Lời Mở Đầu
Thành viên của Hiệp Hội Ký Giả Truyền Thông Báo Chí Chuyên Nghiệp tin tưởng rằng khai sáng thông tin cho công chúng là điều kiện tiên quyết của công lý và nền tảng của dân chủ. Nhiệm vụ của ký giả truyền thông báo chí là thúc tiến mục tiêu ấy bằng cách tìm kiếm sự thật và cung cấp thông tin công bằng và tường thuật toàn diện về các sự kiện và vấn đề. Ký giả có lương tâm từ mọi ngành truyền thông chuyên môn cố gắng phục vụ công chúng với tất cả sự tận tâm chu đáo và thành thật. Uy tín nghề nghiệp là nguồn gốc cho sự tín nhiệm của ký giả. Thành viên của Hiệp Hội cùng tận tụy tuân thủ hạnh kiểm đạo đức và chấp nhận bản qui tắc này hầu công bố những nguyên tắc và tiêu chuẩn hành nghề chính quy.
* Tìm Kiếm Sự Thật và Làm tin tức Phóng Sự: Ký giả nên thành thật, công bằng và dũng cảm trong việc thu nhặt, phúc trình và diễn giải tin tức.
Ký giả nên:
- Kiểm chứng sự chính xác của tin tức từ tất cả các nguồn tin và thận trọng để tránh những sai lầm vô ý. Không bao giờ được phép cố ý xuyên tạc.
- Siêng năng tìm kiếm những nhân vật chủ đề trong mẫu tin tức và cho họ cơ hội trả lời những cáo buộc về hành động lỗi lầm của họ.
- Bộc lộ nguồn gốc thông tin trong mọi trường hợp khả thi. Công chúng có quyền được biết càng nhiều tin tức càng tốt về sự khả tín của nguồn tin.
- Luôn luôn đặt nghi vấn về ngụ ý của nguồn tin trước khi hứa hẹn sự bảo mật. Xác nhận những điều kiện đi đôi với bất cứ hứa hẹn nào đã trao đổi để lấy tin tức. Giữ lời hứa.
- Kiểm duyệt lại cho thật kỷ để xác định rằng các dòng tít, đề mục và tài liệu quảng cáo, hình ảnh, phim ảnh, âm thanh, minh/phụ họa, lời nói và phát biểu được thuật lại không bị phản ảnh sai ý. Không nên giản dị hoá quá đáng hoặc thổi phồng sự kiện vượt ngoài khuôn khổ.
- Đừng bao giờ sửa đổi nội dung hình ảnh hay phim ảnh tin tức. Nhưng vẫn được phép nâng cao phẩm chất kỹ thuật của hình ảnh. Phải chú thích rõ ràng những dựng cảnh và minh/phụ họa.
- Tránh đừng đóng kịch giả dối hoặc dựng cảnh tái diễn những sự kiện tin tức. Nếu cần đóng kịch tái diễn để tường thuật câu chuyện thì phải chú thích rõ ràng.
- Tránh đừng giả dạng hay dùng kỹ thuật lén lút để thu nhặt tin tức, ngoại trừ trường hợp những phương pháp thông dụng không mang lại tin tức thiết yếu cho công chúng. Nếu có xử dụng các kỹ thuật ấy thì phải giải thích tại vì sao, như một phần của câu chuyện.
- Đừng bao giờ đạo văn.
- Tường thuật những mẫu chuyện phản ảnh sự đa dạng phong phú và tầm lớn của kinh nghiệm đời sống con người một cách mạnh dạn, dẫu những mẫu chuyện ấy lúc bây giờ không được ưa thích.
- Suy xét về giá trị văn hoá của ký giả mà tránh áp đặt những giá trị đó lên trên người khác.
- Tránh rập khuôn các nhân vật theo chủng tộc, phái tính, tuổi tác, tôn giáo, sắc tộc, địa lý, tính dục, tình trạng khiếm tật, hình dạng hay địa vị xã hội.
- Ủng hộ sự trao đổi đa chiều của nhiều quan điểm, kể cả những quan điểm mà ký giả phản đối.
- Cho những người không có tiếng nói có tiếng nói; những nguồn tin chính-thức cũng như những nguồn tin không-chính-thức đều có thể có giá trị khả tín như nhau.
- Phân biệt giữa phóng sự thông tin và truyền bá quan điểm. Phân tích và bình luận phải xếp loại và không được xuyên tạc dữ kiện hay khuôn khổ câu chuyện.
- Phân biệt giữa tin tức và quảng cáo và tránh đăng tãi các mẫu tin pha tạp mập mờ giữa hai loại.
- Nhận thức rằng ký giả có nhiệm vụ đặc biệt là đãm bảo công việc của công chúng được thực thi một cách trong sáng và hồ sơ chính phủ phải mở rộng cho sự kiểm tra.
