“Làm phim võ thuật Trung Hoa nói tiếng Anh đối với tôi cũng tựa như vua cao bồi John Wayne nói tiếng Hoa trong phim về miền viễn Tây.” – Lý An
Lý An, Ang Lee, sinh năm 1954, tại Pingtung, Đài Loan, là một trong những nhà làm phim lớn nhất hiện nay trên phim trường quốc tế. Ông tốt nghiệp ĐH Quốc gia Đài loan về Nghệ thuật năm 1975. Sau đó qua Mỹ nhận bằng về Đạo diễn Sân khấu tại ĐH Illinois, và Cao học về Sản xuất Phim ảnh ở ĐH New York. Tại ĐH này, ông làm Phụ tá Đạo diễn cho đạo diển da đen nổi tiếng là Spike Lee. Sau khi viết một vài phân cảnh, ông xuất hiện trong một cảnh của phim Pushing Hands năm 1991, một bi hài kịch về sự mâu thuẫn thế hệ và sự thích nghi văn hoá, lấy trung tâm điểm ẩn dụ là kỹ thụât của môn quyền Tai-Chi của người ông của mình. Kế đó là phim The Wedding Banquet của ông đi dò tìm vào sự mâu thuẫn văn hóa và thế hệ qua cuộc đời của một ngừơi Đài loan đồng tính luyến ái. Phim này thu được giải Cầu Vàng và đựơc đề cử cho giải Oscar và thắng giải Golden Bear tại đại hội phim Berlin Film Festival ở Đức.
Phim thứ ba của ông gồm ba hồi về văn hoá và thế hệ người Đài loan với chủ đề hình ảnh của một người chủ trong gia đình với tưạ đề Eat Drink Man and Woman, 1994 nhận được đề cử cho gỉải Oscar về phim ngọai quốc hay nhất.
Phim đầu tiên đi vào Hollywood của ông là Sense and Sensibility năm 1995, được đề cử cho Oscar là phim có Hình Ảnh đẹp nhất và thắng giải Truyện Phim Hay nhất cho người viết truyện và cho nữ tài tử hay nhất là Emma Thompson. Ông cũng được bầu là Đạo diễn Tài nhất trong năm bởi Hội đồng Duyệt phim Quốc gia và Giới Phê bình Phim New York.
Nhưng tác phẩm phim lớn nhất của ông là phim võ hiếp kỳ tình Trung hoa, nói tiếng Anh tên “Tàng Long Phục hổ” năm 2000, được liên tục đề cử cho giải Oscar và sau cùng thắng giải Phim Ngoại quốc Hay nhất, và Đạo diễn Tài nhất cho giải Cầu Vàng và là phim ngoại quốc đạt được số thu cao nhất chưa từng có tại Mỹ. Gần đây năm 2005, ông thắng giải Đạo diễn Tài Nhất cho phim Brokeback Mountain và giải Đạo diễn Tài Nhất cho phim Life of Pi. Năm 2013, ông được chọn làm thành viên cho hội đồng tuyển chọn tại Đại Hội Điện ảnh Cannes năm 2013.
Ông rời Taiwan năm 1978 sang Mỹ học. Có bốn con. Cha ông là Seng Lee mất năm chín mốt tuổi, là thầy dạy học tại trường Trung học đệ nhị cấp Taiwan.
Lý An là một trong bảy đạo diễn còn sống đã được tặng thưởng Của Hội Đạo diễn Mỹ nhiều hơn một lần. Trong số đó có đạo diễn ngoại hạng là Steven Spielberg được ba lần, Clint Eastwood được hai lần và bốn đạo diễn lừng danh khác. Lý An là người độc đáo trong nhóm này, và đã từng đạo diễn cho năm tài tử được đề cử nhận giải Oscar.
Là một trong tám đạo diễn thắng giải Cầu Vàng, được tặng thưởng của Viện Nghệ thuật và Phim ảnh của Anh quốc, và được giải Oscar.
Khi ông trao vai chính cho tài tử Winston Chao trong phim The Wedding Banquet, năm 1993, mỗi ngày họ phải hướng dẫn Chao từ ba đến bốn tiếng đồng hồ về diễn xuất vì Chao chưa hề đóng phim lần nào. Năm 1994, lần nữa ông chọn Chao trong vai chính trong phim Eat Drink Man Women.
