SỐNG CHUNG VỚI TIỂU ĐƯỜNG
Nguyễn Thái Dương
Trong bài viết này, tác giả xin phép chuyển đề tài. Thay vì viết những bài nghiên cứu về Tranh Chấp Biển Đông, Hoa Kỳ và Việt Nam, tác giả viết về kinh nghiệm bệnh hoạn của mình, cũng có vài nét đặc thù. May mắn qua Hoa Kỳ năm 1975, sau những năm làm việc làng nhàng để nuôi gia đình, về hưu năm 2005, cũng chẳng có gì đặc biệt nhưng về chuyện bệnh hoạn thì có lẻ nhiều hơn người bình thường. Năm 1998 bị mổ By-Pass, đến năm 2011 thì bị mổ tumor vì xương cá. Năm 2013 thì lại bị Bladder Cancer. Trong bài này, tác giả chỉ đề cập đến kinh nghiệm về Tiểu đường loại 2, Bladder Cancer và Class action lawsuit.
Cũng nhân cơ hội này, tác giả muốn quảng cáo không công cho tổ hợp y tế Kaiser Permanente có thể xem như là tổ hợp y tế tốt nhất tại California. Các chi tiết về Kaiser:
-
Kaiser tuyển chọn 10% các bác sĩ mới ra trường ưu tú nhất. Các bác sĩ này đại diện rất nhiều sắc tộc và nói được tiếng của sắc tộc mình tuy nhiên để việc liên lạc với Kaiser có hiệu quả, thành viên cũng cần có khả năng Anh Ngữ vừa phải và sự hiểu biết, kỷ luật để tối ưu hóa sự chăm sóc của Kaiser. Phần lớn người Việt trong cộng đồng có khuynh hướng đi các bác sĩ tư nhân vì nói tiếng Việt cũng như dễ dàng chìu theo ý muốn của khách hàng nhưng ngược lại có nhiều khuyết điểm nhiều khi ảnh hưởng đến sự chữa trị theo những tiến bộ hữu hiệu và tốt nhất của nền y tế Hoa Kỳ. Các văn phòng bác sĩ tư thường có khuynh hướng cho bệnh nhân có Medicaid dùng nhiều thuốc hơn là cần thiết. Điều này chỉ có lợi cho các đại công ty dược phẩm, phí phạm tiền của chính phủ. Kaiser cũng dự trù lập trường Y Khoa riêng tại California theo những tiêu chuẩn tốt nhất tại Hoa Kỳ.
-
One Stop Process: Tại Orange County, từ bác sĩ gia đình, bác sĩ chuyên khoa, các văn phòng bác sĩ, hai bệnh viện toàn khoa tại Irvine và La Palma, các dược phòng được kết nối với nhau thành một mạng lưới tránh cho khách hàng khỏi mất thì giờ chuyển đổi cơ sở. Đối với các bệnh nhân lớn tuổi, nhất là bệnh ung thư, thời gian là một yếu tố rất là quan trọng, chậm một năm là ung thư từ giai đoạn bắt đầu có thể chuyển qua giai đoạn thứ 3.
-
Một hệ thống lưu trữ dữ liệu mà mọi người từ bệnh nhân, bác sĩ gia đình, bác sĩ chuyên khoa có thể truy cập bất cứ lúc nào. Các yếu tố quan trọng như nước tiểu (Urine microalbumin), bướu (T4), huyết cầu (Complete blood count: CBC), tiểu đường (A1C Hemoglobin), bướu cổ (Thyroid stimulating hormone: TSH), thận (Creatinine serum), gan (Alanine: ALT), cholesterol (Good cholesterol: HDL, Bad cholesterol: LDL), chất đạm (Potassium) để điều hòa hoạt động của thận và tim đều được lưu giữ trong 3 năm. Nếu gia đình chỉ có một người rành về máy vi tính thì có thể thiết lập 2 hồ sơ riêng cho chồng và vợ với 2 Username và Password khác nhau để cùng truy cập và phân tích dữ liệu.
-
Kaiser chú trọng về ngăn ngừa (Prevention medicine). Lấy ví dụ là các người bị tiểu đường thường được theo dõi kỷ càng, tiêm Insulin khi bắt buộc phải dùng. Điều này rất là cần thiết để giúp cho mắt, thận bớt làm việc.
-
Giá cả: Nếu tham gia chương trình Kaiser Senior Advantage Plus (Bệnh viện – Part A, Dịch vụ y tế-Part B, Thuốc men-Part D) thì cũng tương đương như các chương trình khác. Ngoài ra, tiền Co-payment về mua thuốc cũng khoảng $500 mổi người/một năm. Những độc giả ở Orange County có thể vào Google đánh “Kaiser Permanente Orange Medicare health plans & rates for 2017” để so sánh với các tổ hợp y tế khác.
