghĩa là Do Thái lui một tiến hai và chẳng còn gì để đàm phán với phe Palestine.
Ông Bush ủng hộ quyết định đó, và còn thuyết phục được Thủ tướng Anh Tony Blair đồng ý với mình. Gặp Tổng thống Bush hai ngày trước khi ông Bush gặp Thủ tướng Sharon, Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak vừa rời Hoa Kỳ là lập tức lên tiếng chống lại kế hoạch của Sharon và phàn nàn lập trường “thân Do Thái” của ông Bush. Chẳng lẽ ông Bush không nói gì trước với Mubarak, hay là muốn Tổng thống Ai Cập có cơ hội lên tiếng là mình vô can với kế hoạch Mỹ- Do Thái, hầu khỏi bị phe Hồi giáo quá khích tấn công"
Chúng ta không thể đánh giá thấp ban tham mưu về an ninh và chiến lược của ông Bush.
Trong khi tình hình Iraq chưa ngã ngũ, trận chiến chống khủng bố chưa có kết quả dứt khoát, với Osama bin Laden và al-Qaeda vẫn lên tiếng, lần này còn hăm dọa tấn công các doanh nghiệp Mỹ, ông Bush có thể cần tới sự hỗ trợ của các nước Hồi giáo khác lẫn của Liên hiệp Âu châu, để ít ra chứng tỏ tư thế của mình trong một năm bầu cử. Vậy mà ông lại công khai ủng hộ lập trường của Do Thái, nghĩa là xẵng giọng với Palestine, và vì vậy làm mất lòng các nước Hồi giáo ôn hòa (như Ai Cập) và gây hiềm khích với một cựu thù đang có ảnh hưởng tại Iraq là xứ Iran. Người ta không tin là Bush làm vậy vì muốn hốt phiếu dân Do Thái, xưa nay vẫn ủng hộ bên Dân chủ hơn là bên Cộng hòa.
Phải chăng ông đang chọn một lập trường cứng rắn hơn với khối Hồi giáo nói chung để khẳng định quyết tâm của mình tại Iraq"
Điều gì khiến cho ông tự tin và cứng rắn như vậy, ngay giữa mùa tranh cử, khi Mỹ rõ ràng là đang lúng túng tại Iraq"
Chúng ta không thể biết được mà chỉ có thể suy đoán là Hoa Kỳ sẽ sớm ổn định được Iraq và không cần vuốt ve các nước Hồi giáo và Á Rập nữa. Ông có bửu bối hay bí kíp gì mà gan lỳ như vậy" Người ta phải chờ xem tình hình sẽ biến chuyển ra sao trong những ngày tới, ít ra cho đến 30 tháng Sáu, nhưng khó vội kết luận là ông Bush sai lầm và các đơn vị Mỹ đang bị sa lầy tại Iraq.
Trong tháng Tư, chính quyền Bush rõ ràng đã bị khủng hoảng trong chánh sách Iraq. Biểu hiện nổi bật là việc Hoa Kỳ thiếu quân tại Iraq và phải giữ lại hơn 20.000 lính đến hạn hồi hương. Tổng trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld, một người quả đoán và tự tin, hôm Thứ Năm đành công nhận là mình không dự đoán ra sự việc này và rất ân hận khi phải kêu gọi một số đơn vị tiếp tục ở lại Iraq thêm ít tháng, trong khi đó, các đơn vị Thủy quân Lục chiến, vốn thuộc loại cơ động, lại bị cầm chân tại al-Fallujah, giữa cảnh đánh đánh đàm đàm không dứt khoát.
Trong cuộc họp báo lần đầu tiên sau khi Saddam Hussein bị bắt, ông Bush nhấn mạnh tới mục tiêu dân chủ hóa Iraq, là điều có thể chính đáng, nhưng đòi hỏi nỗ lực lâu dài và là điều mờ mịt đối với dư luận Mỹ trong một năm tranh cử. Ở tại chỗ, người ta đoán là Mỹ đang lấy lại thế chủ động và đàng sau hậu trường, lực lượng chống Mỹ người Sunni (tàn dư chế độ Saddam cộng với khủng bố ngoại nhập) đã yếu thế trong vùng tam giác của họ. Trong khi đó, Mỹ đang gián tiếp thương thuyết với lực lượng Shiite, qua trung gian Chính quyền Lâm thời Iraq và với sự hợp tác (không kín đáo lắm) của Iran.
