Trang Sử Việt: Nguyễn Hải Thần

(Lời tâm tình: Bài viết về “Sử Việt” chỉ khái quát, không đi sâu từng chi tiết của mỗi nhân vật. Cuối mỗi bài viết, phần “Thiết nghĩ” nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm sáng tỏ thêm về nội dung đã biên soạn. Trang Sử Việt luôn mong mỏi nhúm nhen tình tự dân tộc, niềm yêu thương quê hương và giữ gìn Việt ngữ cùng văn hóa Việt. Trang Sử Việt đăng trên Vietbao Online vào thứ Ba và thứ Sáu hàng tuần).

________________

    Nguyễn Hải Thần quê Hà Đông (nay Hà Nội), tên thật là Võ (Vũ) Hải Thu, hưởng ứng phong trào Đông du (1912-1924) của Phan Bội Châu, đến Tokyo (Nhật) học trường Chấn Võ. Sau đó, ông làm giảng viên chính trị trường Hoàng Phố.     
 

      Khoảng năm 1912-1913, ông về nước để ám sát toàn quyền Đông dương là Albert Sarraut, việc không thành, ông trở lại nước Tàu, đổi tên là Nguyễn Cầm Giang. Ngày 13-3-1915, ông cùng Phan Bội Châu và Hoàng Trọng Mậu mộ quân ở Quảng Tây (Tàu), về đánh đồn Tà Lùng, Lạng Sơn nhưng thất bại. Ngày 1-10-1942, Hội nghị ở Liễu Châu (Tàu), gồm đại biểu các đảng phái: Việt Nam Quốc dân đảng, Việt Nam Phục quốc Đồng minh Hội... thành lập Việt Nam Cách mệnh Đồng minh Hội gọi tắt là Việt Cách do Nguyễn Hải Thần lãnh đạo, mục đích tập hợp các lực lượng thành một tổ chức thống nhất để đủ sức chống thực dân Pháp.
 

 

    Ngày 23-12-1945, tướng Tiêu Văn tổ chức cuộc họp hòa giải các bên để thành lập chính phủ liên hiệp, Nguyễn Hải Thần sẽ đảm nhận chức Chủ tịch nước, Hồ Chí Minh làm Phó Chủ tịch. Sau đấy, Hồ Chí Minh lại âm mưu cướp chính quyền ngày 19-8-1945 và ký “Thỏa hiệp ngày 14-9-1946” với Tổng trưởng Pháp là Marius Moutet tại Paris, thỏa thuận cho Pháp nhiều quyền lợi tại Việt Nam như thời Pháp thuộc. Ông Hồ cấu kết với Pháp là để tiêu diệt các đảng quốc gia đang chia xẻ quyền hành với ông trong “chính phủ liên hiệp”. Khi Việt Minh được Pháp hỗ trợ thì bắt đầu tiêu diệt các đảng quốc gia.

 

*-Thiết nghĩ: Ông Nguyễn Tường Bách là em ruột của Nguyễn Tường Tam, hoạt động cùng thời với ông Nguyễn Hải Thần là một chứng nhân lịch sử, trong bài “Việt Nam một thế kỷ qua” ông Bách ghi: “Việt cách lúc thành lập, bao gồm rất nhiều đảng phái và nhân sĩ, trong đó có cả Hồ Chí Minh. Nhưng sau đó, Hồ Chí Minh đã mang một số cán bộ và tiền, lãnh sứ mạng của Hội để về nước hoạt động. Hồ và đảng Cộng sản đã hoạt động riêng rẽ, lập ra Việt nam Độc lập đồng Minh hội (gọi tắt Việt Minh), thực ra cái tên này đã sẵn có từ trước. Chủ tịch Việt Cách là cụ Nguyễn Hải Thần, với một số cán bộ như Tạ Nguyên Hối, Bồ Xuân Luật, lại có Nhượng Tống, Nguyễn Triệu Luật gia nhập góp sức.         Một đoạn khác, ông Bách viết: “Những ngày đầu tháng mười năm 1945, một sự kiện đặc biệt làm người Hà Nội chú ý. Tại một toà nhà góc đường Quan Thánh và phố hàng Bún, xế cửa tòa báo Ngày Nay trước đây, một cái loa lớn, ngày nào cũng mạnh mẽ lớn tiếng hô hào độc lập tự do dân chủ, chỉ trích chính sách độc tôn của chính phủ Hồ Chí Minh. Nó hấp dẫn được một số, có khi rất đông đứng trên hè nghe, đa số là công chức, trí thức, giới trung lưu hay những kẻ hiếu kỳ... Đó là trụ sở của Việt nam Cách mệnh Đồng minh hội, gọi tắt là Việt Cách, một tổ chức do người Việt lưu vong thành lập tại Quảng Tây, nay đã trở về nước hoạt động, sau khi bôn ba nơi hải ngoại đã nhiều năm trời”.     Chúng tôi đã tham khảo một số tài liệu, thì ông Nguyễn Hải Thần bị mất tích (hay bị Việt Minh giết) hoặc chết năm 1951 (He returned to China and died there in 1951); nhưng có tài liệu khác nói rằng ông mất năm 1954 hay 1959.

Cảm kích: Nguyễn Hải Thần 

 

“Việt Cách” gian nguy, luống ngậm ngùi! 

 

Nguyễn Lộc Yên