Hôm nay,  

Câu Chuyện Thầy Lang: Bệnh Của Động Mạch Vành

3/16/201200:00:00(View: 11832)
Động mạch vành (Coronary Artery) là những mạch máu chạy quanh trái tim để nuôi cơ quan này.

Sau mỗi nhịp tim đập thì máu được đưa đi nuôi khắp cơ thể qua động mạch chủ. Riêng máu nuôi tim thì được chuyển trực tiếp vào động mạch vành. Các động mạch này gồm hai nhánh bao chung quanh trái tim như một cái vương miện. Nếu một trong những phân nhánh bị nghẹt thì tế bào tim ở vùng đó thiếu dinh dưỡng, thiếu dưỡng khí (oxy). Đó là sự thiếu máu cục bộ cơ tim (myocardial ischemia) và người bệnh sẽ có những cơn đau thắt tim (angina pectoris).

Nếu động mạch bị nghẽn vĩnh viễn thì cơn suy tim sẽ xẩy ra vì Nhồi máu cơ tim ( myocardial infarction) và tế bào tim bị tiêu hủy.
Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân đưa tới sự tắc nghẽn động mạch vành.

Trong đa số các trường hợp, có những mảng chất béo dần dần đóng lên thành động mạch. Lòng mạch máu ngày một thu hẹp khiến cho máu lưu thông giảm đi, rồi sau một thời gian sẽ gián đoạn hẳn. Đó là hiện tượng vữa xơ động m ạch (atherosclerosis).

Vữa xơ không phải xẩy ra bất thình lình mà từ từ diễn tiến cả chục năm. Đôi khi, sự tác nghẽn bắt đầu ngay từ khi còn trẻ, nhưng chưa đủ trầm trọng để đưa tới bệnh tim ở tuổi trung niên.

Vữa xơ là nguyên nhân chính của cơn suy tim, tai biến động mạch não, hoại thư (gangrene) đầu ngón chân, ngón tay. Các mạch máu dễ bị vữa xơ nhất là động mạch chủ nơi bụng (abdominal aorta), động mạch vành và động mạch não. Nguyên nhân của Vữa Xơ Động Mạch chưa được xác định rõ, nhưng theo kết quả nhiều nghiên cứu thì chất béo trong máu và các yếu tố sau đây là những nguy cơ có khả năng gây bệnh:

a-Tuổi tác

Hơn 50% trường hợp bệnh động mạch vành xẩy ra ở người trên 65 tuổi, cho nên nguy cơ bệnh tim tăng theo tuổi tác.

b-Giới tính

Theo thống kê thì nam giới trên 45 tuổi thường bị bệnh tim mạch nhiều hơn nữ giới, nhưng sau tuổi mãn kinh của nữ giới thì tỷ lệ mắc bệnh gần như nhau.

Nam giới thường có lượng cholesterol LDL cao hơn và HDL thấp hơn, một phần do tác dụng của kích thích tố nam Testosterone. Còn nữ giới thì một phần được sự bảo vệ của kích thích tố nữ estrogen, làm giảm cholesterol LDL. Khi mãn kinh, người phụ nữ không còn kích thích tố nữ thì cholesterol LDL nhích lên cao.

c- Di truyền

Vữa xơ động mạch đôi khi thấy ở nhiều người trong gia đình, nhất là khi bố mẹ hoặc anh chị em bị bệnh.

d- Chủng tộc

Người châu Á ít bị vữa xơ động mạch và cơn suy tim hơn người Âu Mỹ; người Mỹ gốc châu Phi lại hay bị bệnh tim vì họ bị cao huyết áp nhiều hơn.

e- Thuốc lá

Nicotine trong thuốc lá làm tăng huyết áp và nhịp tim, làm máu dễ đóng cục, làm giảm HDL, tăng LDL, tất cả đều có thể đưa tới bệnh tim mạch. Nicotine là một trong nhiều yếu tố khởi sự làm hư hao tế bào động mạch, đưa đến vữa xơ mạch máu này. Hít thở khói thuốc lá do người khác thải cũng có hại. Bỏ hút thuốc lá sẽ làm giảm nguy cơ benh tim mạch một cách đáng kể.

g- Béo phì

Thống kê cho hay người béo phì hay bị cao huyết áp, bệnh tim, cao cholesterol và do đó thường bị suy tim.

h- Cao huyết áp.

