Hôm nay,  

Chỉ Số Tự Do Kinh Tế

13/01/200400:00:00(Xem: 14370)
Cuối tuần qua, tổ chức The Heritage Foundation và nhật báo kinh doanh The Wall Street Journal công bố kết quả khảo sát mức độ tự do kinh tế các nước, trong đó, VN sụt tới hạng gần cuối của các nước ít tự do nhất.
Diới đây đài RFA thảo luận với kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa về bản báo cáo này...
Hỏi: Thưa ông, báo cáo về chỉ số tự do kinh tế năm nay lại vừa được The Heritage Foundation và Wall Street Journal công bố, xin ông cho biết sơ lược về bản báo cáo này.
-- Vâng, bản phúc trình về chỉ số tự do kinh tế vừa được hai cơ quan trên công bố hôm Thứ Sáu và nay mai các nơi sẽ tham khảo và thảo luận rộng rãi. Theo xu hướng kinh tế tự do và chính trị bảo thủ, The Heritage Foundation là một lò nghiên cứu vô vụ lợi, để khuyến cáo về các chính sách kinh tế, xã hội, chính trị và là một trung tâm có ảnh hưởng trong chính trường Hoa Kỳ. The Wall Street Journal là nhật báo rất có uy tín và ảnh hưởng toàn cầu, dù chỉ là một tờ báo về kinh doanh. Từ 10 năm nay, hai cơ quan này đã cùng hợp tác để hàng năm đúc kết các cuộc khảo sát sâu rộng trên toàn cầu và đưa ra một báo cáo về mức độ tự do kinh tế của các nước trên thế giới. Phúc trình này được giới đầu tư và các nhà lãnh đạo chú ý vì là một chỉ dẫn xác thực về tình hình kinh tế các nước.
Hỏi: Nhưng trước hết, vì sao người ta lại để ý đến mức độ tự do kinh tế của các nước"
-- Các cuộc khảo sát đều cho thấy quan hệ khắng khít giữa mức sống, nghĩa là sự giàu có của người dân, với mức độ tự do kinh tế của xã hội. Thứ nữa, mức độ tự do này còn trực tiếp liên hệ đến tình trạng tham nhũng và cả quy phạm đạo đức, tức là một yếu tố về phẩm chất, trong một xã hội. Các nước càng có tự do kinh tế cao thì người dân càng có mức sống cao, biết tôn trọng luật lệ minh bạch, và nạn tham nhũng càng ít xảy ra. Chỉ nội các yếu tố này cũng khiến ta chú ý vì đang là những vấn đề xương tủy của Việt Nam.
Hỏi: Về mặt kỹ thuật, việc khảo sát này được tiến hành ra sao thưa ông"
-- Cơ sở khảo sát là báo cáo kinh tế của các định chế quốc tế, phúc trình thẩm lượng của các chính quyền và của The Economic Intelligence Unit, một bộ phận của hệ thống The Economist, tuần báo kinh tế nổi tiếng từ hơn trăm năm nay. Nghĩa là họ dựa trên nguồn tin tức khách quan và có chất lượng của những trung tâm có uy tín nhất. Về phương pháp thì họ đúc kết thống kê và thông tin về từng nước vào 10 tiêu chuẩn và chấm điểm từ thấp đến cao, từ một đến năm. Tổng hợp lại 10 tiêu chuẩn này thì ra chỉ số tự do kinh tế của một nước. Tôi nghĩ là triết lý chính trị tiềm ẩn bên dưới là một xã hội phải có dân chủ tức là mọi người đều bình đẳng trước luật pháp do những người được dân bầu lên sọan thảo ra và chịu trách nhiệm trước dân chúng. Đó là quy tắc của dân chủ. Ngoài ra, ta có quy tắc xin tạm gọi là cộng hòa, theo đó, chính quyền do dân bầu ra phải phục vụ người dân và thu hẹp quyền can thiệp của mình vào các sinh hoạt của dân chúng. Tiêu chuẩn tự do kinh tế cho thấy mức độ ít can thiệp của nhà nước vào quyết định kinh tế của dân chúng. Từ tinh thần đó, các nhà nghiên cứu mới thiết lập ra 10 tiêu chuẩn đo lường chung.