SỐNG CHUNG VỚI TIỂU ĐƯỜNG
Năm 1981, tôi làm việc cho một công ty điện tử khá lớn có hợp đồng với Kaiser và tiếp tục cho đến bây giờ đã được 35 năm. Năm 1985, bác sĩ tại Kaiser cho tôi biết bị tiểu đường loại 2 và bắt đầu uống thuốc. Đại khái thì cũng dùng thuốc Metformin, Glipizide, Atorvastatin v.v.. như mọi người. Lượng thuốc tăng dần theo năm tháng.
Thuốc men: Đến giữa năm 2014 thì bác sĩ cho biết lượng thuốc đã lên đến tối đa nên bắt buộc phải bắt đầu tiêm Insulin để phụ trợ cho thuốc men. Bác sĩ cho biết tiêm Insulin không những giúp giảm tiểu đường mà còn giúp cho mắt và thận bớt làm việc. Lúc đầu nghe nói phải tiêm Insulin cũng hơi rét nhưng sau khi chích độ một tháng thì mọi chuyện trở thành chuyện bình thường. Hàng ngày uống thuốc vào buổi sáng và trưa. Buổi tối tiêm 6 mg Insulin trước khi đi ngủ. Sau gần 2 năm, lượng Insulin vẫn không thay đổi. Sơ đồ phía dưới cho thấy Hemoglobin A1C giảm sau khi bắt đầu tiêm Insulin vào tháng 7/2015.
Ăn uống: Cho đến 2014 thì tôi ăn uống tương đối phóng khoáng và chỉ thử A1C mổi 3 tháng chứ không thử Glucose hàng ngày. Bị bác sĩ la quá, tôi phải bắt đầu chế độ ăn uống kiêng cữ và thử lượng Glucose trong máu 2 lần trước khi ăn sáng và ăn tối. Về ăn uống thì ăn nhẹ buổi sáng, buổi chiều thì ăn 2 chén cơm nhỏ với canh, thịt hay cá. Cũng không có gì phức tạp cả, chỉ đòi hỏi kỹ luật thôi. Khá nhiều người bạn của tôi ăn Oakmeal vào buổi sáng. Điều này rất tốt nhưng tôi không quen nên không dùng. Vấn đề ăn uống buổi trưa tương đối hơi rắc rối vì sẽ ảnh hưởng đến kết quả đo đường vào buổi chiều. Nếu đi chơi với bạn bè ăn nhiều hay những món tạo lên đường thì buổi chiều thử Glucose có thể lên đến trên dưới 300. Thường thường nếu đi ăn ngoài với bạn bè thì tránh đừng ăn các món nước cũng như ăn uống vừa phải. Nếu gặp nơi bỏ bột ngọt nhiều thì đường lên 300 là chuyện thường. Nơi bỏ ít bột ngọt thì cũng lên 200. Mỳ ăn liền cũng là đối tác chứa nhiều bột ngọt. Một số nhà sản xuất mỳ tại Hoa Kỳ đã bắt đầu quảng cáo loại mỳ mới không chứa bột ngọt. Đối với vợ chồng trên 70 thì cách tốt nhất là mua đồ ăn “to go” đem về nhà ăn 2 người một phần. Nếu thèm phở hay bún bò thì nói bà xã nấu ở nhà, chỉ bỏ xương bò và trái cây và ăn tô nhỏ thì mọi chuyện cũng bình thường. Nếu có thể chia ra ăn 4 buổi một ngày thì quá tốt. Ngoài ra, có một điều khá tế nhị là tôi thỉnh thoảng đi chùa với bà xã, buổi trưa ăn cơm chay. Các món xào thường hay bỏ bột ngọt, đường cũng lên 300 như khi ăn phở. Nếu muốn đổi món thì ăn Taco hay một miếng Pizza cũng OK. Điều khá thú vị là ăn Steak và French Fries lại không lên đường, mổi tháng ăn 2, 3 lần thõa mái. Buổi tối đừng nên ăn cháo, coi chừng bị xuống đường. Ăn cơm hến cũng vậy, nên ăn vào buổi trưa.
