Trần Thanh Hiệp
Lời Người viết : Trong thời gian trước và sau Đại hội Đảng X (4/2006) , bộ máy tuyên truyền của Đảng Cộng sản Việt Nam đã tung ra phong trào viết bài chống lại những cuộc vận động Dân chủ ở trong nước và phản bác những ý kiến góp ý cho Bản Dự thảo Báo cáo Chính trị đòi đảng phải từ bỏ Chủ nghĩa Mác-Lênin và độc quyền lãnh đạo đất nước. Họ đề cao thành tựu của 20 năm Đổi mới là do tư tưởng chỉ đạo thông suốt của đảng và những điều gọi là “Nhà nước pháp quyền” và nền “Dân chủ Xã hội chủ nghĩa”. Nhưng thế nào là “Pháp quyền” và “Dân chủ” theo kiểu Xã hội chủ nghĩa "
Trong cuộc Đối thoại với Luật sư Trần Thanh Hiệp, một Nhà Luật học, tuy đã 80 tuổi nhưng không ngừng hoạt động đóng góp cho cuộc vận động dân chủ ở trong nước, người viết được ông trả lời như sau nhân dịp ông từ Pháp qua vùng Thủ đô Hoa Thịnh Đốn :
H.- Theo Luật sư, có phải Việt Nam ta chưa hề có một Chủ thuyết để xây dựng Con người và Tổ quốc nên ông mới có ý đề xuớng một “Tư tưởng Chính trị Việt Nam hiện đại” "
Đ : Nói dứt khoát Việt Nam ta chưa hề có một chủ thuyết để xây dựng ‘Con người và Tổ quốc’ thì tôi sợ là tuyệt đối quá. Dĩ nhiên, nếu phải hiểu chữ chủ thuyết theo nghĩa hiện đại của nó hàm ý một hệ thống kiến thức thành văn có tầm vóc một kiến trúc triết học, khoa học với quy mô lớn, thì nói Việt Nam thiếu lọai chủ thuyết này không phải là hoàn toàn sai. Tuy vậy cũng đừng phê phán vội vàng. Nên tránh những thành kiến sai lầm và chật hẹp, xuất phát từ tâm lý tự ti mặc cảm coi người Việt Nam đương nhiên là lạc hậu, thậm chí ngu dốt hơn người phương Tây. Hãy tạm gác sang bên chưa bàn vội về những khám phá mới của nhân chủng học, dân tộc học, khảo cổ học liên quan tới trình độ văn minh của người Việt thời cổ, trước khi có lịch sử viết. Chỉ cần vận dụng một cách khách quan phương pháp nghiên cứu sử học, luật học hiện đại cũng thấy được ngay rằng dân tộc đã hình thành ở Việt Nam sớm hơn ở phương Tây. Ngoài ra, sự kiện dân tộc Việt Nam đã giành lại được quyền tự chủ từ gần giữa thế kỷ thứ X, rồi sau đó còn đẩy lui được 7 cuộc xâm lăng từ phương Bắc (2 Tống, 3 Mông Cổ, 1 Minh, 1 Thanh), chứng tỏ rằng dân tộc này ít nhất cũng đã phải có những nguyên tắc quản trị xã hội tốt. Nếu ngày nay không thấy ở Việt Nam có hiện tượng gọi là “chủ thuyết” thì hoặc chưa tìm ra đủ hoặc ở Việt Nam trước đây chỉ có những chủ thuyết không thành văn mà thôi. Tôi không có tham vọng đề xướng một tư tưởng chính trị Việt Nam hiện đại. Tôi chỉ cố gắng nhận diện những yếu tố mới đang bổ sung cho tư tưởng chính trị vốn có sẵn ở Việt Nam giúp giải quyết những vấn đề chính trị đang được đặt ra cho chúng ta, như những thách đố, một mặt, thanh toán được độc tài bản địa, mặt khác, bắt kịp đà tiến hóa của nhân loại.
H. “Tư tưởng Chính trị Việt Nam” đưa ra vào Thế kỷ 21, thời điểm việc gì của nhân loại cũng cần tòan cầu hoá và hội nhập nhanh để tồn tại thì liệu ông có chậm qúa không "
Đ: Tại sao lại chậm" Chính vì chúng ta đang bước vào giai đoạn toàn cầu hóa cho nên mới phải hiện đại hóa tư tưởng chính trị của chúng ta. Không hiện đại hóa mới là chậm chứ.
