Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Đoàn Hữu Trưng

08/03/201600:01:00(Xem: 5679)
ĐOÀN HỮU TRƯNG
(1844 -1866)
.
     Đoàn Hữu Trưng, tự Tử Hòa, hiệu Trước Lâm, quê Thừa Thiên. Nhà nghèo nhưng học cao hiểu rộng; ông chủ động cuộc nổi dậy tại kinh thành Huế, nhằm lật đổ vua Tự Đức.       
Năm 1864, Tùng Thiện vương Miên Thẩm gả con gái là Thể Cúc cho ông. 
.
Ông muốn chống Pháp, vua Tự Đức lại cầu hòa, nên cần một vua khác có tinh thần chủ chiến; ông tôn phò Đinh Đạo (lấy họ mẹ, vì cha tranh ngôi đã thất bại) là con Nguyễn Phúc Hồng Bảo. 
Ông cùng với 2 em trai là Đoàn Trực, Đoàn Ái, các bạn Trương Trọng Hòa, Phạm Lương lập ra một thi xã gọi là “Đông Sơn thi tửu hội”, để che mắt triều đình khi hội họp. 
.
Ông mời các nhà sư: Nguyễn Văn Quí, Nguyễn Văn Viên và một số quan binh: Hữu quân Tôn Thất Cúc, vệ úy Tôn Thất Giác... 
Lực lượng chính của cuộc nổi dậy là khoảng 3000 binh lính đang làm phu thợ vì cưỡng bức lao động, bất mãn vì phải làm lụng khổ sở để xây lăng vua Tự Đức, vũ khí của họ là chày vôi nên sau này gọi là “Giặc chày Vôi”. 
.
Ngày 16-9-1866, giương cờ đề “Hoàng tôn nghĩa cử”. Nhờ Tôn Thất Cúc mở cửa thành lúc tờ mờ sáng, đoàn quân nổi dậy tiến vào cung điện. Đầu tiên gặp chưởng vệ Hồ Oai, kế đến vệ úy Nguyễn Thịnh và chỉ huy sứ Phạm Viết Trang, dù các vị này chiến đấu bị thương vẫn cố ngăn chận, sau đó quân triều đình tinh nhuệ với đầy đủ vũ khí phản công nên quân nổi dậy bị thất bại. 
.
Ba anh em Đoàn Trưng, Đoàn Trực, Đoàn Ái bị xử lăng trì. Con cháu phải lưu tán không được thi cử... 
Thể Cúc, buộc cải sang họ mẹ (họ Tống) và đi tu... 
.
Cả gia đình Hồng Bảo gồm 8 người con là Đinh Đạo, Đinh Tự... đều bị xử giảo. Đoàn Hữu Trưng để lại tác phẩm bài “Trung nghĩa ca”, sáng tác trong thời gian bị giam, theo thể lục bát, dài 498 câu, kể lại tường tận cuộc nổi dậy.
.
        Cảm niệm: Đoàn Hữu Trưng
.
Đoàn Hữu Trưng, non nước vấn vương!
Chống Tây khẳng khái, dạ kiên cường
Lo toan quật khởi, mong tròn nguyện
Thất bại ngậm ngùi, gẫm tiếc thương!
.
Nguyễn Lộc Yên  

.
.