Hỏi: Và thưa ông, mười tiêu chuẩn đó là"

-- Tôi sẽ phải trình bày hơi chi tiết một chút về mười tiêu chuẩn này, đặc biệt với Việt Nam. Đó là thứ nhất, chính sách ngoại thương có tự do không, tức là theo chính sách bảo hộ mậu dịch hay tự do mậu dịch, đo lường ở các hạn chế về xuất nhập khẩu hay quy định về hạn ngạch, thuế vụ, hải quan, giấy phép xuất khẩu. Càng ít tự do mậu dịch thì càng có điểm cao, thí dụ như Việt Nam bị năm điểm là tệ nhất, Hong Kong và Singapore đứng hạng cao nhất với một điểm. Tiêu chuẩn thứ hai là gánh nặng thuế khóa, bao gồm thuế lợi tức cá nhân, lợi tức doanh nghiệp, ở tình hình chi thu ngân sách. Việt Nam có gánh nặng quá cao, ở 4,3 điểm do thuế suất cao và ngạch số gia tăng của ngân sách quốc gia so với Tổng sản luợng GDP. Thứ ba là sự can thiệp của chính quyền, được đo lường ở nhiều yếu tố khác nhau như chính phủ ngốn hết bao nhiêu của cải do cả nước sản xuất ra trong một năm, số thu ngân sách của các công ty quốc doanh, sức nặng của doanh nghiệp nhà nước, v.v... Năm qua, tiêu chuẩn can thiệp của Việt Nam có gia tăng, nên Việt Nam bị điểm xấu hơm năm ngoái, là 4 điểm. Tiêu chuẩn thứ tư là chính sách tiền tệ có ổn định không, chủ yếu được đo lường ở tỷ lệ lạm phát và về tiêu chuẩn này, Việt Nam được điểm tốt nhất là 1 điểm. Tiêu chuẩn thứ năm là luồng giao dịch tư bản, chủ yếu là chính sách ngoại hối có tự do không và đầu tư nước ngoài có bị kỳ thị hay hạn chế không. Như mọi năm, Việt Nam vẫn còn bị điểm xấu vì sự hạn chế của nhà nước và nạn tham nhũng trong bộ máy công quyền và môi trường đầu tư. Tiêu chuẩn thứ sáu là hệ thống tài chính ngân hàng. Họ cho điểm xấu vì đánh giá là Việt Nam cải cách quá chậm và nhà nước vẫn chi phối quyết định cho vay của ngân hàng nhằm nâng đỡ quốc doanh và kỳ thị tư doanh. Tiêu chuẩn thứ bảy là lương bổng và giá cả bị kiểm soát nhiều hay ít. Tại Việt Nam, nhà nước còn kiểm soát giá cả để ngăn chặn lạm phát nhưng việc can thiệp vào giá cả vẫn còn tính kỳ thị, dù đang có cải tiến nên Việt Nam bị ba điểm, là trung bình thấp. Tiêu chuẩn thứ tám là quyền sở hữu thì Việt Nam lãnh điểm tệ nhất vì quyền tư hữu chưa được bảo vệ và nền tư pháp thiếu trong sạch nên tiền bạc vẫn chi phối được quyết định của tòa án, luật lệ lại quá rườm rà phức tạp, được suy diễn tùy tiện khiến tư doanh và người nghèo bị thiệt. Tiêu chuẩn thứ chín là nền tảng luật lệ có công minh thông thoáng không thì Việt Nam cũng đứng cuối sổ vì hạ tầng luật pháp còn lỏng lẻo, luật lệ nhiêu khê rắc rối hay thay đổi mà thiếu thống nhất, gây phí tổn oan ức cho người dân khi muốn kinh doanh. Về tiêu chuẩn này, Việt Nam bị đánh giá là nơi làm ăn khó nhất Á châu. Tiêu chuẩn sau cùng là nền kinh tế chui, sinh hoạt kinh tế bán chính thức. Đây là tiêu chuẩn đáng chú ý vì phản ảnh một đặc thù của các nước nghèo là dân chúng khó làm ăn công khai nên nền kinh tế chui mới phát đạt và trong nền kinh tế đó, người dân bị nhiều tổn phí vì rủi ro và tệ tham ô của công quyền. Về tiêu chuẩn này Việt Nam lãnh điểm thấp và thấp hơn năm ngoái .
Hỏi: Sau khi trình bày chi tiết, xin ông tóm lược về nội dung của báo cáo năm nay.
-- Trước hết, các tổ chức họ nhìn vấn đề trong viễn ảnh dài, tức là so sánh tiến độ trong nhiều năm qua những tiêu chuẩn thuần nhất. Về mặt này thì dù năm ngoái là một năm có chiến tranh lẫn nạn khủng bố, nhiều nước vẫn có nỗ lực giải tỏa kinh tế cho tự do hơn và nhìn về dài thì tốc độ giải tỏa càng cao thì đà tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội càng mạnh. Trong số 161 nước được khảo sát, một số quốc gia bị loại ra ngoài vì có chiến tranh hoặc không có đủ dữ kiện, hầu hết đều là các nước cực nghèo hoặc đang bị loạn. Còn lại danh mục 155 nước thì họ chia thành bốn nhóm là 16 nước “tự do”, 55 nước “hầu hết tự do”, 72 nước “hầu hết thiếu tự do” và sau cùng là 12 nước “bị đàn áp”. Việt Nam nằm ở cuối hạng trong nhóm 72 quốc gia thiếu tự do. Trên đại thể thì so với năm ngoái, có 75 nước đã có cải thiện, 69 nước lại tệ hơn, trong đó có Việt Nam, có 11 nước thì vẫn như cũ. Trong số 155 nước, Việt Nam đứng hạng 141, tại Đông Nam Á thì chỉ hơn có Miến Điện và Lào, và lại thua Cambốt rất xa.
