Hôm nay,  

Cẩm Nang Y Học: Ung Thư Da

29/04/200600:00:00(Xem: 2782)

Ung thư da (Basal Cell Carcinoma) thường thấy nhiều nhất ở mặt, chân tay, cổ hay bất phần nào trong cơ thể không che kín ánh sáng mặt trơì. Ung thư da basal cell carcinoma (ung thư da tế bào căn bản) còn gọi là basal cell epithelioma. <"xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Ung thư da basal cell cancer dưới nhiều thể dạng khác nhau như: da đỏ hay vùng da kích thích, da bóng hay trồi lên, vùng da mầu trắng hay vàng giống như vết thẹo, có thể là một vùng da nhỏ, bóng, và tiếp tục tăng trưởng, hay nơi da bị đau, không lành, chảy máu. Đôi khi có mầu sắc đen hay nâu tương tự như ung thư da melanoma. Thử nghiệm sinh thiết để khẳng định có phải ung thư da hay không. Nguyên nhân chính ung thư da tế bào căn bản (basal cell carcinoma) là do ra nắng nhiều. Tia tử ngoại trong ánh sáng mặt trơì là nguyên nhân gây ung thư da basal cell cancer.

Thanh thiếu niên thích phơi nắng ngoài trơì thật lâu, sau này có nguy cơ bị ung thư da basal cell carcinoma. Ung thư da thường xuất hiện nơi da không khó xậm mầu khi phơi nắng. Ung thư da basal cell cancer có thể do di truyền hay rối loạn miễn dịch. Ung thư da thường xuất hiện nơi biểu bì. Biểu bì có 3 loại tế bào:

1) Tế bào da dẹp, có vẩy,

2) Loại tế bào tròn,

3) Ttế bào sinh sản sắc tố mầu đen. Ung thư 3 loại tế bào kể trên gây 3 loại ung thư da khác nhau: ung thư da tế bào có vẩy, ung thư da tế bào tròn, và ung thư da sác tố đen mà mọi người chúng ta đều biết tên là melanomas.

Ở đây chúng ta chỉ nói về ung thư da tế bào tròn, tế bào căn bản của da, tức là basal cell carcinomas. Điều trị ung thư da basal cell cancer tùy thuộc hình dáng, kích thước ung thư da, vị trí và thể loại bệnh lý ung thư da. Thường thì khi ung thư da nhỏ hơn một phân thường trị bằng cách nạo hay đốt bằng điện. Nhiều khi dùng giải phẫu hay đốt bằng khí trơ đông lạnh. Nếu kích thước ung thư da lớn hơn thì dùng phương pháp giải phẫu dưới kính hiển vi. Cũng có trường hợp phải chiếu phóng xạ hay ghép da. Rất nhiều phương pháp điều trị ung thư da basal cell cancer khác nhau nhưng tựu chung phương pháp giải phẫu Mohn dưới kính hiển vi hữu hiệu nhất và bệnh ít tái phát.

Khoảng 50% bệnh nhân ung thư da dễ bị trở lại trong vòng 5 năm. Bởi vậy bệnh nhân cần khám bệnh định kỳ, đôi khi mỗi tháng để rình ung thư da tái phát. Những ai đã từng bị ung thư da basal cell cancer thì nên tránh ra nắng, dùng nón rộng vành, mặc quần áo kín không phơi nắng và phải dùng kem chống nắng. (American Osteopathic <"xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />Collegeof Dermatology, 2005).

(Chú thích: Ung thư da basal cell carcinoma là loại thông thường nhất. 90% ung thư da người sống ở Mỹ bị ung thư da loại này (thêm khoảng 800,000 người, mỗi năm) . Cũng may mắn là ung thư basal cell không nguy hiểm vì phát triển chậm và ít lan truyền. Chỉ khoảng 1/1000 bệnh nhân bị ung thư da loại này bị lây lan sang các cơ quan khác trong cơ thể. Ung thư da basal cell thường thấy nơi ngươì già, và những công nhân làm việc ngoài trời hay phơi nắng thường xuyên. Những người da không xậm, hay người Mỹ tóc hung, tóc bạch kim, tóc đỏ, mắt xanh, mắt nâu, dễ bị ung thư loại này. Nói như vậy không có nghĩa ngươì da xậm mầu như người Việt không bị ung thư da basal cell carcinoma. Trong việc hành nghề hàng ngày, lác đác vài bệnh nhân người Việt, có tuổi, thấy bị ung thư da basal cell cancer).