Huyết áp càng cao thì nguy cơ suy tim và vữa xơ động mạch càng tăng, nhất là khi kèm theo nghiện thuốc lá và béo phì. Áp suất lên cao làm yếu thành mạch máu, đưa tới hư hao, đóng bựa chất béo và các chất khác lên thành động mạch.

i-Bệnh tiểu đường

Người bị bệnh tiểu đường thường có nhiều nguy cơ bị các bệnh tim mạch như cơn suy tim, cao huyết áp, chất béo HDL thấp và triglyceride cao.

k- Ít vận động cơ thể

Người ít vận động cơ thể có nguy cơ bị bệnh Động Mạch Vành nhiều gấp đôi người năng vận động. Sự vận động làm giảm sự hóa vữa xơ, tăng máu lưu thông tới tim, tăng HDL, giảm béo phì, giảm cao huyết áp.

l-Cao cholesterol

Vai trò của cholesterol trong bệnh tim mạch đã được nghiên cứu sâu rộng trong những thập niên qua với nhiều dẫn chứng khoa học về vấn đề này.

Mức cholesterol trong máu lên tới 240mg/dl là nguy cơ lớn đưa tới vữa xơ động mạch rồi cơn suy tim và tai biến động mạch não. Nguy cơ càng cao khi cholesterol càng nhiều trong máu.

Ngoài tổng lượng cholesterol, các thành phần của chất béo này cũng quan trọng. Đó là các dạng cholesterol LDL (low density lipoprotein), HDL (hight density lipoprotein), Triglyceride.

Protein là chất vận chuyển lipid và hỗn hợp đó có tên là lipoprotein. Tỷ trọng (density) là tỷ lệ protein/lipid. Khi nhiều protein (high density) thì là HDL , ít protein (low density) thì là LDL.

Trong tổng lượng cholesterol thì từ 60-70% là LDL, 20-30% là HDL, 10-15% là VLDL.

Cholesterol ở mức độ dưới 200mg/dl là lý tưởng; 200-239 còn tạm chấp nhận được, chứ lên trên 240 thì là rất cao và có nguy cơ gây bệnh.

LDH thường được coi như không tốt vì nó là thành phần gây nhiều rắc rối cho hệ tim mạch. Cholesterol này đưa chất béo trong thực phẩm vào các tế bào. Khi tế bào hết chỗ chứa thì chất béo đóng vào lòng động mạch, lâu dần đưa tới vữa xơ, tắc nghẽn.

Mức độ lý tưởng của LDL trong máu là dưới 130mg/dl; 130-159 mg/dl là bắt đầu có vấn đề; và lên cao hơn 160mg/dl là nguy hiểm.

HDL vận chuyển chất béo vào dự trữ trong gan để cho lượng chất béo trong máu chỉ đủ dùng, không có dư để đóng vào thành động mạch.Lượng HDL trong máu mà bằng hoặc cao hơn 35mg/dl là tốt, nếu HDL có thể cao hơn 60mg/dl thì thật lý tưởng và an toàn.

Bình thường, cơ thể sản xuất đủ số cholesterol mà ta cần. Cholesterol đo trong máu có tới 85% là do cơ thể tự tạo; còn lại 15% là do thực phẩm cung cấp.

Vì thế, cholesterol trong máu có thể lên cao nếu ta tiêu thụ nhiều cholesterol và các chất béo bão hòa. Hậu quả là sự đóng mảng trong lòng động mạch. Khi nghẹt động mạch vành, ta bị cơn suy tim (Heart attack). Khi một mảng chất béo ở động mạch nào đó chạy lên não thì gây ra tai biến động mạch não (Stroke).

Kết luận.
Cao cholesterol là rủi ro chính yếu đưa tới bệnh tim mạch.

Kiểm soát cholesterol là việc làm lâu dài, cần kiên nhẫn với các phương pháp được nhiều nhà chuyên môn dinh dưỡng công nhận.

Nên dè dặt với những giới thiệu, quảng cáo chữa khỏi hoàn toàn mà không cần thuốc hoặc một chế độ ăn uống nhiều chất này, bỏ chất kia.

Dinh dưỡng trong bệnh tật cũng như trong sức khỏe cần sự đa dạng, vừa phải, phối hợp của nhiều thực phẩm khác nhau.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
Texas- Hoa Kỳ
www.bsnguyenyduc.com

