LHQ sắp kiểm điểm Việt Nam về thực thi Công Ước Chống Tra Tấn
Cơ hội để người dân đòi hỏi nhà nước giải trình trước diễn đàn LHQ
Ts. Nguyễn Đình Thắng
Ngày 4 tháng 10, 2018
Trên nguyên tắc, chính quyền có nghĩa vụ giải trình, một cách thường xuyên, với người dân. Tuy nhiên, các chế độ độc tài không nghĩ rằng họ có nghĩa vụ ấy – quan niệm của họ là cai trị thay vì phục vụ người dân. Đối với các chế độ như vậy, người dân có thể khai thác thể thức “kiểm điểm” (review) của Liên Hiệp Quốc để đòi hỏi chính quyền giải trình. Cứ khoảng 4.5 năm, một chính quyền phải qua cuộc kiểm điểm về thực thi mỗi công ước LHQ về nhân quyền mà họ đã ký kết và chuẩn duyệt. Để chuẩn bị cho mỗi cuộc kiểm điểm, người dân và các tổ chức nhân quyền đều có quyền trình bày các vấn đề vi phạm nhân quyền, đặt câu hỏi và đưa các kiến nghị cho quốc gia sắp phải giải trình trước LHQ.
Giữa tháng 11 tới đây, chính quyền Việt Nam sẽ giải trình trước một uỷ ban của LHQ về thực thi Công Ước LHQ về Chống Tra Tấn. Nhà nước Việt Nam ký công ước này ngày 7 tháng 11 năm 2013 và Quốc Hội Việt Nam chuẩn duyệt nó ngày 28 tháng 11 năm 2014. Công ước hiệu lực ngày 5 tháng 2 năm 2015. Để chuẩn bị cho cuộc kiểm điểm, ngày 13 tháng 9 năm 2017 nhà nước Việt Nam nộp bản phúc trình cho Uỷ Ban Chống Tra Tấn cùa LHQ. Bản phúc trình này nói về các nỗ lực “luật hoá” các cam kết này, nhưng không nói đến việc thực thi cam kết trong xã hội. Cuộc kiểm điểm sẽ diễn ra tại trụ sở LHQ ở Geneva trong các ngày 14 và 15 tháng 11 tới đây.
Các tổ chức xã hội dân sự ở trong và ngoài nước có cơ hội để cung cấp thông tin bổ khuyết hoặc phản biện. Hạn chót cho các bản báo cáo của xã hội dân sự là ngày là 15 tháng 10, nghĩa là chỉ khoảng mươi ngày tới đây.
Thống kê về tra tấn tại Việt Nam (nguồn: endtorturevn.org)
Hiện nay BPSOS đang phối hợp một số tổ chức XHDS ở trong và ngoài Việt Nam để cùng soạn bản báo cáo về các hành vi tra tấn và bạo lực hàng loạt nhắm vào các người tham gia biểu tình chống Luật An Ninh Mạng và dự thảo Luật Đặc Khu Kinh Tế. Song song, BPSOS đóng góp thông tin cho một bản báo cáo chung với một số tổ chức quốc tế về các vụ việc tra tấn khác.
Ngoài việc biên soạn báo cáo, BPSOS đã và đang thực hiện chương trình gồm các phần chính sau đây:
- Đã tổ chức buổi hướng dẫn về nội dung Công Ước LHQ về Chống Tra Tấn và cách thức soạn bản báo cáo cho buổi kiểm điểm cho một số tổ chức XHDS của người Việt ở ngoài Việt Nam;
- Sẽ cử phái đoàn hỗn hợp đại diện các tổ chức XHDS Việt Nam và các tổ chức nhân quyền quốc tế tiếp xúc riêng uỷ ban kiểm điểm và tham dự cuộc kiểm điểm Việt Nam;
- Sẽ phát động chương trình thông tin và hướng dẫn cho người dân ở Việt Nam về nội dung của Công Ước LHQ về Chống Tra Tấn, trách nhiệm và nghĩa vụ của nhà nước về chống tra tấn, và cách thức báo cáo các hành vi tra tấn.
Đồng thời BPSOS đang phối hợp với Liên Minh Chống Tra Tấn - Việt Nam và Chiến Dịch Bài Trừ Tra Tấn ở Việt Nam để phổ biến thông tin mang tính cách giáo dục quần chúng ở trong và ngoài nước:
- https://www.facebook.com/endtorturevn/
- http://www.stoptorture-vn.org/
Chúng tôi sẵn sàng tiếp nhận thông tin về các hành vi tra tấn ở Việt Nam. Xin gửi thông tin cho: bpsos@bpsos.org hoặc endtorturevn@gmail.com
Mời đọc thêm: http://www.machsongmedia.com/vietnam/nhanquyen/1398-2018-10-04-13-25-52.html