* Giảm Tổn Thương Đến Mức Tối Thiểu: Ký giả có đạo đức nghề nghiệp đối xữ với những nguồn tin, nhân vật chủ đề và đồng nghiệp như là những người đáng kính trọng.
Ký giả nên:
- Tỏ lòng trắc ẩn đối với những nhân vật có thể bị ảnh hưởng xấu bởi tin tức phóng sự. Phải đặc biệt tế nhị đối với trẻ em và những nguồn tin hoặc nhân vật chưa có kinh nghiệm với truyền thông báo chí.
- Tế nhị trong lúc tìm kiếm hay xử dụng những bài phỏng vấn hoặc hình ảnh của những người bị gặp nạn hoặc đang tang tóc.
- Nhận thức rằng việc thu nhặt tin tức và làm phóng sự có thể gây tổn thương hay khó chịu. Trong lúc theo đuổi tin tức không được phép ngạo mạn.
- Nhận thức rằng tư nhân có quyền trong việc điều khiển thông tin về chính họ, hơn các viên chức chính phủ hay những người vận động cho quyền lực, ảnh hưởng hoặc sự chú ý. Chỉ có nhu cầu lớn lao bao quát của công chúng có thể bào chữa cho sự xâm phạm vào đời tư của người khác.
- Tôn trọng thuần phong mỹ tục. Tránh chạy theo / thoả mãn thị hiếu tò mò vô luân lý.
- Thận trọng trong việc nêu đích danh tình nghi tội phạm vị thành niên hoặc nạn nhân của tội phạm tình dục.
- Dùng lý trí phán xét trong việc nêu đích danh tình nghi tội phạm trước khi họ chính thức bị ghép buộc những tội trạng.
- Cân nhắc giữa quyền lợi được xét xử công bằng của tình nghi tội phạm với quyền lợi được thông tin của công chúng.
* Hành Động Độc Lập
Ký giả nên độc lập đối với các thế lực quyền lợi ngoại trừ quyền lợi được thông tin của công chúng.
Ký giả nên:
- Tránh những trường hợp xung đột lợi ích, thật sự hay trong nhận thức.
- Đừng để bị lôi cuốn vào các tổ chức hay sinh hoạt có thể phương hại đến uy tín hay làm giảm đi sự tín nhiệm của ký giả.
- Từ chối quà tặng, đặc ân, bao trả phí tổn, du hành miễn phí, cùng những đối đãi đặc biệt, và tránh kiêm thêm những công việc phụ, tham gia chính trị, giữ chức vụ trong chính phủ hay phục vụ cho các tổ chức cộng đồng nếu làm giảm đi uy tín chuyên nghiệp của ký giả.
- Khai báo những xung đột lợi ích bất khả khán.
- Đề cao cảnh giác và dũng cảm trong việc cáo buộc những người quyền thế để họ có trách nhiệm với công chúng.
- Từ chối không ban hành đặc quyền đối với các nhà quảng cáo hay những nhóm quyền lợi đặc biệt và kìm nén áp lực ảnh hưởng tin tức phóng sự từ phía họ.
- Đề phòng những nguồn tin đề nghị trao đổi tin tức để nhận lấy đặc ân hay tiền của; tránh trả giá mua tin.
* Phải có Trách Nhiệm với Công Chúng: Ký giả phải có trách nhiệm với đọc giả, thính giả, khán giả và với nhau.
Ký giả nên:
- Làm sáng tỏ và giải thích tin tức và gọi mời công chúng đối thoại về hạnh kiểm ký giả.
- Khuyến khích công chúng lên tiếng về những phiền hà đối với giới truyền thông báo chí.
- Nhận lỗi và mau mắn sửa lỗi.
- Phơi bày những hành vi phản đạo đức của ký giả và giới truyền thông báo chí.
- Tuân theo những lý tưởng cao cả mà ký giả đòi hỏi người khác cùng chấp hành.
Qui Tắc Đạo Đức Nghề Nghiệp Society of Professional Journalists Code of Ethics được hàng ngàn ký giả, chủ bút và chuyên viên trong các ngành truyền thông báo chí tình nguyện tuân thủ. Ấn bản hiện nay được chấp thuận tại Đại Hội Toàn Quốc năm 1996 của Hiệp Hội Ký Giả Truyền Thông Báo Chí SPJ, sau nhiều tháng nghiên cứu và thảo luận giữa các thành viên của Hiệp Hội.
(Đỗ Vinh dịch và giữ tác quyền bản dịch, Copyright 2007 - Email: josephdovinh@msn.com. Phone: (714) 862-4745.)
(Việt Báo trân trọng cảm ơn nhà thơ Đỗ Vinh đã cho phép đăng bản dịch này.)
Gửi ý kiến của bạn