Ông là người đầu tiên trong số ba đạo diễn nhận được Tặng thưởng của Hàn Lâm Viện Đạo diển Tài Nhất mà không phải là người gốc Âu-Mỹ. Phim Life Of Pi năm 2012 trở thành phim xem cho mọi gia đình. Ông đạo diễn phim chính của mình năm 37 tuổi.
Ông đẵ từng phải ở nhà mình trong sáu năm, khi nghề phim của mình bị chậm lại. Bà vợ ông phải đi làm nuôi gia đình. Lúc đó ông từng định đổi nghề sang học Computer Science, nhưng vợ ông khuyến khích ông nên tiếp tục.
Ông là đạo diễn gốc Á đầu tiên cho phim lấy từ sách hoạt hoạ về siêu anh hùng tên Hulk năm 2002.
Sau đây là những phát biểu của ông cảm nghĩ về phim ảnh, và triết thuyết làm phim của mình:
-Đó có thể là phần ẩn dấu của bạn. Tôi nghĩ làm phim là cách hữu hiệu nhất để hiển lộ ra nó.
-Có một cảm xúc riêng tư về phim ảnh, một cảm nhận sâu kín. Tôi nghĩ rằng nó nằm ẩn ở tình huống trong phim Brokeback Mountain, quay năm 2005.
-Càng ngày phim Mỹ càng ít đi “ tính chất Mỹ” vì bạn phải đáp lại thị hiếu của khán giả. Chất lượng giảm để có được nhiều khán giả.
-Về mặt cho và nhận, tôi nghĩ thế giới sẵn sàng hơn với internet, dĩa DVD là các đại hội điện ảnh.
-Trước kia thường là con đường một chiều: phim ảnh từ Tây sang Đông, bên Đông thường nhận phim của phương Tây sản xuất. Nhưng nay tôi nghĩ chúng ta đang tiến gần lại nhau hơn. Khỏang cách văn hoá đang được xoá đi mỗi ngày.
- Mọi sự đều là vô thường. Đó là trọng điểm trong phim của tôi. Người ta muốn tin vào điều gì đó, muốn bám vào điều gì đó để cảm thấy an ổn và muốn tin tưởng ở nhau. Nhưng mọi sự đều là vô thường. Thời gian cho thấy điều này. Tôi nghĩ là sự tìm kiếm an ổn và không có được sự an ổn là một điều khác được nói lên trong phim của tôi.
- Mỗi cuốn phim tôi làm , đó là nới trú ẩn của tôi, nơi mà tôi không hoàn toàn hiểu được, nhưng tôi lại thấy an ổn và bình yên.
-Gia đình của cha tôi bị thanh toán trong cuộc Cách Mạng Văn hóa ở China vì là sở hữu chủ đất đai. Ông là người duy nhất trốn thoát được. Tôi được sinh ra và sống ở Đài loan nhưng vẫn bị ám ảnh kinh hoàng. Cha mẹ tôi lúc nào tinh thần cũng bị bất an. Lúc nào cũng thấy mình bị đặt trong nổi sợ sệt, hoang mang.
- Tôi chưa từng lãng mạn trong trong đời sống. Đó là lý do tại sao tôi làm phim về sự lãng mạn.
Tôi không là người có tôn giáo được chọn lựa chính xác, nhưng tôi nghĩ chúng ta luôn đối đầu với những câu hỏi về: bản thể của Thượng đế, tại sao ta được tạo ra, cuộc đời sẽ đi về đâu, và tại sao ta hiện hữu. Gọi nó là ảo tưởng hay là đức tin. Dù bạn gọi đó là gì đi nữa, chúng ta có liên hệ chặt chẽ với cõi vô giác.
Là một đạo diễn luôn cầu tiến, năm 2019 này ông cho ra đời cuốn phim 3D: “ Gemini Man” , áp dụng kỹ thuật lạ chưa từng co, tạo chuyển động cực kỳ nhanh và với ảo giác thật mạnh và sống động, do tài tử lừng danh da đen Will Smith thủ diễn.
Nguồn : www.imdb.com/name/nm.../bio