CALIFORNIA (VB-nn). Theo tin tức từ cuộc thăm dò mới nhất của hãng American Data Managements Inc., một hãng có cơ sở chính ở San Jose, chuyên bán tin tức ghi danh bàu cử cho các cơ quan vận động bàu cử ở Mỹ, thì người Mỹ gốc Việt không còn tích cực ủng hộ các ứng viên Cộng Hòa như trong quá khứ nữa.
Theo cuộc thăm dò này, trong những năm đầu của thập niên ‘90, cứ 3 cử tri Mỹ gốc Việt bỏ phiếu cho Cộng Hòa mới có 1 bỏ phiếu cho Dân Chủ, nhưng năm nay, 33% những người Mỹ mới này cho biết họ chọn Cộng Hòa, và 27.9% cho biết họ chọn Dân Chủ. Như vậy là tỷ lệ gần như 1 cho 1, chỉ trên dưới chút đỉnh.
Một luật sư người Việt ở San Jose nói rằng đó là chuyện lạ. Trong gần 30 năm nay, ông này bỏ phiếu cho ứng viên Dân Chủ, nhưng phải giữ im lặng, vì cộng đồng Việt Nam cho rằng “ủng hộ đảng Dân Chủ là cộng sản.”
Các phân tích gia chính trị nghĩ rằng sự xoay chiều này bắt đầu có từ thái độ chống di dân của cựu thống đốc Peter Wilson trong việc ông thúc đẩy dự án luật 187 trong cuộc bàu cử năm 1994, là dự án luật nhằm cắt bỏ các hỗ trợ của chính phủ cho di dân. Dự án luật này đã gây nên làn sóng chống di dân trên toàn cõi Hoa Kỳ, khiến cho đến năm 1996, Liên bang nắm trong tay một luật mới, cắt bỏ tối đa các hỗ trợ cho di dân - dù là di dân hợp pháp - những người chỉ vvài năm sau trở thành công dân Hoa Kỳ.
Giám đốc của Hội Người Mỹ gốc Trung Hoa Không Đảng Phái là Daphne Kwok nói rằng “1996 là thời điểm xoay chiều lớn lao”. “Cộng đồng di dân cho rằng các dự án luật đảng Cộng Hòa đưa ra có tính cách hẹp hòi, không những là chống di dân, mà còn là chống Người Mỹ”.
Chiều hướng này rất có thể sẽ biến khối di dân Á Châu trở thành khối di dân Châu Mỹ La tinh - nghĩa là ủng hộ Đảng Dân Chủ. Xưa nay Đảng Dân Chủ trông cậy vào phiếu của người Mỹ Da Đen và người Mỹ gốc La tinh rất nhiều - và họ trông cậy đúng - tới nay sự chuyển hướng của khối cử tri người Á cho Đảng Dân Chủ cho thấy ảnh hưởng chính trị của Cộng Hòa đang sút kém. Cho tới nay, các cộng đồng Á châu ủng hộ Dân chủ là Nhật, Phi Luật Tân, và Triều Tiên, nhưng số phiếu họ bỏ cho Dân Chủ trong mấy kỳ bàu cử qua đã bị số phiếu của cộng đồng Trung Hoa và Việt Nam xóa bỏ, để lệch cán cân cho Cộng Hòa.
Sự chuyển hướng nhận thấy rõ nhất trong cuộc bàu cử 1996. Di dân Cuba cũng như di dân Việt Nam, chống Cộng triệt để, cho nên khoảng 80% bỏ phiếu cho Đảng Cộng Hòa. Thế nhưng Đảng Dân Chủ và Clinton đã làm thay đổi sự việc này, khi họ thu được gần 50% số phiếu trong đám di dân Cuba.
Vả chăng, lớp di dân trẻ không có kinh nghiệm đau thương với Cộng sản như lớp di dân già, họ đi vào “dòng chính” nhờ học hành và thành tài ở Mỹ, do đó, tan vào đời sống Mỹ. Kinh nghiệm đời sống Mỹ cho thấy Đảng Dân Chủ gần họ hơn Đảng Cộng Hòa.
Giáo sư khoa học chính trị Đại học Evergreen Valley là Paul Fong nói: “Kinh nghiệm Mỹ cho người Mỹ gốc Á gồm có thiên kiến và kỳ thị. Họ thấy Đảng Dân Chủ chấp nhận sự khác biệt nhiều hơn là Đảng Cộng Hòa.” Một nhà địa ốc ở Cupertino là Barry Chang đồng ý với Fong.
Ông Barry Chang là một thương gia Đài Loan, năm nay 47 tuổi, trở thành công dân Mỹ vào năm 1985. Mới đầu ông ủng hộ đảng Cộng Hòa, nhưng trong mấy năm gần đây, ông bất đồng với các chủ trương của đảng này trên nhiều vấn đề, từ tự do mua bán súng đến vấn đề phá thai, vấn đề giáo dục.
Ông Michael Schroeder, nguyên chủ tịch Đảng Cộng Hòa tiểu bang california nói: “Dự luật về an sinh xã hội 1996 của Đảng Cộng Hòa là điều ngu xuẩn nhất mà một Quốc Hội Cộng Hòa đã ủng hộ.” Tuy nhiên ông này nói rằng Đảng Cộng Hòa sau đó đã sửa sai, cứu vãn bằng cách phục hồi sự Trợ giúp Lợi tức An sinh cho các di dân hợp pháp, những người đã có mặt tại đất Mỹ trước khi Luật An sinh 1996 được ban hành. Trong Đảng Cộng Hòa đang thấy có những nỗ lực để “chiêu hồi” các cử tri Á châu.
Để thành công, những người Cộng Hòa phải làm hơn những gì họ đang làm.