Hỏi: Thưa ông, hẳn là tình hình Đông Á có nhiều nghịch lý lắm phải không"
-- Vâng, nếu nói đến toàn vùng Á châu Thái bình dương thì khu vực này có các nước tự do nhất thế giới, như Hong Kong vẫn đứng đầu kể từ 10 năm nay, hoặc Singapore, New Zealand, Australia, Đài Loan, mà cũng có những nước đứng cuối sổ như Việt Nam, Miến Điện và Lào. Một chi tiết đáng chú ý nữa là Lào đang có cải tiến so với các năm trước và Việt Nam thì ngược lại. Khởi đi từ năm 1995, khi lần đầu được khảo sát, Việt Nam bị điểm cực xấu là 4,6 và có cải thiện dù thật chậm; nhưng bước cải tiến đáng kể nhất vào năm 2001-2002 lại bị đẩy lui trong năm ngoái, nên năm nay Việt Nam bị điểm xấu hơn.
Hỏi: Ông kết luận ra sao về phúc trình này"
-- Báo cáo này không nói gì đến nạn đàn áp dân chủ hay chà đạp nhân quyền mà chỉ khách quan và khoa học đo lường mức độ tự do trong địa hạt kinh tế của nhiều nước trên thế giới, cho nên không thể vu cáo họ là có ác ý gì với Việt Nam, rồi coi như không có. Bản phúc trình này thực ra nêu lên những nhận định mà có lẽ ai cũng biết về nội tình Việt Nam nhưng tổng hợp thành dữ kiện so sánh được với các nước khác và với chính mình qua từng năm. Năm 2004 là một năm bản lề của Việt Nam, với yêu cầu cải cách và giải tỏa rất mạnh để kịp thời hội nhập với toàn khu vực và thế giới, vậy mà trong các tiêu chuẩn đo lường sự tiến bộ thì tự do kinh tế lại bị sụt. Đây là điều đáng chú ý cho giới lãnh đạo và các nhà làm luật tại Hà Nội và đây cũng là điều được giới đầu tư quốc tế theo dõi rất sát. Riêng với người dân thì khi so sánh với các đối tác hay các nước cạnh tranh với mình, ta thấy Việt Nam đứng hạng thấp nhất, thua xa Thái Lan, Cambốt hay Đài Loan, Hàn Quốc. Đây là một tiếng chuông cảnh báo cho mọi người khi Việt Nam bước vào vòng đàm phán cuối để gia nhập tổ chức mậu dịch thế giới WTO vào năm 2005. Cái Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đang đóng kín cửa hội họp nên chịu khó ngó ra ngoài để xem thế giới đánh giá Việt Nam như thế nào và Việt Nam đang gặp những thử thách gì.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tôi rất thích khoa nhân chủng nhưng không có cơ may đến trường để được truyền thụ một cách bài bản về ngành học thú vị này. Hoàn cảnh sống, nói nào ngay, cũng không mấy thích hợp cho nhu cầu tự học. Suốt ngày (và suốt đời) tôi chỉ loanh quanh hàng quán nơi mà những kẻ hay lê la thường nói rất nhiều, dù sự hiểu biết của họ vốn không được bao nhiêu. Ngoài giới hạn về kiến thức, mấy ông bạn đồng ẩm còn có cái tật rất hay tranh cãi (và luôn cãi chầy cãi cối) nên mọi thông tin, từ bàn nhậu, đều không được khả xác hay khả tín gì cho lắm.
“Tham nhũng chính trị, lệch lạc tư tưởng, băng hoại đạo đức và hủ bại về lối sống. Đây là những kẻ thù rất nguy hiểm của Đảng, cần phải loại bỏ.” Tạp chí Xây Dựng Đảng (XDĐ) đã báo động như thế trong bài viết ngày 26/11/2023...
Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) nhìn nhận tình trạng “trẻ hóa” trong suy thoái “tư tưởng chính trị ” và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đang gây khó khăn cho công tác “xây dựng, chỉnh đốn đảng”...