Ý kiến bạn đọc
12/03/201603:02:30
Khách
Nói rằng “Đoàn Trưng chủ trương chống Pháp nên tham gia vào việc lật đổ vua Tự Đức để thay thế bởi một ông vua chủ chiến khác”. Quan điểm nầy có phải là quan điểm chủ quan của người viết không?. Người ta còn nhớ sau 1975, chính quyền CSVN cũng tán trợ quan điểm nầy, vì muốn ca tụng giai cấp công nông bị trị vùng lên lật đổ giai cấp thống trị vua chúa. Mục đích của quan điểm nầy có mang tính chất chính trị không?. Khi muốn nói đến lịch sử thì phải dựa vào thực tế đã xảy ra. Vậy, câu hỏi đặt ra: “Phải chăng việc anh em Đoàn Trưng, Đoàn Trực… tham gia vào việc lật đổ vua Tự Đức chẳng qua là sự tranh giành quyền lực giữa hai nhánh con của vua Thiệu Trị”?.
Theo lịch sử cho biết: “Vì Hồng Bảo tự cho mình là con trưởng nên nghĩ rằng đáng lý mình phải lên ngôi, nên không cam chịu và làm phản”. Kết quả bị thất bại và bị giết. Con trưởng của Hồng Bảo được tha, phải đổi họ mẹ là Đinh Đạo. Cũng co bài viết về việc nầy: Vua Thiệu Trị thấy rằng, Hồng Bảo ngoài tướng xấu (bị lé?) thì là người chơi bời, lêu lỏng… trái ngược với Hồng Nhậm (Tự Đức), vua hội họp quần thần bàn thảo và để di chiếu nối ngôi cho Hồng Nhậm. Người có thế lực nhất để thi hành di chiếu là đại thần Trương Đăng Quế (công thần 3 đời của triều Nguyễn).
Cũng có những bài viết về những tin đồn (có lẽ do phe cánh ủng hộ Hồng Bảo tung ra) Tự Đức là con của Trương Đăng Quế tráo đổi với câu vè “Bá đợi công hầu, nhất đợi vương”. Nhưng những bài nghiên cứu cho biết đây là tin đồn thất thiệt có dụng đích xâu sau khi đưa ra những đối chiều về chức vụ (quan nhỏ), tuổi tác (36 tuổi) của Trương Đăng Quế lúc vua Tự Đức ra đời (1829), trong bối cảnh là lúc vua Minh Mạng đang tại vị (1821-1841), là điều không thể xảy ra.
Đoàn Trưng người chủ chốt trong vụ tạo phản là bà con bên ngoại với Đinh Đạo. Vậy, quan điểm của tác giả có khách quan không?.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Đầu tháng 4 năm 1975, QK 1 và QK2 đã lọt vào tay CSBV, hai phòng tuyến chính của VNCH phía Đông Bắc Sài Gòn bấy giờ là Phan Rang và Xuân Lộc
Bản thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Việt Nam ký vào hôm 23 tháng Giêng, 2008 ở Hà Nội, để tiến hành trục xuất 8 ngàn Việt kiều
Tâm của ta cũng giống như một khu vườn, nếu không chăm sóc thì cỏ dại sẽ mọc đầy. Khi cỏ dại chiếm hết những khoáng chất bổ dưỡng thì những loại cây quý
Trong kỳ bầu cử sơ bộ vào tháng hai sắp tới đây, cử tri trên toàn tiểu bang California sẽ có cơ hội bỏ phiếu
Đảng Cộng sản vừa họp xong Hội nghị lần 6 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, nhưng sau 9 ngày bàn thảo lại không đẻ được qủa trứng vàng
Hòa Thượng Thích Tâm Châu, Thượng Thủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế Giới, nhơn chuyến công tác Phật sự
Đời sống nghiêng về phía hưởng thụ đã khiến cho ta không có nhiều cơ hội để nuôi dưỡng và bảo vệ những đức tính quý báu trong tâm hồn
Trưa hôm nay, 19-1-2008, tôi có cuộc trò chuyện qua điện thọai với một người đàn ông lớn tuổi - người có mặt trong cuộc hải chiến Hòang Sa đúng 34 năm trước
Không hiểu cuốn sách “Người Trung Quốc xấu xí” của Bá Dương được xuất bản cách đây gần hai chục năm có liên quan gì đến sự phát triển mạnh mẽ
Ở  Hoa Thịnh Đốn, mỗi năm, vào dịp Xuân về các cộng  đồng ở đây luôn tổ chức Chợ Tết
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.