(Hoa Thịnh Đốn) - Vào lúc 2 giờ trưa thứ Tư, 1/10/2003, tại phòng 2255 toà nhà Rayburn thuộc khuôn viên Hạ Viện Hoa Kỳ, một buổi tường trình về "A People Silenced - The Vietnamese Government's Assault on the Media and Access to Information". Tạm dịch là "Khóa miệng người dân - CSVN tấn công truyền thông và phong tỏa mạng lưới toàn cầu". Buổi tường trình do Bà Dân Biểu Lofgren chủ tọa.
Hiện diện trên bàn chủ tọa còn có Dân Biểu Sanchez, Dân Biểu Tom Davis và Dân Biểu Ed Royce. Được biết quý vị dân biểu này thuộc nhóm các nhà dân cử trong quốc hội Hoa Kỳ quan tâm đến nhân quyền và Việt Nam (Congressional Human Rights Caucus & Congressional Caucus on Vietnam).
Về phía những người tường trình, theo danh sách có hai "panel" hội thẩm đoàn: Hội thẩm đoàn thứ nhất chỉ có bà Nina Shea, Vice Chair of the US Commission on International Religious Freedom. Hội thẩm đoàn thứ hai gồm có GS Đoàn Viết Hoạt, Ông Nguyễn Tự Cường, Ông Phạm Ngọc Lân, Chị Tala Dowlatshahi và Anh Daniel Đỗ Khánh. Riêng GS Đoàn Viết Hoạt đã không đến được buổi tường trình nhưng có gởi bài phân phối cho báo chí và các tham dự viên.
Nội dung của buổi tường trình xoay quanh các vi phạm quyền tự do tín ngưỡng, ngôn luận và nhân quyền của nhà cầm quyền CSVN. Đặc biệt, qua bài tườngtrình dài 6 trang của bà Nina Shea các dân biểu Hoa Kỳ ghi nhận CSVN hiện đang giam cầm Linh Mục Nguyễn Văn Lý và 3 người cháu của ngài, Thượng Tọa Trí Trí Lực, Bác Sĩ Phạm Hồng Sơn và tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo Nguyễn Văn Lia. Gần nhất, là những tình trạng bắt người vô cớ tại Campuchea và miền Núi VN.
Theo bà Nina Shea trong cuộc tiếp xúc Vietnamese American TV, Hoa Kỳ không thể dễ dàng để cho nhà cầm quyền CSVN "tiếp tục bịp" qua mặt mọi người chỉ vì trong hiến pháp họ ghi rằng: "Vietnam's constitution guarantees both freedom of speech and freedom of religious". Nhưng thực tế thì người dân VN chỉ được tin tưởng vào những gì nhà nước cho phép, biết những điều nhà nước cho phép và nói những điều tốt đẹp theo ý nhà nước... Chính vì vậy nên những người yêu chuộng tự do ngôn luận và tự do tín ngưỡng đã bị bắt và bị án tù vì họ vi phạm "inciting social disorder", "threatening national security", disrupting national unity", hay "violating Vietnamese values and traditions". Tạm dịch là họ bị bắt vì đã làm xáo trộn xã hội, làm bất an và tan rã quốc gia và vi phạm những gía trị truyền thống tốt đẹp của VN.
Trong lúc tường trình, Bà Nina Shea đã đề cập đến việc Ông Nguyễn Dy Niên đi ăn trưa (buffet) tại Quốc Hội, House Member Dinning Room vào lúc 12 giờ 30 trưa hôm thứ Ba 30/9/2003, Bà cho rằng "ngài bộ trưởng ngoại giao" hy vọng "giáo dục" các thành viên Thượng & Hạ Viện Hoa Kỳ "về sự tiến bộ dân chủ tại VN trong gần 30 năm qua". Bà nói Nina nói tiếp, "Bộ Trưởng Ngoại Giao VN muốn phát triển mối quan hệ giữa hai quốc gia". "Nhưng thực ra, mối giao hảo lâu dài chỉ có được khi nào nhà cầm quyền VN tôn trọng những tiêu chuẩn quốc tế về nhân quyền, trong đó bao gồm tự do ngôn luận và báo chí.".
Trở lại Bản Thương Ước Song Phương, theo Bà Nina CSVN đã có nhiều vi phạm nhân quyền hơn 4 năm về trước. Hiện nay CSVN bắt giam rất nhiều nhà tranh đấu cho quyền làm người và hơn thế họ đã cố tình tàn hại những cơ sở tôn giáo và đồng bào thiểu số.
Theo Bà Nina, vi phạm nhân quyền tại VN mỗi ngày một tàn tệ hơn là điều đáng buồn nhất, vì mọi người điều hy vọng rằng Bản Thương Ước Song Phương sẽ làm phát triển kinh tế hai quốc gia và nhân quyền sẽ nhờ đó khá hơn tại VN.
Bà Nina Shea đề nghị Hoa Kỳ nên có một thái độ mới trong việc bang giao với VN. CS Việt Nam phải bị liệt vào các quốc gia CPC (County of Particular Concern) có quan hệ ngoại giao với Hoa Kỳ. Hoa Kỳ nên có một biện pháp lâu dài để phát triển nhân quyền tại VN. Hơn thế Bà Nina còn ca ngợi Dân Biểu Royce và Dân Biểu Lofgren về việc giới thiệu Dự Luật HR 1019, The Freedom of Information in Vietnam Act 2003. Chính Dự Luật HR 1019 sẽ là định chế để bảo vệ trang nhà và làn sóng Đài Á Châu cho người Việt Nam có cơ hội tìm hiểu về tin tức mà họ đã và đang bị kiềm hãm trong nhiều năm qua.
Cuối cùng Bà Nina đề nghị, các cơ quan như Vietnam Education Foundation, Exchange Programs nên quan tâm đến việc cung cấp học bổng cho những người đang có những việc làm thuận lợi cho vấn đề phát triển nhân quyền VN, những người đấu tranh cho tự do tôn giáo và ngôn luận VN.
Ghi nhận, tuy chỉ là một buổi tường trình (briefing) không phải là buổi điều trần (hearing) "Khóa miệng người dân - CSVN tấn công truyền thông và phong tỏa mạng lưới toàn cầu" tại Quốc Hội Hoa Kỳ, ngoài sự hiện diện của các nhân sĩ quan tâm về nhân quyền tại Việt Nam, chúng tôi còn thấy có sự xuất hiện của hai nhân viên bộ ngoại giao của CSVN. Hy vọng rồi có một ngày các cán bộ ngoại giao này sẽ thay đổi được "quốc hội lập pháp" tại VN để mọi người bình thường có được quyền lên internet tự do tìm đọc các tài liệu dân chủ đang bị CSVN phong tỏa.
Võ Thành Nhân, Bài viết dựa theo tài liệu của VATV do Nguyễn Châu phỏng vấn Nina Shea tại Rayburn Building