Bệnh mệt mỏi kinh niên (Chronic fatigue syndrome, CFS) là thứ bệnh kỳ lạ, rất phức tạp. Bệnh mệt mỏi đến nỗi nằm nghỉ ngơi cũng không hết mệt. Bệnh càng mệt thêm khi phải làm việc hay lo nghĩ. Bệnh nhân không thể hoạt động được như người bình thường.
Tiêu chuẩn định bệnh mệt mỏi kinh niên là khi bị mệt kéo dài quá 6 tháng, và nằm nghỉ ngơi hay ngủ, nhưng vẫn không thể hết bệnh. Cộng thêm ít ra 4 triệu chứng khác như sau:
- thỉnh thoảng hay quên, không tập trung được tư tưởng.
- Đau cổ họng.
- Nổi hạch ở cổ.
- Đau bắp thịt.
- Đau khớp xương. Nhưng không thấy viêm sưng hay đỏ khớp xương.
- Nhức đầu thật nhiều, nay chỗ này, mai chỗ khác.
- Ngủ chập chờn.
Ngoài những triệu chứng kể trên, bệnh nhân còn thêm đau bụng, không uống được rượu, bụng lình bình, đau ngực, ho kinh niên, tiêu chảy, chóng mặt, mắt và miệng khô, nhức tai, tim đập thất nhịp, đau hàm ếch, khớp xương cứng ngắc vào buổi sáng, muốn ói, đổ mồ hôi đêm, xuống tinh thần, ưu trầm, căng thẳng, bứt rứt, tá hoả tam tinh, khó thở, tê chân tay và xuống cân.
Ai hay bị mệt mỏi kinh niên"
Cứ 100 ngàn người (trong giới trí thức) lại có 5-7 người bị mệt mỏi kinh niên. Hay cứ 100 ngàn người Mỹ thì có 75-265 người bị mệt mỏi kinh niên. Hiện nay, nửa triệu người sống tại Mỹ bị mệt mỏi kinh niên. Bệnh không từ một ai, không riêng cho người chủng tộc nào, không kể đàn ông hay đàn bà.
Nguyên nhân mệt mỏi kinh niên:
Không rõ chính xác, nhưng nguyên nhân rất có thể là:
- Nghi ngờ siêu vi trùng Epstein-Barr gây ra bệnh mệt mỏi.
- Cũng có người nghĩ tới hệ thống miễn nhiễm bị yếu. Hay liên hê vấn đề dị ứng.
- Trục não thùy và nang thượng thận mất thăng bằng, do căng thẳng thần kinh chẳng hạn, sẽ phát sinh kích thích tuyến thương thận-cortisone. Cortisone ảnh hưởng hệ thống miễn nhiễm và tâm tính bệnh nhân.
- Áp xuất máu xuống thấp, bệnh nhân bị chóng mặt, mệt mỏi thêm.
- Dinh dưỡng thiếu thốn, nhất là không chịu được vài loại thuốc men mua ngoài quầy hay vài thứ đồ ăn.
Định bệnh mệt mỏi kinh niên:
Rất phức tạp. Vì nhiều bệnh khác có những triệu chứng tương tự. Thí dụ: đau gân và bắp thịt (fibromyalgia), viêm não tủy (myalgic encephalomyelitis), suy nhược thần kinh (neurasthenia), dễ nhậy cảm vì hóa chất (multiple chemicals sensitivities) và bệnh tăng bạch cầu đơn nhân kinh niên (chronic mononucleosis). Đó là chưa kể rất nhiều bệnh khác nữa cũng có triệu chứng tương tự, chẳng hạn tuyến giáp trạng hoạt động yếu, ngủ ngáy nghẹt thở, ngủ gà ngủ gật, bệnh ưu trầm kinh niên, căng thẳng, bệnh tâm thần, không muốn ăn uống, ung thư, yếu hệ thống miễn nhiễm, bệnh kích thích tố sinh hoạt bất thường, nhiễm trùng kinh niên, mập phì, ghiền rượu hay ma túy, hoặc công phạt vì thuốc men.
Điều trị gồm 2 phần:
- Phần một: không dùng thuốc. Nhiều bệnh nhân tự động đi châm cứu, chỉnh xương, tâp thể dục, tẩm quất nắn bóp, thôi miên, tài chi, thiền, hay tâm lý trị liệu, v..v.. Bệnh nhân cần thoải mái, giảm căng thẳng, năng tập thể dục. Nhưng bệnh nhân nên hỏi ý kiến bác sĩ gia đình.
- Phần hai phải uống thuốc: thí dụ thuốc tricyclic agents giúp ngủ được, giảm đau, thuốc serotonin reuptake inhibitors chữa ưu trầm, xuống tinh thần, thuốc bendiazepines chữa bấn loạn tâm thần, và thuốc phong thấp (non-steroid anti-inflammatory drugs) giảm đau và giảm nóng, v..v..
- Nhiều bệnh nhân từng uống sinh tố hay thuốc bổ, hoặc coenzymes, kim loại (minerals), v..v..
Tóm lại, bệnh mệt mỏi kinh niên rất phức tạp, nguyên nhân bệnh lại không rõ ràng, triệu chứng bệnh trùng hợp với nhiều bệnh khác, cách định bệnh khó khăn và cách chữa bệnh cũng không được toàn hảo. Nhiều bệnh nhân còn tự đi kiếm những phương pháp ngoại khoa khác nhau, điều trị qua những bộ môn khác nhau!
(Ghi chú: bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, nên hỏi bác sĩ gia đình).
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; E-mail: nmtran@hotmail.com; Điện thoại:(714)547-3915.
Gửi ý kiến của bạn