Basal cell carcinoma (BCC) chiếm 75% trong mọi ung thư da. Ung thư da BCC có thể ăn vào da và lan xâu dưới da, như xương và bắp thịt. Ung thư da BCC ít di căn, hiếm thấy ăn sang các cơ quan khác trong cơ thể.Các bác sĩ chuyên khoa về da thường dùng 2 loại kem chống ung thư da BCC. Loại thứ nhất tên là imiquimod thường để chữa mụn cơm, nay được FDA cho phép trị ung thư da BCC. Sau khi giải phẫu cắt bỏ ung thư da BCC, các bác sĩ dùng kem imiquimod thấy 2/3 ung thư da BCC không phát triển trở lại. Thuốc thứ 2 tên là fluorouracil cũng hiệu nghiêm trị ung thư da BCC sau khi giải phẫu cắt bỏ ung thư da).

Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FA.A.F.P.; Điện Thoại: (714) 547-3915; E-mail: nmtran@hotmail.com

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cách đây không lâu, ngôi sao nhạc pop 29 tuổi Justin Bieber đã phải hủy chuyến lưu diễn quốc tế sau khi một phần khuôn mặt của anh bị liệt do biến chứng của bệnh giời leo (shingles), bệnh lo một loại siêu vi gây ra và được cho là chỉ ảnh hưởng đến người cao niên. Tuy nhiên, thực tế là bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh giời leo và có một số bằng chứng cho thấy số trường hợp mắc bệnh ngày càng gia tăng ở người dưới 50 tuổi.
Tập đoàn Nhân sâm Hàn Quốc tại Hoa Kì (KGCUS), nơi sản xuất thương hiệu nhân sâm số một thế giới CheongKwanJang, tự hào giới thiệu thức uống thảo dược có ga HSW kết hợp hồng sâm 6 năm tuổi, tới các khách hàng quan tâm đến sức khỏe tại WaBa Grill, một trong những chuỗi nhà hàng hàng đầu chuyên phục vụ món cơm lành mạnh
Thỉnh thoảng chúng ta mới thấy một thứ thuốc mới làm chấn động không những giới y tế mà còn làm chấn động thị trường kinh tế thế giới. Thí dụ trước đây là thuốc phục vụ trong những nhu cầu căn bản và mạnh mẻ nhất của con người, Viagra, thuốc giúp chữa chứng rối loạn cương cứng (ED) của nam giới, do Pfizer phát triển, đã có tác động kinh tế đáng kể đến ngành dược phẩm kể từ khi được FDA phê duyệt vào năm 1998. Viagra là loại thuốc mang lại lợi nhuận cao cho Pfizer, doanh thu toàn cầu khoảng 1,6 tỷ USD trong năm 2016 mặc dù đã có thuốc generic rẻ tiền hơn nhiều.
Ung thư khởi phát khi các tế bào tích tụ những tổn hại đủ để thay đổi hành vi bình thường của chúng. Khả năng tích tụ tổn hại tăng theo độ tuổi vì các biện pháp bảo vệ trong mã di truyền, nhằm đảm bảo các tế bào hoạt động vì lợi ích tối ưu của cơ thể, sẽ suy yếu theo thời gian. Vậy thì tại sao những đứa trẻ chưa có đủ thời gian để các tế bào tích tụ tổn hại lại có thể mắc bệnh ung thư? Nếu nhìn qua lăng kính tiến hóa, ung thư phát triển từ sự ‘bất hợp tác’ của tế bào, vốn ban đầu các tế bào sẽ cùng kết hợp với nhau và hoạt động như một cơ quan. Ở trẻ em, các tế bào vẫn đang học cách hợp tác. Ung thư ở trẻ em khởi phát khi xuất hiện các tế bào ‘nổi loạn’ không chịu hợp tác và cứ phát triển bất chấp, gây tổn hại cho cơ thể.
