TUỆ TĨNH (? - ?)
Tuệ Tĩnh tên thật Nguyễn Bá Tĩnh, xuất thân từ một gia đình nhà nông, quê tỉnh Hải Hưng. Không rõ năm sinh, có lẽ vào thời Trần Dụ Tông, lúc lên 6 tuổi, cha mẹ đều mất sớm.
Ông được nhà sư chùa Yên Trang ở Hải Triều nuôi cho ăn học. Ông đã chữa bệnh giúp dân. Năm 30 tuổi, ông làm trụ trì chùa Yên Trang. Năm 45 tuổi, thi Đình đậu Hoàng giáp, khi 55 tuổi, đi sứ sang Tàu, nhà Minh giữ lại làm việc ở Viện Thái y, rồi mất ở đấy, không rõ năm mất.
Tuệ Tĩnh đã xây dựng nền móng cho y học nước Nam với phương châm “Thuốc nam chữa người Đại Việt”. Ông đã gây phong trào trồng thuốc trong vườn nhà ở, vườn chùa. Y học của ông đã lưu truyền:
- Hoàng Đôn Hòa quê Hà Tây, năm 1533 vào đời Lê Thế Tông đã chữa bệnh và cứu nhân dân khỏi vụ dịch. Năm 1574, chữa cho quân đội triều Lê khỏi dịch sốt rét và thổ tả ở Thái Nguyên.
- Hải Thượng Lãn Ông một danh y danh tiếng, đã thừa kế y dược từ Tuệ Tĩnh.
- Đặc biệt thuốc Nam của Tuệ Tĩnh đã để lại tập quán trong nhân dân, trồng một số cây trong vườn gia đình và đền chùa vừa làm cảnh vừa làm thuốc. Nhân dân ta đã lập đền thờ ông ở xã Cẩm Vũ, xã Cẩm Văn, miếu Nghè ở chùa Giám Hải Hưng...
Trước tác: Về Phật học, ông đã giải nghĩa bằng chữ nôm, sách Thiền tông Khóa Hư Lục của vua Trần Thái Tông. Về Y: Sách Dược tính chỉ nam và Thập tam phương gia giảm, nhưng phần nguyên tác đã bị quân nhà Minh lấy mất. Những tác phẩm còn lại đến nay, đều do người đời sau biên tập lại, với tài liệu thu thập trong dân gian. Hiện có: Nam dược thần hiệu, Nam dược chính bản, Thập tam phương gia giảm...
Cảm mộ: Tuệ Tĩnh
Trị bệnh thuốc Nam, tại nước nhà
Cỏ cây tìm kiếm, chẳng đâu xa
Săm soi vườn tược, trồng nên thuốc
Thuỷ tổ thuốc Nam, nghĩa đậm đà!
Nguyễn Lộc Yên
Tuệ Tĩnh tên thật Nguyễn Bá Tĩnh, xuất thân từ một gia đình nhà nông, quê tỉnh Hải Hưng. Không rõ năm sinh, có lẽ vào thời Trần Dụ Tông, lúc lên 6 tuổi, cha mẹ đều mất sớm.
Ông được nhà sư chùa Yên Trang ở Hải Triều nuôi cho ăn học. Ông đã chữa bệnh giúp dân. Năm 30 tuổi, ông làm trụ trì chùa Yên Trang. Năm 45 tuổi, thi Đình đậu Hoàng giáp, khi 55 tuổi, đi sứ sang Tàu, nhà Minh giữ lại làm việc ở Viện Thái y, rồi mất ở đấy, không rõ năm mất.
Tuệ Tĩnh đã xây dựng nền móng cho y học nước Nam với phương châm “Thuốc nam chữa người Đại Việt”. Ông đã gây phong trào trồng thuốc trong vườn nhà ở, vườn chùa. Y học của ông đã lưu truyền:
- Hoàng Đôn Hòa quê Hà Tây, năm 1533 vào đời Lê Thế Tông đã chữa bệnh và cứu nhân dân khỏi vụ dịch. Năm 1574, chữa cho quân đội triều Lê khỏi dịch sốt rét và thổ tả ở Thái Nguyên.
- Hải Thượng Lãn Ông một danh y danh tiếng, đã thừa kế y dược từ Tuệ Tĩnh.
- Đặc biệt thuốc Nam của Tuệ Tĩnh đã để lại tập quán trong nhân dân, trồng một số cây trong vườn gia đình và đền chùa vừa làm cảnh vừa làm thuốc. Nhân dân ta đã lập đền thờ ông ở xã Cẩm Vũ, xã Cẩm Văn, miếu Nghè ở chùa Giám Hải Hưng...
Trước tác: Về Phật học, ông đã giải nghĩa bằng chữ nôm, sách Thiền tông Khóa Hư Lục của vua Trần Thái Tông. Về Y: Sách Dược tính chỉ nam và Thập tam phương gia giảm, nhưng phần nguyên tác đã bị quân nhà Minh lấy mất. Những tác phẩm còn lại đến nay, đều do người đời sau biên tập lại, với tài liệu thu thập trong dân gian. Hiện có: Nam dược thần hiệu, Nam dược chính bản, Thập tam phương gia giảm...
Cảm mộ: Tuệ Tĩnh
Trị bệnh thuốc Nam, tại nước nhà
Cỏ cây tìm kiếm, chẳng đâu xa
Săm soi vườn tược, trồng nên thuốc
Thuỷ tổ thuốc Nam, nghĩa đậm đà!
Nguyễn Lộc Yên
Send comment