Trong cảnh đánh đàm này, có hai thời điểm được dựng lên như hàng rào khắc nghiệt là ngày 30 tháng Sáu chuyển giao quyền lực tại Iraq và mùng hai tháng 11, bầu cử tại Mỹ. Riêng thời hạn dứt khoát thanh trừng được khủng bố thì vẫn mờ mịt, al-Qaeda còn tung ra băng ghi âm mặc cả việc triệt thoái với các nước Âu châu để cô lập hóa nước Mỹ.
Các nhà bình luận khách quan đều cho là Bush và ban tham mưu an ninh của ông hình như thiếu hẳn kế sách lâu dài chống khủng bố toàn cầu và bị tiêu hao lực lượng lẫn thời giờ tại Iraq.
Vậy mà hôm Thứ Tư, ông Bush lại ủng hộ đề nghị của Thủ tướng Israel là Ariel Sharon, rằng Do Thái sẽ rút dân ra khỏi một số vùng họ chiếm đóng trên dải Gaza, nhưng giữ lại sáu địa phương rải rác trên Tây ngạn sông Jordan như Ariel, Givat Zeev, Maale Adumin, Hebron và Kyriat Arba.
Thoạt kỳ thủy, việc Do Thái trả lại một số vùng định cư của người Palestine có thể là thiện chí hiếu hòa. Nhưng, khi xét kỹ, việc Thủ tướng Sharon vẫn giữ lại một số vùng cho dân Do Thái, và tất nhiên sẽ lập hành lang tiếp vận các vùng đó, xuyên qua địa phận cư trú của dân Palestin, có thể là quyết định triệt để nhất: với các vùng xôi đậu này, xứ Palestine thực ra bị xé mỏng và không hy vọng trở thành một quốc gia có lãnh thổ riêng biệt, trọn vẹn. Nghĩa là Do Thái lui một tiến hai và chẳng còn gì để đàm phán với phe Palestine.
Ông Bush ủng hộ quyết định đó, và còn thuyết phục được Thủ tướng Anh Tony Blair đồng ý với mình. Gặp Tổng thống Bush hai ngày trước khi ông Bush gặp Thủ tướng Sharon, Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak vừa rời Hoa Kỳ là lập tức lên tiếng chống lại kế hoạch của Sharon và phàn nàn lập trường “thân Do Thái” của ông Bush. Chẳng lẽ ông Bush không nói gì trước với Mubarak, hay là muốn Tổng thống Ai Cập có cơ hội lên tiếng là mình vô can với kế hoạch Mỹ- Do Thái, hầu khỏi bị phe Hồi giáo quá khích tấn công"
Chúng ta không thể đánh giá thấp ban tham mưu về an ninh và chiến lược của ông Bush.
Trong khi tình hình Iraq chưa ngã ngũ, trận chiến chống khủng bố chưa có kết quả dứt khoát, với Osama bin Laden và al-Qaeda vẫn lên tiếng, lần này còn hăm dọa tấn công các doanh nghiệp Mỹ, ông Bush có thể cần tới sự hỗ trợ của các nước Hồi giáo khác lẫn của Liên hiệp Âu châu, để ít ra chứng tỏ tư thế của mình trong một năm bầu cử. Vậy mà ông lại công khai ủng hộ lập trường của Do Thái, nghĩa là xẵng giọng với Palestine, và vì vậy làm mất lòng các nước Hồi giáo ôn hòa (như Ai Cập) và gây hiềm khích với một cựu thù đang có ảnh hưởng tại Iraq là xứ Iran. Người ta không tin là Bush làm vậy vì muốn hốt phiếu dân Do Thái, xưa nay vẫn ủng hộ bên Dân chủ hơn là bên Cộng hòa.
Phải chăng ông đang chọn một lập trường cứng rắn hơn với khối Hồi giáo nói chung để khẳng định quyết tâm của mình tại Iraq"
Điều gì khiến cho ông tự tin và cứng rắn như vậy, ngay giữa mùa tranh cử, khi Mỹ rõ ràng là đang lúng túng tại Iraq"
Chúng ta không thể biết được mà chỉ có thể suy đoán là Hoa Kỳ sẽ sớm ổn định được Iraq và không cần vuốt ve các nước Hồi giáo và Á Rập nữa. Ông có bửu bối hay bí kíp gì mà gan lỳ như vậy" Người ta phải chờ xem tình hình sẽ biến chuyển ra sao trong những ngày tới, ít ra cho đến 30 tháng Sáu, nhưng khó vội kết luận là ông Bush sai lầm và các đơn vị Mỹ đang bị sa lầy tại Iraq.
Gửi ý kiến của bạn