Bộ não con người có thể thay đổi – nhưng thường với nỗ lực rất lớn và diễn ra từ từ, chẳng hạn như khi chúng ta học một môn thể thao hoặc ngoại ngữ mới, hoặc hồi phục sau cơn đột quỵ. Học các kỹ năng mới có tương quan với những thay đổi trong não; điều này đã được nghiên cứu khoa học thần kinh với động vật và quét não chức năng ở người chứng minh. Có lẽ, nếu quý vị thành thạo Giải tích 1 (Calculus 1), thì trong não quý vị sẽ có điều gì đó khác một chút. Các tế bào thần kinh vận động trong não mở rộng và co lại tùy thuộc vào tần suất chúng được vận động – một sự phản ánh của tế bào thần kinh về việc “xài hoặc mất” (use it or lose it).
Chẳng có ai vừa ra khỏi bụng mẹ là đã biết trượt ván, lướt sóng hay thậm chí là đứng kiễng chân. Không giống như các loài động vật hữu nhũ khác, con người không có khả năng giữ thăng bằng khi mới sinh – không có em bé sơ sinh nào vừa đẻ ra là đã biết đi hoặc đứng. Trước khi có được những khả năng đó, trẻ sơ sinh sẽ phát triển thị giác, thính giác, cơ, xương và não. Quá trình này mất nhiều tháng và thậm chí là nhiều năm đối với một số hoạt động.
Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska đã quyết định trao giải thưởng Nobel về sinh lý học hoặc y học năm 2023 cho hai khoa học gia người Mỹ Katalin Karikó (gốc Hungary) và Drew Weissman hôm nay ngày 2 tháng 10, 2023, vì những khám phá của họ liên quan đến việc biến đổi base của các nucleoside (nucleoside base modifications) cho phép phát triển vắc xin mRNA hiệu quả chống lại COVID-19
Một nhóm các nhà nghiên cứu đã phát triển một phương pháp mới để nghiên cứu cách các gen có thể gây ra bệnh tự kỷ và các bệnh rối loạn về phát triển não bộ (neurodevelopmental disorders) khác: phát triển các cấu trúc nhỏ tương tự như bộ não trong phòng thí nghiệm và điều chỉnh DNA của chúng.
Trung tâm kiểm soát bệnh Hoa Kỳ CDC vừa đưa ra các khuyến nghị về thuốc chủng ngừa Covid cho mùa thu này sau khi thuốc được Cơ quan Quản trị Thực phẩm và Thuốc (FDA) của Hoa Kỳ chuẩn thuận hôm thứ hai, ngày 12 tháng 9, 2023. Sau đại dịch Covid mấy năm vừa qua, kiến thức của quần chúng về các bệnh nhiễm, các thuốc chủng ngừa (vắc xin) đã tăng lên nhiều, cũng như óc phê phán và sự nghi ngờ đối với các biện pháp y tế hay phòng ngừa do chính quyền hay các cơ quan như CDC đề xướng, lắm khi gắn liền với lập trường chính trị của mỗi người, có khi tuỳ theo tiểu bang. Bài sau đây chỉ có tính cách thông tin, dựa trên những nguồn tin tức mà người viết nghĩ là đáng tin cậy. Độc giả cần tham khảo với người săn sóc y tế cho mình để đi tới quyết định có nên dùng vắc xin nào hay không. Sau đây là những điểm chính của các thông báo của CDC cho báo chí, kèm theo chú thích để bàn thêm
Vitamin D là chất dinh dưỡng quan trọng và cần thiết cho sức khỏe. Nó giúp xây dựng và duy trì xương chắc khỏe, đồng thời hỗ trợ chức năng cơ bắp và miễn dịch. Nhưng hầu hết mọi người trên thế giới đều bị thiếu vitamin D, khiến cho nó trở thành loại supplement phổ biến nhất trên thị trường
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.