NGUYỄN Ư DĨ (? - 1602)
Nguyễn Ư Dĩ có tài liệu ghi là Ư Kỷ, tự là Vô Sự, quê Hải Dương, sau dời vào Thanh Hoá, Ông là anh vợ của Nguyễn Kim, là cậu ruột Nguyễn Hoàng, ông từng giữ chức Thái phó Uy quốc công triều Lê ở Thanh Hoá.
Năm 1532, ông cùng Nguyễn Kim tái lập nhà Lê, lập Lê Duy Ninh lên ngôi tại Lào, tức là vua Lê Trang Tông, chiêu mộ binh sĩ, chuẩn bị về chống lại nhà Mạc. Ông là người có công muôi dưỡng và dạy dỗ Nguyễn Hoàng từ thuở ấu thơ và lo liệu cho Nguyễn Hoàng làm chúa phương Nam.
Năm 1548, ông thấy Trịnh Kiểm (rể Nguyễn Kim) sau khi ám hại Nguyễn Uông, còn muốn trừ nốt Nguyễn Hoàng. Ông bàn với bà Ngọc Bảo (vợ Trịnh Kiểm) cho Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hoá, mới có thể sống sót. Trịnh Kiểm chấp thuận vì nghĩ rằng vào Thuận Hoá nơi xa xôi, rừng thiêng nước độc, coi như Nguyễn Hoàng bị đày. Năm 1569, ông với Tống Phúc Trị, Mạc Cảnh Huống... cùng thân thuộc theo Nguyễn Hoàng vào Thuận Hoá. Từ đấy Đàng Trong phát triển đời sống dân chúng và lực lượng quân ngũ mạnh mẽ, đủ sức đối đầu với chúa Trịnh ở Đàng Ngoài.
Năm 1593, ông cùng Đoan quốc công Nguyễn Hoàng ra Bắc Hà dẹp loạn cho vua Lê, chúa Trịnh. Đến năm 1600, dẹp loạn xong, ông hiến kế Nguyễn Hoàng, lén giong buồm về Thuận Hoá. Ông là người suốt đời lo liệu cho chúa Nguyễn. Trong các công thần của chúa Nguyễn, ông đứng đầu, nên được liệt thờ chung với Nguyễn Kim ở Gia Miêu ngoại trang (Thanh Hoá). Đến thời vua Thiệu Trị, được truy tặng khai quốc công thần, thuỵ Trung Trinh, tước Uy quốc công, được liệt thờ trong Thái miếu ở Huế.
Cảm phục: Nguyễn Ư Dĩ
Nguyễn Ư Dĩ, nguyện thủy chung lòng!
Lo lường Chúa Nguyễn, giữ Đàng Trong
Nhọc nhằn hung hiểm, không ngần ngại
Nguyễn triều vĩnh viễn nhớ nhung công!
Nguyễn Lộc Yên
Nguyễn Ư Dĩ có tài liệu ghi là Ư Kỷ, tự là Vô Sự, quê Hải Dương, sau dời vào Thanh Hoá, Ông là anh vợ của Nguyễn Kim, là cậu ruột Nguyễn Hoàng, ông từng giữ chức Thái phó Uy quốc công triều Lê ở Thanh Hoá.
Năm 1532, ông cùng Nguyễn Kim tái lập nhà Lê, lập Lê Duy Ninh lên ngôi tại Lào, tức là vua Lê Trang Tông, chiêu mộ binh sĩ, chuẩn bị về chống lại nhà Mạc. Ông là người có công muôi dưỡng và dạy dỗ Nguyễn Hoàng từ thuở ấu thơ và lo liệu cho Nguyễn Hoàng làm chúa phương Nam.
Năm 1548, ông thấy Trịnh Kiểm (rể Nguyễn Kim) sau khi ám hại Nguyễn Uông, còn muốn trừ nốt Nguyễn Hoàng. Ông bàn với bà Ngọc Bảo (vợ Trịnh Kiểm) cho Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hoá, mới có thể sống sót. Trịnh Kiểm chấp thuận vì nghĩ rằng vào Thuận Hoá nơi xa xôi, rừng thiêng nước độc, coi như Nguyễn Hoàng bị đày. Năm 1569, ông với Tống Phúc Trị, Mạc Cảnh Huống... cùng thân thuộc theo Nguyễn Hoàng vào Thuận Hoá. Từ đấy Đàng Trong phát triển đời sống dân chúng và lực lượng quân ngũ mạnh mẽ, đủ sức đối đầu với chúa Trịnh ở Đàng Ngoài.
Năm 1593, ông cùng Đoan quốc công Nguyễn Hoàng ra Bắc Hà dẹp loạn cho vua Lê, chúa Trịnh. Đến năm 1600, dẹp loạn xong, ông hiến kế Nguyễn Hoàng, lén giong buồm về Thuận Hoá. Ông là người suốt đời lo liệu cho chúa Nguyễn. Trong các công thần của chúa Nguyễn, ông đứng đầu, nên được liệt thờ chung với Nguyễn Kim ở Gia Miêu ngoại trang (Thanh Hoá). Đến thời vua Thiệu Trị, được truy tặng khai quốc công thần, thuỵ Trung Trinh, tước Uy quốc công, được liệt thờ trong Thái miếu ở Huế.
Cảm phục: Nguyễn Ư Dĩ
Nguyễn Ư Dĩ, nguyện thủy chung lòng!
Lo lường Chúa Nguyễn, giữ Đàng Trong
Nhọc nhằn hung hiểm, không ngần ngại
Nguyễn triều vĩnh viễn nhớ nhung công!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