H.- Đại hội Đảng kỳ VII của những người Cộng sản Việt Nam khẳng định xây dựng đất nước “ dựa trên nền tảng Chủ nghĩa Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh.” Như vậy có phải là họ cũng không có một Chủ thuyết Thuần Túy Việt Nam "
Đ: Những người cộng sản Việt Nam cầm quyền không có một chủ thuyết thuần túy Việt Nam và không thể có được chủ thuyết này vi họ là những người theo chủ nghĩa quốc tế, đấu tranh cho sự chiến thắng của chủ nghĩa quốc tế. Nếu trong quá trình tranh đấu ấy họ phải dương lên ngọn cờ dân tộc thì chẳng qua đó chỉ là một bước lùi chiến thuật. Lê-nin cổ võ cho độc lập của các nước thuộc địa là muốn dùng những nước thuộc địa này bao vây tư bản. Một khi chiếm được thế chủ động, cộng sản liền để lộ rõ bộ mặt quốc tế của nó. Cho nên Stalin đã thẳng tay Nga hóa các dân tộc họp thành Liên Xô cũ. Chính vì vậy mà Liên Xô cũ mới bị tan vỡ để các dân tộc họp thành cái liên bang áp đặt ấy khôi phục lại độc lập của mình. Ở Việt Nam, những người cộng sản cầm quyền cũng đã có bước lùi dân tộc để Đảng Cộng sản tiêu diệt đối lập không cộng sản và chiếm độc quyền chống ngọai xâm. Khi họ chiếm trọn được chính quyền trong cả nước họ lập tức phô bày bộ mặt thực vô sản quốc tế, kịch liệt theo đuổi đấu tranh giai cấp, vứt bỏ ngụy trang dân chủ nhân dân dưới danh nghĩa dân tộc. Nếu những người cộng sản cầm quyền này theo đường lối thuần túy dân tộc thì họ đã không thể cho ra đời được một bản Hiến pháp phi dân tộc như bản Hiến pháp 1980. Chẳng mấy lâu sau, cộng sản quốc tế trên thế giới sụp đổ, những người cộng sản quốc tế Việt Nam (tôi muốn nói thiểu số cộng sản cầm quyền, không thiếu gì những người cộng sản đích thực dân tộc công khai từ bỏ đường lối quốc tế ấy) mất chỗ dựa phải quay trở lại tìm đất sống trong dân tộc. Thiểu số này bèn mượn tên của người đầu đàn của họ là Hồ Chí Minh để thêm vào cái đuôi tư tưởng dân tộc Hồ Chí Minh. Nhưng Hồ Chí Minh chính là người chủ xướng cuộc cải cách ruộng đất phi dân tộc đầu thập niên 1950 với tất cả những hậu quả bi thảm của nó còn kéo dài cho tới ngày nay, và chưa hết nếu Đảng Cộng sản còn tiếp tục cầm quyền. Vì Đại hội X cũng chỉ là Đại Hôi VII sơn phết lại. Không có gì bảo đảm rằng Đại Hội XI sẽ khác với Đại Hội X.