Năm 2024 là năm bầu cử, một năm gay go thử thách, và đề tài yêu ghét dù muốn hay không muốn đã trở lại trên các trang báo, trong các buổi tranh luận trong gia đình, ngoài xã hội. Chúc bàn tiệc trong năm của quý vị rôm rả những câu chuyện, những cuộc đối thoại bổ ích hai chiều, những thay đổi tốt đẹp. Và xin cảm ơn quý thân hữu, thân chủ đã hỗ trợ, gắn bó cùng hành trình với Việt Báo trong hơn 31 năm qua. Sau cùng là lời tri ân đến các độc giả Việt Báo: chính quý vị, những người đọc khó tính là thành trì giúp Việt Báo trở thành một tờ báo uy tín, chuyên nghiệp.
Năm 2023 tiến vào những ngày cuối cùng, nó sẽ đi qua và không bao giờ trở lại. Lịch sử sẽ đi qua nhưng những việc làm của con người sẽ tồn tại với sự khôn ngoan và ngu ngốc của đa số. Cụm từ ‘con-người-đa-số’ chỉ định ý muốn chung của đa số người. Và ‘con-người-thiểu-số’ đành phải tuân theo. Trò sinh hoạt dân chủ luôn luôn là con dao hai lưỡi có hiệu quả tùy thuộc sở thích của con người đa số. Sở thích? Một thứ tạo ra tốt lành hoặc khổ nạn. Đúng ra là cả hai, nhưng có một trong hai sẽ lớn hơn, đôi khi, lớn gấp bội phần. Nếu khổ nạn quá lớn thì cuộc sống chung sẽ thay đổi, có khi lâm vào mức tồi tệ. Chẳng hạn như trường hợp nước Đức dưới thời Hitler. Ý muốn của con người đa số đam mê nồng nhiệt ý muốn của Hitler. Cho ông ta cơ hội dẫn đầu một quốc gia quyền lực, tạo ra hiệu quả cuộc chiến thế giới thứ hai. Hậu quả tàn khốc đó do ai? Hitler? Đúng một phần.
“Tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong Lực lượng vũ trang nhân dân là mối lo hàng đầu của đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay. Bằng chứng này đã được Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đưa ra tại Hội nghị Đảng ủy Công an ngày 20/12/2023 tại Hà Nội, và trong nội dung các bài viết trên báo chí chính thống của nhà nước liên quan đến Quân đội...
Người ta nên áp dụng đạo đức vào tài chính trị của Henry Kissinger như thế nào? Làm thế nào để người ta quân bình những thành tựu với những hành vi sai trái của Kissinger? Tôi đã vật lộn với những vấn đề đó từ khi Kissinger là giáo sư của tôi, và sau này là đồng nghiệp tại Đại học Harvard. Vào tháng Tư năm 2012, tôi đã giúp phỏng vấn ông trước một số lượng lớn cử toạ tại Harvard và hỏi liệu ông có làm điều gì khác đi trong thời gian làm ngoại trưởng cho các Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon và Gerald Ford không. Lúc đầu, ông nói không. Suy nghĩ lại, ông nói rằng ước mình là đã hoạt động tích cực hơn ở Trung Đông. Nhưng ông không đề cập đến Campuchia, Chile, Pakistan hay Việt Nam. Một người phản đối ở phía sau hội trường hét lên: "Tội phạm chiến tranh!"
Việt Nam có còn “độc lập” với Trung Quốc hay không sau chuyến thăm Hà Nội của Tổng Bí thư, Chủ tịch nhà nước Tập Cận Bình là thắc mắc của người dân Việt Nam. Ông Tập có mặt ở Việt Nam từ 12 đến 13 tháng 12 năm 2023 và đạt được cam kết của Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng về “xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc”.
Ngày nay, Chiến lược Phòng thủ Quốc gia của Hoa Kỳ – giống như chiến lược Chiến tranh Lạnh tạo chuẩn mực cho tư duy chiến lược trong những năm từ thập kỷ ‘50 đến ’80 – bị chi phối bởi một tác nhân đe dọa chính, đó là Trung Quốc. Điều này vừa cung cấp thông tin vừa tạo điều kiện cho tất cả các mối đe dọa lớn khác có thể xảy ra: Nga, Iran và Bắc Triều Tiên. Giống như thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ hiện đang lâm vào một cuộc cạnh tranh với đối thủ duy nhất của mình, một cuộc cạnh tranh có khả năng bỏ rơi các thành tựu chính trị, kinh tế và công nghệ. Hoa Kỳ cũng đang ở trong một cuộc chạy đua vũ trang hiện đại, và trong một số trường hợp, chơi trò đuổi bắt và tranh đua để giành tình hữu nghị, gây ảnh hưởng lên các quốc gia khác trên thế giới.
Rồi vào ngày 12/12/2023, tức chỉ sau ba tháng, Việt Nam lại long trọng tiếp đón Chủ Tịch Tập Cận Bình và nói rằng hợp tác và hữu nghị với Trung Quốc là lựa chọn chiến lược của Việt Nam...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.