Chiều Chủ Nhật, 24 tháng Năm 2015, có buổi ra mắt sách “Một Cơn Gió Bụi”, hồi ký Trần Trọng Kim, vừa do cơ sở Sống vừa hiệu đính, tái bản. Nhân dịp này, xin mời đọc lại phần tưởng nhớ Trần Trọng Kim trích từ bài “70 năm lịch sử trớ trêu và Sức Bật Năm Mùi” của Nguyễn Xuân Nghĩa, báo xuân Việt Báo năm Ất Mùi.
Đó là năm 1945, năm kết thúc thế chiến II, khi một nước Việt Nam độc lập, thống nhất được chính thức khai sinh:
- Tháng Ba, ngày 11, "Tuyên cáo Việt Nam độc lập" được ký và ban hành bởi vua Bảo Đại, vị vua chính thống của triều Nguyễn.
- Tháng Tư, ngày 17, nội các Trần Trọng Kim được thành lập và chính thức ra mắt quốc dân ngày 19 tháng Tư, tiến hành thống nhất được đất nước. Đây là nội các đầu tiên của nước Việt Nam độc lập thống nhất, chính danh và hợp pháp.
Đây cũng là nội các đầu tiên xoá bỏ tàn tích đô hộ của thực dân Pháp: Ba xứ Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam kỳ được gom về một mối; Toàn bộ nền hành chánh và chương trình giáo dục quốc gia dứt khoát thực hiện bằng tiếng Việt, chữ Việt. Dấu ấn lịch sử này vĩnh viễn không ai dập xoá nổi.
Đó là những kỳ tích mà nội các Trần Trọng Kim đạt được, chỉ trong vòng 126 ngày cầm quyền, từ 19 Tháng Tư đến 23 Tháng Tám năm 1945.
Học giả Trần Trọng Kim, bút hiệu Lệ Thần, sinh năm Quí Mùi 1883, tại làng Kiều Linh, xã Đan Phố, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.
Trước khi thành nhân vật lịch sử, ông đã là nhà giáo dục, nhà nghiên cứu lịch sử, văn hoá, tôn giáo Việt Nam.
Lịch sử cận đại của Việt Nam, giai đoạn 1945-1975 là thời nhiễu nhương nhất. Học giả Trần Trọng Kim thấy điều ấy trước khá nhiều người khác. Nhắc đến ông thì không thể quên cuốn hồi ký "Một Cơn Gió Bụi" được ông viết về giai đoạn rất ngắn từ 1942 đến 1945. Trong sách này, người tuổi Quý Mùi Trần Trọng Kim viết về đất nước vào năm Quý Mùi 1943:
"Năm Quý Mùi (1943) là năm trăng mờ gió thảm, tiếng chiến tranh inh ỏi khắp hoàn cầu, toàn xứ Đông Dương bị quân Nhật Bản tràn vào, họa chiến tranh mỗi ngày một lan rộng. Dân Việt Nam bị đói kém đau khổ đủ mọi đường, lại căm tức về nỗi nước nhà suy nhược phải bị đè nén dưới cuộc bảo hộ trong sáu bẩy mươi năm, cho nên ai cũng muốn nhân cơ hội ấy mà gây lại nền độc lập đã mong mỏi từ bao lâu.”
Nội các Trần Trọng Kim cứ bị lãng quên, thậm chí bị xuyên tạc là bù nhìn hoặc bất lực. Thật ra, sau 60 năm mất chủ quyền, đây là nội các duy nhất quy tụ những người hiểu biết và có lòng từ nhiều khuynh hướng chính trị khác nhau, không thuộc thành phần "xôi thịt" hoặc đã từng làm quan cho Pháp.
Từ 1883, Việt Nam đã bị chia ba, với miền Nam có quy chế là thuộc địa - thuộc Pháp - hai miền kia là đất bảo hộ. Khi quyết liệt vận động người Nhật trao trả độc lập cho một nước thống nhất, Nội các Trần Trọng Kim và bản thân nhân vật năm Mùi này đã biết ưu tiên là gì.