PHÁP QUYỀN – DÂN CHỦ LÀ GÌ "
H.- Những người cầm quyền ở Việt Nam, trong ít năm gần đây, tập trung tuyên truyền “Nhà Nước ta là Nhà Nước pháp quyền” Và Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 viết: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức”. Thực tế có đúng như vậy không "
Đ: Đúng và không đúng. Đúng nếu hiểu nghĩa chữ pháp quyền của cộng sản là cai trị theo pháp luật do Đảng Cộng sản tự quyền làm ra để áp đặt độc tài toàn trị. Nhưng không đúng nếu đồng hóa một cách sai lầm thứ pháp quyền này với nền pháp trị của các nước chân chính dân chủ, tại đó, pháp luật là do dân làm ra và dân có quyền kiểm sát cách áp dụng pháp luật. Đúng vì chế độ chính trị cộng sản ở Việt Nam là một chế độ tập quyền tối đa, tất cả mọi quyền hành đều tập trung vào tay Đảng Cộng sản. Không đúng nếu cho rằng tình trạng tập trung này là một hình thức phân quyền dân chủ. Như vậy thì rõ ràng là Nhà nước của Đảng đâu phải là Nhà nước của dân "
H.- Những Cán bộ Lý luận của Ban Tư tường – Văn hóa Trung ương cũng đề cao nền “Dân chủ Xã hội Chủ nghĩa”. Có người viết : “ Dân chủ xã hội chủ nghĩa là hình thức chính trị của nhà nước xã hội chủ nghĩa.”( PGS.TS Phạm Xuân Hảo). Nhưng thế nào là “Dân chủ Xã hội chủ nghĩa” và nó khác với nền Dân chủ Tư bản Chủ nghĩa ở chỗ nào"
Đ: Dân chủ xã hội chủ nghĩa là thứ dân chủ khác với dân chủ phương Tây, mà ta có thể tạm gọi là dân chủ tự do. Còn dân chủ của mấy nước cộng sản tàn dư - sau biến cố Liên Xô cũ và Đông Âu cộng sản sụp đổ - là độc tài giả mạo dân chủ. Xã hội chủ nghĩa là bước quá độ lên lý tưởng cộng sản được trình bày như là một kết tinh của tự do, của giàu mạnh, của văn minh. Muốn thực hiện được thế giới hoang tưởng đó thì phải dùng độc tài chuyên chính nghĩa là dùng bạo lực, khủng bố, gian dối chiếm và tập trung hết quyền lực vào tay Đảng cộng sản rồi cho nó tên gọi dân chủ xã hội chủ nghĩa. Như thực tế chính trị ở Việt Nam đã cho thấy, dân chủ xã hội chủ nghĩa là dân chủ hạn chế tối đa, dân chủ đình hoãn vô hạn định, dân chủ giả mạo, chỉ có hình thức mà không có thực chất. Tức là dân chủ phi dân chủ. Nó khác với dân chủ ở các nước tư bản là thứ dân chủ « ở đây và ngay tức khắc » người dân được Nhà nước bảo đảm cho hưởng dụng những nhân quyền và dân quyền cơ bản, người dân có khả thế thay Nhà nước nếu Nhà nước đi ngược lại quyền lợi của người dân.
H.- Những ngừời CVSVN cho rằng những thắng lợi của họ trong các lĩnh vực Kinh tế, Chính Trị, Văn hoá, Xã hội sau 20 năm Đổi mới là do Đảng biết “kiên định vào lý tưởng cộng sản; kiên định và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn của cách mạng Việt Nam”. Điều này có đúng không " Có phải chủ trương làm “Kinh tế thị trường theo định hướng Xã hội Chủ nghĩa” chẳng qua cũng chỉ là một cách nói để tránh bị mang tiếng là họ đã làm kinh tế theo Tư bản để tồn tại "
Đ: Tự nó, chủ nghĩa Mác-Lênin không có khả năng tạo ra của cải vì nó chỉ là chủ nghĩa của nghèo đói, ngu dân, áp bức như lịch sử nhân loại đã minh chứng. Vậy thì làm sao nó có thể mang lại giàu mạnh, tiến bộ cho Việt Nam xã hội chủ nghĩa được " Nếu cứ bám trụ nó thì tất yếu chế độ cộng sản Việt Nam này phải tiêu tùng. Cho nên những người cộng sản cầm quyền ở Hà Nội mới phải tự đổi mới nghĩa là tự hạn chế bớt quyền hành, quay sang sống nhờ tư bản, điều mà họ dùng uyển ngữ để gọi là « vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam ». Tiền bạc, kỹ thuật của tư bản, tiền người Việt ở nước ngoài hàng năm gửi về giúp thân nhân trong nước, sự hoạt động của hàng ngàn tổ chức phi chính phủ tại Việt Nam mới là những thứ tạo nên thắng lợi của đổi mới chứ không phải nhờ vào « Kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ». Nêu lên khẩu hiệu này là để cho những người cộng sản Việt Nam cầm quyền có thể làm kinh tế theo đường lối tư bản nhưng lại không hoàn toàn theo tư bản mà chỉ với những hạn chê cấm không cho dân được tự do kinh doanh, tự do sinh sống như ở các nước tư bản. Để cho chính quyền cộng sản còn tồn tại được.