Đi bộ: Từ năm 1982 đến 1995, tôi có lập một đoàn Boy Scouts tại Saddleback Valley nên chuyện đi Hiking khoảng 8-10 miles với các em là chuyện thường tình. Sau này về hưu năm 2005, mua một Condo tại Garden Grove thì đi bộ tại Miles Square Park 4-5 ngày mổi tuần khoảng 4 miles. Đi bộ vào buổi sáng sớm cũng giúp cho sự thư giản tinh thần và cũng trở thành thói quen. Điều này giúp cho máu truyền xuống các mạch ở van chân, giảm bớt nguy cơ bị cưa chân khi tiểu đường trở nặng. Điều cần lưu ý là đi bộ buổi sáng sẽ giúp giảm lượng đường từ 30-50 nên phải ăn sáng tương đối đầy đủ. Nếu muốn thì nên đem theo 3-4 viên kẹo nhỏ để ngậm trong lúc đi bộ. Một thói quen không được tốt lắm của phần lớn người Á Đông là thường hay nói chuyện tương đối nhiều qua Cell Phone lúc đi bộ. Đây là điều nên tránh.
Đầu óc làm việc - An bình trong tinh thần: Một điều nghe nói thì dễ nhưng thực hành cũng tương đối khó là giữ an bình và tích cực trong tinh thần. Phần lớn những người lớn tuổi trong cộng đồng thường suy nghĩ theo cảm tính và trong suốt hơn 40 năm trên đất Mỹ chẳng có gì thay đổi. Trong cuộc đời ở tuổi xế chiều, giữ cho mình “positive” trong mọi việc là điều rất khó nhưng cần thiết trong cuộc sống. Điều này giúp cho mình giữ được sự an bình trong tinh thần và ảnh hưởng rất nhiều đến sức khoẻ của mình. Thật sự trong tuổi già, chẳng biết lúc nào mình bị Alzheimer nhưng phải cố gắng để cho đầu óc làm việc.
Nguy hiểm của xuống đường: Phần lớn những người bị bệnh tiểu đường thường để ý đến chuyện lên đường mà xem nhẹ chuyện xuống đường có khi còn nguy hiểm hơn lên đường. Thường xuống đường vì ăn không đủ hay tinh thần có điều gì bực mình. Buổi sáng, đường xuống thấp nhất là khoảng 4 giờ sáng. Nếu trong khoảng thời gian này, tự nhiên thức dậy toát mồ hôi thì chắc chắn là bị xuống đường, phải ra mở tủ lạnh mở uống ít nhất là nữa lon Coca trước khi đi ngủ lại. Buổi chiều nếu ăn không đủ thì có khi đường xuống khoảng 60-80. Vài khi đang lái xe chở 1, 2 thân nhân không được cân bằng lắm về tâm thần. Nghe họ nói đâm ra bực mình. Đang lái xe trên xa lộ mà có cảm tưởng như phi công đang lái máy bay trong cơn giông, phải giảm tốc độ chuyển vào đường trong hay ngừng lại nghĩ một thời gian trước khi lái về nhà. Trong xe cũng luôn luôn để một ít kẹo để phòng hờ.
Nói tóm lại, nếu tuân theo các điều trên thì lượng Glucose có thể giữ trên dưới 130-140 (tương đương A1C từ 6 đến 7) và chỉ cần đo lượng A1C mổi 6 tháng. Quen rồi thì vấn đề nắm vững món nào nên ăn món nào không và ăn bao nhiêu cũng không quá khó khăn. Đối với những người lớn tuổi thì bác sĩ tương đối dễ dàng hơn các người trẻ tuổi phải theo chế độ nghiêm khắc về ăn uống và vận động.
ACTOS - UNG THƯ BÀNG QUANG (BLADDER CANCER) - KIỆN TỤNG QUỐC TẾ
Trong phần này, tác giả chỉ nói sơ kinh nghiệm cá nhân về trường hợp dùng thuốc trị tiểu đường Actos, Bladder cancer và vụ kiện tụng quốc tế về loại thuốc này. Độc giả muốn biết rỏ hơn về chuyện này có thể vào Google, đánh “Actos and Bladder Cancer Lawsuit” thì có rất nhiều bài bằng tiếng Anh viết về đề tài này. Vụ kiện tụng thuốc Actos đã xảy ra từ 2013 và hiện nay hình như đã không còn nhận khiếu kiện mới nửa.