Trong một thời gian ngắn ngủi có vài tháng, và giữa những xáo trộn liên miên, mà xây dựng nền móng giáo dục cho một nước Việt Nam độc lập, từ việc chuyển ngữ đến giáo trình, công lao về văn hóa của Nội các Trần Trọng Kim phải được ghi nhận. Người Việt chúng ta tự hào về hệ thống giáo dục của miền Nam trong có 21 năm ngắn ngủi nếu so sánh với miền Bắc. Ưu điểm ấy đã có từ thời Trần Trọng Kim.
Và đây là sự cảnh báo của Trần Trọng Kim về “cái cũi”. Rất sớm. Và đúng cho cả nước.
"Người cộng sản, khi đã hành động, hay dùng đến chữ giải phóng. Theo việc làm của họ, tôi vẫn chưa hiểu rõ nghĩa hai chữ ấy. Có phải trước kia có cái cũi giam người, bây giờ họ đem cái cũi kiểu mới đến bên cạnh rồi bảo người ta chạy sang cái cũi mới ấy, thế gọi là giải phóng không? Nếu cái nghĩa giải phóng là thế, thì cũi cũ hay cũi mới cũng vẫn là cái cũi, chứ có hơn gì?”
Khi Việt Minh manh nha cướp chính quyền, cũng chính Trần Trọng Kim lại từ chối để nghị của Nhật là tiêu diệt Việt Minh. Người Việt không mượn người ngoài làm dân Việt đổ máu.
Nội các của người quôc gia Trần Trọng Kim lấy dân tộc làm gốc, coi đất nước thống nhất là mục tiêu hàng đầu và vẫn đạt được điều này dù tay không trong cảnh khó khăn. Về phía những người cộng sản miền Bắc thì sau khi cướp chính quyền năm 1945, cái họ đạt được sau 9 năm chiến tranh là đất nước bị chia cắt, miền Bắc bị hoạ cải cách ruộng đất kiểu Tầu, hàng trăm ngàn dân oan bị tàn sát.
Nguyễn Xuân Nghĩa
(Trích báo xuân Việt Báo, Tết Ất Mùi 2015)
Đó là năm 1945, năm kết thúc thế chiến II, khi một nước Việt Nam độc lập, thống nhất được chính thức khai sinh:
- Tháng Ba, ngày 11, "Tuyên cáo Việt Nam độc lập" được ký và ban hành bởi vua Bảo Đại, vị vua chính thống của triều Nguyễn.
- Tháng Tư, ngày 17, nội các Trần Trọng Kim được thành lập và chính thức ra mắt quốc dân ngày 19 tháng Tư, tiến hành thống nhất được đất nước. Đây là nội các đầu tiên của nước Việt Nam độc lập thống nhất, chính danh và hợp pháp.
Trần Trọng Kim, vị thủ tướng đầu tiên của lịch sử Việt Nam sinh năm Quí Mùi.
Đây cũng là nội các đầu tiên xoá bỏ tàn tích đô hộ của thực dân Pháp: Ba xứ Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam kỳ được gom về một mối; Toàn bộ nền hành chánh và chương trình giáo dục quốc gia dứt khoát thực hiện bằng tiếng Việt, chữ Việt. Dấu ấn lịch sử này vĩnh viễn không ai dập xoá nổi.
Đó là những kỳ tích mà nội các Trần Trọng Kim đạt được, chỉ trong vòng 126 ngày cầm quyền, từ 19 Tháng Tư đến 23 Tháng Tám năm 1945.
Học giả Trần Trọng Kim, bút hiệu Lệ Thần, sinh năm Quí Mùi 1883, tại làng Kiều Linh, xã Đan Phố, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.
Trước khi thành nhân vật lịch sử, ông đã là nhà giáo dục, nhà nghiên cứu lịch sử, văn hoá, tôn giáo Việt Nam.