ẢO TƯỞNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
H.- Một số Cán bộ ngành Tư tưởng trong nước đã cao rao rằng, căn cứ vào những mâu thuẫn không tẩy sạch được của Chủ nghĩa Tư bản như là quyền lợi kinh tế, chính trị chỉ tập trung vào một Thiều số có Quyền và có Tiền nên đa số nhân dân lao động bị chế độ “người bóc lột người” của Thiếu số này chiếm đoạt. Nạn Cá lớn Nuốt cá bé cùa các nước giầu có áp đặt lên các nước nghèo cũng là nguyên nhân khiến các dân tộc nhược tiều đứng lên chống đối các nước lớn ngày một lan rộng trên thế giới…Trong khi Xã hội chủ nghĩa đem lại cơm no áo ấm, công bằng cho mọi người, không phân biệt màu da, giàu, nghèo nên “tương lai của nhân loại vẫn thuộc về chủ nghĩa xã hội” (PGS,TS Nguyễn Ngọc Hồi). Ông bình luận gì về luận cứ này "
Đ: Luận điệu tuyên truyền bừa bãi này của nhà cầm quyền cộng sản quả thật là khôi hài hết mức. Những hiện tượng họ nêu lên như « quyền lợi kinh tế, chính trị tập trung, nạn cá lớn nuốt cá bé, dân lao động bị bóc lột chính là những hiện tượng đang diễn ra dưới chế độ xã hội chủ nghĩa hiện nay ở Việt Nam. Làm sao lại có thể dựa vào đó để khẳng định rằng tương lai của nhân loại vẫn thuộc về chủ nghĩa xã hội, nhất là không ai nhìn thấy được diện mạo đích thực của cái chủ nghĩa ấy ra sao.
MỤC ĐÍCH TRẦN THANH HIỆP
H- Tôi được biết ông đang vận động để được nhiều người Việt ở Hải ngoại tham gia vào việc xây dựng cho một “Tư tưởng Chính trị Việt Nam Hiện đại”. Nỗ lực này của ông đã đạt được những kết qủa nào trong thới gian qua "
Đ: Hiện giờ tôi không làm công việc gọi là vận động. Để viết một cuốn sách nghiên cứu về Tư tưởng chính trị Việt Nam hiện đại, tôi đã mở ra những cuộc tham khảo thân hữu, trao đổi, thảo luận trong tinh thần đối thoại nghiêm chỉnh, thẳng thắn, mong ước có thể cùng nhau nhận diện và thống nhất được nhận định về những hình thức phát triển mới nhất của tư tưởng chính trị Việt Nam. Tôi cho rằng một dân tộc đã có một quá trình cứu nước dựng nước lâu dài như Việt Nam thì không thể không có một tư tưởng chính trị được. Điều quan yếu là vào thời điểm này, tư tưởng ấy đã biến đổi ra sao để giải quyết những vấn đề chính trị đang được đặt ra cho dân tộc mà tình thế đã tạo ra thành hai bộ phận, một ở trong và một ở ngoài nước. Từ giữa thế kỷ trước chúng ta đã chọn con đường dân chủ. Đảng Cộng sản Việt Nam đã tri tình đổi hướng sang độc tài toàn trị, đặt đất nước vào tình trạng lạc hậu và tụt hậu, giam hãm cả một đại khối hơn 80 triệu người dân trong nghèo đói, àp bức mất hết nhân phẩm. Bộ phận người Việt ở ngoài nước may mắn có cơ hội tiếp thu tinh hoa tiến bộ của nhân loại. Bộ phận này phải nhận lãnh sứ mạng lịch sử, đi vào chính mạch của tiến hóa nhân loại hiện đã bước qua ngưỡng cửa xã hội kỹ nghệ để đặt chân vào xã hội thông tin, kinh tế tri thức. Đổi mới chỉ có ý nghĩa lịch sử đich thực đối với người Việt Nam khi nào rũ bỏ được cuộc sống lạc hậu đảng trị độc tôn áp bức, ngu dân, khinh dân để sớm kiến tạo được một không gian chính trị lành mạnh, lương thiện, trong đó nhân phẩm của mỗi người được tôn trọng và số phận chung của cả một dân tộc ngày càng được cải thiện. Tôi chưa đạt được gì to lớn cả, nhưng qua các cuộc tiếp xúc trong chuyến đi này, ở đâu tôi cũng gặp được đồng tình, đồng thuận rất phấn khởi.