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Tôi là bác sĩ Niall Campbell, một bác sĩ tâm lý có hơn 40 năm kinh nghiệm. Tôi từng làm việc với tư cách là cố vấn cho Sở Y Tế Quốc Gia Anh (National Health Service) cho đến năm 2002. Sau đó, tôi là trưởng ban cố vấn về chứng nghiện ngập và là bác sĩ tâm thần tại The Priory Roehampton, một bệnh viện tâm thần tư nhân ở phía tây nam London trong hai thập niên qua. Bệnh nhân của tôi phần lớn là những người trên 18 tuổi và thường thuộc nhóm khá giả; khoảng một nửa trong số họ có mua bảo hiểm y tế tư nhân, một số khác thì tự thanh toán bằng tiền túi. Về vấn đề nghiện ngập, khoảng 85% công việc tôi làm có liên quan đến rượu, bia. Nhiều bệnh nhân bị trầm cảm của tôi thường có vấn đề về bia rượu, ban đầu họ không tiết lộ, nhưng dần dà sẽ lộ ra.
Đêm dài ngày ngắn và nhiệt độ lạnh giá trong mùa đông có thể khiến nhiều người cảm thấy mệt mỏi, uể oải, không muốn hoạt động chỉ muốn ngủ vùi. Nhưng tại sao mùa màng lại ảnh hưởng đến mức năng lượng của chúng ta? Guy Meadows, một nhà nghiên cứu về giấc ngủ và đồng sáng lập của The Sleep School cho biết: "Mùa đông đến kéo theo một số thách thức tiềm ẩn cho giấc ngủ, bao gồm việc giảm tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, nhiệt độ mát hơn, thay đổi đồng hồ và khả năng miễn dịch giảm", theo một trang mạng trực tuyến cung cấp các thông tin hỗ trợ dựa trên cơ sở khoa học về giấc ngủ. "Tất cả những [yếu tố] này làm rối loạn giấc ngủ, khiến bạn khó thức dậy hơn vào buổi sáng."
Tin tức về tình trạng thiếu hụt tương ớt vào đầu năm nay – do trời nóng và tình trạng hạn hán ở các vùng nông nghiệp – đã gióng lên hồi chuông cảnh báo mọi người nên dự trữ tương ớt hoặc chấp nhận các bữa ăn ‘không cay.’ Vậy điều gì khiến mọi người muốn ăn cay?
2022 là một năm khó khăn, đặc biệt là đối với lĩnh vực y tế. Đại dịch COVID-19 tiếp tục hoành hành, cướp đi tính mạng của nhiều người. Các loại vi rút đã bị lãng quên như mpox, cúm và RSV bất ngờ trỗi dậy. Và Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ đã lật ngược quyền phá thai gần 50 năm tuổi được thiết lập bởi án lệ Roe v. Wade.
Nhà báo viết về bóng đá nổi tiếng người Mỹ Grant Wahl, 48 tuổi, đã qua đời hôm thứ Sáu 9/12/2022 khi đang đưa tin về giải túc cầu thế giới World Cup ở Qatar, Trung Đông. Wahl đang tham dự trận tứ kết giữa Argentina và Hà Lan ở Lusail và đột ngột gục xuống ghế khi bắt đầu hiệp phụ. Sân vận động Lusail là sân vận động lớn nhất ở Qatar, là một trong bảy sân vận động được xây dựng cho giải vô địch bóng đá. Một số phóng viên đã kêu cứu và nhân viên y tế đã đến ngay lập tức, cố gắng làm CPR vài phút tại chỗ trước khi gởi đi bệnh viện.
Đã có một kỳ bầu cử đầy rẫy những thông tin sai lệch và thuyết âm mưu. Vậy tại sao lại có nhiều người tin vào những lời dối trá đến thế?
Guardant Health cho biết, theo kết quả thử nghiệm, xét nghiệm DNA trong máu (DNA blood test) của họ đã phát hiện được 83% trường hợp bị ung thư đại trực tràng (colorectal cancers) và 13% trường hợp khối u phát triển, tiền thân của ung thư; tuy nhiên, kết quả này lại không bằng xét nghiệm DNA dựa trên phân của đối thủ, khiến cho cổ phiếu của công ty giảm mạnh, theo trang Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 15 tháng 12 năm 2022.
Vì gần như khắp nơi đang bỏ các biện pháp hạn chế tụ tập để tránh lây nhiễm COVID, ai cũng mong được dành thời gian cho gia đình và bằng hữu trong mùa lễ, nhưng đó cũng có thể là thời gian căng thẳng khi phải vội vã di chuyển từ nơi này tới nơi khác. Một điếu thuốc lá có vẻ như là cách thư giãn hoàn hảo, nhất là trong mùa lễ bận rộn, nhưng các nhân viên tư vấn tại Asian Smokers’ Quitling (ASQ) Trung Tâm Cai Thuốc Lá Dành Cho Người Việt có thể chia sẻ một số cách để cai và hỗ trợ cho những người đang cố gắng cai thuốc hoặc muốn duy trì việc cai thuốc trong suốt mùa lễ.
Nhìn lại những tiến bộ văn minh lạ lùng trong năm 2022, một người đã từng là người trẻ tiến bộ trong thế kỷ 20 bỗng dưng thấy mình già nua, quê mùa như thế kỷ 19.
Cơ Quan Kiểm Soát Thực - Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã ‘bật đèn xanh’ cho thuốc điều trị ung thư phổi adagrasib của Mirati Therapeutics; cổ phiếu của công ty đã tăng hơn 8% sau tin tức này, theo trang Reuters đưa tin. Thuốc của Mirati đã được FDA chuẩn thuận để điều trị cho người trưởng thành bị ung thư phổi giai đoạn cuối, những người đã trải qua ít nhất một liệu pháp điều trị toàn thân (systemic therapy) trước đó.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.