Năm 2011, bác sĩ bắt đầu cho tôi dùng thuốc Actos là loại thuốc chữa bịnh tiểu đường mới nhất sản xuất tại Nhật, được FDA chấp thuận. Đến giữa năm 2012 thì bác sĩ ngừng không cho dùng nữa. Tôi cũng lơ là không hỏi tại sao. Cuối năm 2012 thì tôi quan sát thấy nước tiểu tự nhiên chuyển sang màu hồng. Biết có điều gì bất thường, tôi lên gặp bác sĩ gia đình và ông chuyển ngay lên bác sĩ chuyên khoa về đường tiểu. Sau khi rọi bàng quang, bác sĩ cho tôi thấy trên màn hình một khu vực nhỏ trong Bladder giống như một đám san hô nhỏ đủ màu trên cát trắng. Bác sĩ cho biết màu còn tươi chứng tỏ Tumor ở trong giai đoạn mới phát triển. Sau khi làm Biopsy, bác sĩ cho biết tôi bị Bladder giai đoạn đầu, may mắn thuộc loại Slow Growth nên chữa trị cũng khá dễ. Tuần lể sau đó, tôi được giải phẩu khoảng 4 tiếng, 2 tiếng để nạo các Tumor ra và thêm 2 tiếng nữa để giải thuốc mê. Cuộc giải phẩu thứ hai được tiếp tục sau đó vài tháng để nạo các Tumors còn sót lại. Một số lượng nhỏ BCG (Bacillus Calmette Guérin) cũng được dùng trong khi giải phẩu . Sau đó, tôi còn gặp bác sĩ thêm khoảng 3 lần để chắc chắn Bladder Cancer không còn tái phát. Có điều cần nói thêm là sau khi giải phẩu, tôi có uống thêm loại Fucoidan khoảng 3 viên một ngày, giảm còn 2 viên sau đó 1 năm. Điều này dựa vào kinh nghiệm của một người bạn thân bị ung thư phổi. Cho đến bây giờ, tôi vẫn uống 1 viên 1 ngày xem như là thuốc bổ.
Trong cả 10 năm gần đây, tôi thường hay nghiên cứu để viết bài vở trên Internet nên tình cờ, tôi cũng nghiên cứu tại sao mình bị Bladder Cancer và tôi bắt đầu tìm hiểu sự liên hệ giữa thuốc Actos và Bladder Cancer. Tôi có nhờ một người bạn thân liên lạc với các bác sĩ Việt Nam nhưng không có ai rành về chuyện này. Tôi bắt đầu liên lạc với các tổ hợp luật sư Hoa Kỳ và họ cho biết đang có vụ kiện tụng về vụ này và họ đòi 50/50 về chi phí luật sư. Tôi không chịu và tiếp tục liên hệ với các tổ hợp luật sư khác. Đến công ty thứ ba thì họ đồng ý giảm xuống còn 38% và tôi bắt đầu nạp cho họ các hồ sơ về bệnh lý vào giữa năm 2013. Cũng nhờ thói quen lúc còn ở trong quân đội, tôi giữ hồ sơ về y tế cá nhân trong 5 năm cũng như hồ sơ thuế nên mọi chuyện suông sẽ. Tôi nạp xong hồ sơ và xem như quên bẵng đi chuyện này vì biết rằng các Class action lawsuit kéo dài cả vài năm và cũng không dễ có kết quả.
Đột nhiên, đến giữa năm 2016, tôi nhận được thư thông báo từ một công ty luật tại San Franscisco cho biết họ đại diện cho các tổ hợp luật sư tại Hoa Kỳ để thương thuyết với công ty dược phẩm của Nhật và tiến trình thương thuyết được xem như đã có Settlement. Công ty này làm việc rất chuyên nghiệp, họ chia các người tham gia vụ kiện thành 5 levels, mỗi level được ấn định sổ điểm và số tiền sơ khởi cho mổi điểm. Tôi được xếp hạng vào level 2 được xem như là tương đối nhẹ. Họ còn thông báo để xem mổi người kiện đồng ý với số tiền bồi thường. Đến tháng 10/2016, họ quyết định trao 2/3 số tiền bồi thường cho những người khiếu kiện đồng ý với sự dàn xếp, phần lớn là những người ở giai đoạn sơ khởi. Điều cần để ý là không phải người nào dùng Actos đều bị Bladder cancer. Chỉ có một số người bị mà tác giả không nắm vững tỷ lệ.
Các giai đoạn của Bladder cancer
Nhìn lại câu chuyện mình bị Bladder cancer thì có lẻ tất cả đều do số mạng, cũng chẳng biết hên hay xui. Chẳng ai muốn bị ung thư và chuyện tham gia vào vụ kiện cũng nhờ tính thích nghiên cứu. Dù sao, cũng là một điều vui khi ở tuổi trên 70 mà còn học hỏi được nhiều điều và nhận được một số tiền để làm một vài điều mình thích tuy rằng cũng phải lo lắng gần cả năm vì bệnh trạng của mình.
THAM KHẢO
-
Actos and Bladder Cancer Lawsuit - Wikimedia
-
Takeda Offers $2.4 Billion in Actos MDL Cancer Lawsuits, Settles More in Nevada - Posted October 23rd, 2015 by Michelle Llamas& filed under Current Litigation & Lawsuit News.
Gửi ý kiến của bạn