H.- Việc làm của ông có liện hệ gì với những nỗ lực vận động Dân chủ, Tư Do của những Nhà đấu tranh dân chủ và Tôn giáo ở trong nước"
Đ: Tôi không nằm trong bất cứ một tổ chức hay cơ sở vận động chính trị nào ở trong nước. Nhưng điều này không có nghĩa là việc làm của tôi đã theo chiều hướng không liên hệ gì tới những nỗ lực vận động Dân chủ, Tự do của những nhà tranh đầu dân chủ và tôn giáo ở trong nước. Vả lại tôi cho rằng bộ phận người Việt ở ngoài nước phải hỗ trợ cho và kết hợp với bộ phận ở trong nước để chuyển hóa độc tài toàn trị trong thời hạn ngắn nhất hầu bắt tay vào thực hiện dân chủ hóa đất nước càng sớm càng tốt.
H.- Có thể coi “Tư tưởng Chính trị Việt Nam Hiện đại” của ông Đối lập với đường lối chính trị của đảng CSVN dựa trên “nền tảng Chủ nghĩa Mác-Lệnin và Tư tưởng Hồ Chí Minh” " Nhưng “Tư tưởng Hồ Chí Minh” là cái gì vậy "
Đ: Theo tôi, tư tưởng chính trị Việt Nam hiện đại, vì là một tư tưởng đích thực dân chủ, nên phải khác hẳn với chủ nghĩa Mác-Lênin từ hình thức đến nội dung, trên nguyên tắc cũng như trong thực hành. Tôi quan niệm rằng ở trong bất cứ một nước dân chủ nào, khi một đường lối cai trị đã thất bại thì đương nhiên nó phải được thay thế. Và đường lối cai trị mới không có lý do gì để lại đi theo vết xe đổ của đường lối cũ. Theo tôi, Tư tưởng Hồ Chí Minh là một huyền thoại, đúng ra là một tên gọi, một danh từ cho phép những người cộng sản Việt Nam cầm quyền mượn chiêu bài chủ nghĩa Mác-Lênin mà hành động theo chiều hướng « xét lại ». Nhưng không phải xét lại triệt để, mà chỉ xét lại nửa vời ở ngoại vi, không đụng tới cốt lõi độc tài đảng trị. Cung cách làm chính trị như thế không giúp gì cho việc tạo nên một môi trường thay đổi tích cực qui tụ được đủ các xu hướng, chiếu cố được mọi nguyện vọng. Những người cộng sản cầm quyền ở Hà Nội không nên vì quyền lợi riêng mà cứ tiếp tục kiên trì trong đường lối đổi mới sai lầm này của họ.
Xin cảm ơn Luật sư
Phạm Trần
(08/06)
GHI CHÚ: Tiểu sử Trần Thanh Hiệp.
Sinh năm 1927 tại Hà Tĩnh. Tốt nghiệp Cao đẳng Công pháp Đại học Aix-Marseille và Cao đẳng Chính trị học Đại học Paris II. Nguyên Luật sư Tòa Thượng thẩm Sài Gòn và Tòa Thượng Thẩm Paris, nay đã nghỉ hưu.
Nguyên thành viên Hội Đồng Luật sư đoàn Tòa Thượng Thẩm Sài Gòn cuối thập niên 1960.
Giảng sư trường Đại học Chính trị Kinh doanh và trường Chiến tranh Chính trị Đà Lạt. Nguyên Bô trưởng Lao động chinh phủ Phan Huy Quát, Cố vấn pháp lý Phủ thủ tướng Nguyễn Văn Lộc, Hội viên các Hội Đồng Nhân Sĩ, Hội Đồng Dân Quân, Thành viên Phái đòan Việt Nam Cộng Hòa tham dư Hòa đàm Paris 1969-1973.
Sau 1975, tị nạn và định cư tại Pháp. Cựu chủ tịch Trung Tâm Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại trong nhiều năm. Trong vai trò này ông đã cùng PEN (Văn Bút Quốc tế) đấu tranh để cho nhiều văn nghệ sĩ được trả tự do.
Hiện ông là chủ tịch Trung Tâm Việt Nam về Nhân Quyền, trụ sở đặt tại Paris và là tác giả của nhiều bài khảo cứu và bình luận về nhân quyền nói chung và thực trạng nhân quyền ở Việt Nam. Chủ nhiệm Tạp chí Văn hóa, Chính tri, Khoa học là tạp chí Viễn Tượng Việt Nam.
Gửi ý kiến của bạn