Lịch sử cận đại của Việt Nam, giai đoạn 1945-1975 là thời nhiễu nhương nhất. Học giả Trần Trọng Kim thấy điều ấy trước khá nhiều người khác. Nhắc đến ông thì không thể quên cuốn hồi ký "Một Cơn Gió Bụi" được ông viết về giai đoạn rất ngắn từ 1942 đến 1945. Trong sách này, người tuổi Quý Mùi Trần Trọng Kim viết về đất nước vào năm Quý Mùi 1943:
"Năm Quý Mùi (1943) là năm trăng mờ gió thảm, tiếng chiến tranh inh ỏi khắp hoàn cầu, toàn xứ Đông Dương bị quân Nhật Bản tràn vào, họa chiến tranh mỗi ngày một lan rộng. Dân Việt Nam bị đói kém đau khổ đủ mọi đường, lại căm tức về nỗi nước nhà suy nhược phải bị đè nén dưới cuộc bảo hộ trong sáu bẩy mươi năm, cho nên ai cũng muốn nhân cơ hội ấy mà gây lại nền độc lập đã mong mỏi từ bao lâu.”
Nội các Trần Trọng Kim cứ bị lãng quên, thậm chí bị xuyên tạc là bù nhìn hoặc bất lực. Thật ra, sau 60 năm mất chủ quyền, đây là nội các duy nhất quy tụ những người hiểu biết và có lòng từ nhiều khuynh hướng chính trị khác nhau, không thuộc thành phần "xôi thịt" hoặc đã từng làm quan cho Pháp.
Bìa sách “Một Cơn Gió Bụi.”
Từ 1883, Việt Nam đã bị chia ba, với miền Nam có quy chế là thuộc địa - thuộc Pháp - hai miền kia là đất bảo hộ. Khi quyết liệt vận động người Nhật trao trả độc lập cho một nước thống nhất, Nội các Trần Trọng Kim và bản thân nhân vật năm Mùi này đã biết ưu tiên là gì.
Trong một thời gian ngắn ngủi có vài tháng, và giữa những xáo trộn liên miên, mà xây dựng nền móng giáo dục cho một nước Việt Nam độc lập, từ việc chuyển ngữ đến giáo trình, công lao về văn hóa của Nội các Trần Trọng Kim phải được ghi nhận. Người Việt chúng ta tự hào về hệ thống giáo dục của miền Nam trong có 21 năm ngắn ngủi nếu so sánh với miền Bắc. Ưu điểm ấy đã có từ thời Trần Trọng Kim.
Và đây là sự cảnh báo của Trần Trọng Kim về “cái cũi”. Rất sớm. Và đúng cho cả nước.
"Người cộng sản, khi đã hành động, hay dùng đến chữ giải phóng. Theo việc làm của họ, tôi vẫn chưa hiểu rõ nghĩa hai chữ ấy. Có phải trước kia có cái cũi giam người, bây giờ họ đem cái cũi kiểu mới đến bên cạnh rồi bảo người ta chạy sang cái cũi mới ấy, thế gọi là giải phóng không? Nếu cái nghĩa giải phóng là thế, thì cũi cũ hay cũi mới cũng vẫn là cái cũi, chứ có hơn gì?”
Khi Việt Minh manh nha cướp chính quyền, cũng chính Trần Trọng Kim lại từ chối để nghị của Nhật là tiêu diệt Việt Minh. Người Việt không mượn người ngoài làm dân Việt đổ máu.
Nội các của người quôc gia Trần Trọng Kim lấy dân tộc làm gốc, coi đất nước thống nhất là mục tiêu hàng đầu và vẫn đạt được điều này dù tay không trong cảnh khó khăn. Về phía những người cộng sản miền Bắc thì sau khi cướp chính quyền năm 1945, cái họ đạt được sau 9 năm chiến tranh là đất nước bị chia cắt, miền Bắc bị hoạ cải cách ruộng đất kiểu Tầu, hàng trăm ngàn dân oan bị tàn sát.
Nguyễn Xuân Nghĩa
(Trích báo xuân Việt Báo, Tết Ất Mùi 2015)
Gửi ý kiến của bạn
