Hôm nay,  

Ăn Trông Nồi, Ngồi Trông Hướng

10/9/201400:00:00(View: 8772)

Từ xa xưa, cha ông chúng ta thường hay nhắc nhở con cháu về cách cư xử thế nào cho thuận thảo với bà con ruột thịt trong thân tộc, cũng như với những người cùng sinh sống chung trong một xóm làng. Các cụ hay dùng những câu văn ngắn ngủi đọc lên có vần có điệu - để cho ai cũng có thể hiểu rõ ý nghĩa và nhớ một cách dễ dàng được. Điển hình như câu này chỉ gồm có 6 chữ: “Ăn trông nồi, ngồi trông hướng”.

1 – Ăn trông nồi.

Ở làng quê thời xưa, thì mọi người trong một gia đình đều ngồi ăn chung với nhau với một nồi cơm được đặt ở một đầu của chiếc chiếu và thường do người mẹ hay chị lớn trong nhà lo việc xới cơm tiếp cho mọi người. Nhưng phần đông các gia đình đều bị thiếu gạo ăn. Do đó mỗi khi có khách đến thăm viếng bất thình lình, thì con cái trong nhà phải nhịn ăn ít đi – để còn dành phần cho người khách ăn cho đủ. Vì thế, mà có câu nhắc nhở con cái là: “Khi ngồi ăn chung với mọi người, thì phải để ‎mắt trông xem nồi cơm còn nhiều hay ít – để mà liệu không ăn thêm nữa.”

Mẹ tôi thường kể chuyện này với anh chị em chúng tôi rằng: “Bà nội của chúng con rất khôn khéo trong việc hướng dẫn cho các cô chú là em của bố con đó. Mỗi lần có khách từ phương xa tới thăm nhà mà được mời ăn cơm chung với gia đình, thì bà chỉ việc ra dấu hiệu bằng con mắt – chứ không phải dùng lời nói – là các cô chú hiểu ngay để mà ngưng không lấy thêm cơm cho mình ăn nữa. Và dĩ nhiên là phần cơm còn lại ở trong nồi thì chủ y dành riêng để người khách có thể ăn cho thỏai mái…”


2 – Ngồi trông hướng.

Câu này cũng thật rõ nghĩa nhằm nhắc nhở cho con cháu nhớ rằng: “Khi ngồi ở chỗ nào, thì đều phải chú ‎ý đến vị trí thích hợp của mình nơi chỗ đông người. Cụ thể như nếu có những vị lớn tuổi đáng bậc cha bác của mình hay có vị là những nhân vật có địa vị có danh tiếng trong xã hội, thì mình phải biết chọn chỗ ngồi ở hàng ghế phía dưới cách xa hàng ghế danh dự ở phía trên thường được ưu tiên dành cho các bậc huynh trưởng có danh vọng trong cộng đồng xã hội địa phương.”

Suy rộng ra, ta cũng có thể hiểu được rằng: “Mỗi người nên chú y đến việc xác định lập trường của mình giữa chỗ đông người một cách thận trọng – cốt y để tránh làm mất lòng hay gây ra sự hiểu lầm đối với những người khác. Ngay trong tiếng Pháp, người ta cũng có câu nói rằng: “Người có văn hóa là người biết xác định đúng vị trí của mình.” (nguyên văn: Lhomme cultive est celui qui sait se situer).

Qua câu văn tiếng Pháp này, ta có thể thấy được rằng: “ Sự khôn ngoan minh triết trong xã hội, thì tại nhiều nơi cũng đại để giống nhau – vì đều là do sự sàng lọc tích lũy những kinh nghiệm cụ thể, thiết thực từ nhiều thế hệ con người sinh sống trước đây mà thôi vậy.”

San Clemente California, Tháng Mười 2014

Đoàn Thanh Liêm

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Đối thoại thay thế Đối đầu và áp đặt một chiều là xu thế được thừa nhận trên toàn cầu. Việt Nam, 1 thực thể của thế giới toàn cầu hoá không thể mãi đứng ngoài xu thế này. Hôm nay, bắt đầu
Hiện nay, trên thế giới có trên 1,2 tỷ người đang sống dưới mức một đô la một ngày. Và trong số những người nghèo này, nhiều người không chịu được cảnh bần cùng
Từ sau Thế chiến II đến nay, tính trung bình thì trong một cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ hai của tổng thống (vào năm thứ sáu của tám năm cầm quyền), đảng của tổng thống bị mất 29 ghế
Ngồi trên máy bay trở lại Cali, tôi cứ nhớ đến những kỷ niệm tại Sydney. Tôi nhớ những chuyến đi thăm các thắng cảnh và thành phố do anh Dũng và anh Hiền hướng dẫn. Tôi nhớ các kỷ niệm
Xuất thân từ tiểu bang Delaware, Biden là chuẩn ứng viên Dân chủ bị hụt trong vòng sơ bộ của cuộc bầu cử tổng thống năm 1988. Trước đấy, ông là một trong vai nghị sĩ trẻ nhất được bầu vào
Câu nói “Thanh niên là rường cột của Tổ quốc” đã bị đảng Cộng sản Việt Nam biến thành “Thanh niên là của Đảng”nên Thanh niên Việt Nam không biết mình là ai, ở đâu và làm gì cho đất nước.
Cách đây hơn hai năm, nhà báo trẻ Vương Quốc Hoài lần đầu tìm đến thăm tiến sỹ Nguyễn Thanh Giang và được ông tặng cuốn "Suy tư và Ước vọng". Một tuần sau đó, anh hoàn thành bài viết này
Từ khi Đảng cộng sản (ĐCS) Việt Nam buộc lòng phải từ bỏ phần nào nền kinh tế chỉ huy, nới lỏng những trói buộc kinh tế tư nhân, kêu gọi đầu tư nước ngoài và thực hành chính sách mở cửa
Nếu mọi sự diễn tiến như nhà cầm quyền Hà Nội trông đợi, sau tuần tới, Việt Nam đã có thể trở thành hội viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO. Người ta đã nói rất nhiều
Cộng sản Việt Nam sẽ trở thành thành viên thứ 150 của Tổ Chức Mậu Dịch Thế Giới (WTO) trong phiên họp của các thành viên WTO dự trù tổ chức tại Thủ đô Brussell, Bỉ Quốc
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.