Hôm nay,  

Tiến Trình Hình Thành Chính Thể Dân Chủ

12/22/201300:00:00(View: 11774)
Suốt giòng lịch sử chính trị của nhân loại, có rất nhiều mô thức đã được áp dụng trong tổ chức cai tri hầu đáp ứng nhu cầu phát triển xã hội loài người. Có những dân, nước thức thời chuyển biến nhanh, kịp thời theo nhu cầu thay đổi của chính trị, giúp quốc gia hùng cường thịnh vượng. Có những dân, nước lạc hậu, chậm tiến đã bị xoá tên trên bản đồ thế giới và có những quốc gia còn dân nhưng đã mất đất. Tất cả đều do các quốc gia đó không theo kịp nhu cầu chuyển đổi, biến đổi của tiến trình chính trị.

Ngày nay trước nhu cầu chuyển đổi từ độc tài cộng sản sang dân chủ đa nguyên cần nhìn lại lịch sử chính trị của nhân loại, nhất là các mô hình đã từng được loài người áp dụng thành công trong nhiệm vụ tổ chức cai trị qua từng giai đoạn chính trị của lịch sử cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại hay nói cách khác là tiến trình hình thành chính thể dân chủ.

Ngược thời gian, theo giòng chảy của lịch sử có nhiều điều cần học hỏi, ứng dụng hoặc tránh tái diễn cho thời hiện đại làm nền tảng phát triển trong tương lai. Theo chiều hướng đó, một trong những nhiều điều cần học hỏi từ lịch sử cho nhu cầu phát triển xã hội loài người là mô hình tổ chức cai trị, hệ thống điều hành quản trị quốc gia.

Vậy mô hình tổ chức cai cai đã hình thành và phát triển như thế nào trong lịch sử ?

Mô hình tổ chức cai trị ra đời kể từ lúc loài người biết quần cư lập thành xã hội như bộ lạc, làng xã, đô thị... và nhu cầu phát triển xã hội loài người kéo theo nhu cầu cải biến mô hình tổ chức cai trị. Nó hiển lộ qua ba thời kỳ rõ rệt: thời bộ lạc, thời quân chủ và thời dân chủ.

1)Thời bộ lạc (Tribe Age): thời kỳ này lãnh đạo tối cao được gọi là Tù Trưởng, Tộc Trưởng. Có hai mô hình được áp dụng trong tổ chức cai trị gồm thể chế mẫu hệ, phụ hệ và chưa có điểm nào nổi bật trong tổ chức cai trị của thời kỳ này.

- Thể chế mẫu hệ là hình thức cai trị bộ lạc khá đơn sơ do Tù Trưởng,Tộc Trưởng là người nữ điều hành quyết định mọi việc liên quan đến mỗi con người sống chung trong bộ lạc.

- Thể chế phụ hệ thì hình thức cai trị không khác biệt nhiều so với thể chế mẫu hệ, khác biệt bắt buộc để nhận diện thể chế phụ hệ là quyền lực cai trị, chỉ huy liên quan đến bộ tộc do người nam lãnh đạo, quyết định.

2) Thời quân chủ (Monarchy Age): khi mô hình tổ chức cai trị bộ lạc lỗi thời, không đáp ứng được nhu cầu phát triển thì mô hình tổ chức cai tri mới ra đời, được gọi là quân chủ. Thời kỳ này người lãnh đạo chính trị tối cao được gọi là vua nắm quyền tuyệt đối quyết định mọi việc, được làm chủ mọi thứ từ đất đai, tài sản lẫn con người bên trong lãnh địa do vua cai quản. Có bốn mô hình quân chủ được áp dụng trong cai trị gồm: quân chủ chuyên chế, quân chủ phong kiến, quân chủ lập hiến và quân chủ đại nghị.

- Quân chủ chuyên chế (Absolute Monarchy): là hình thức tổ chức cai tri nhà nước, chính quyền mà mọi quyền lực đều do vị lãnh đạo tối cao độc quyền nắm giữ và với thể chế quân chủ chuyên chế quyền hành tuyệt đối, tập trung vào một ông vua, chỉ có một ông vua duy nhất, điều hành một hệ thống chuyên chế, độc nhất từ trung ương cho đến địa phương.

- Quân chủ phong kiến (Feudal Monarchy)): phong kiến là chữ rút ngắn của phong hầu và kiến địa, nghĩa là vua lớn cắt đất phong tước để vua nhỏ cai trị riêng. Hình thức cai trị này là một hình thức tổ chức cai trị vua trong vua nghĩa là các vua nhỏ được toàn quyền sinh sát trong lãnh điạ của riêng mình nhưng chịu sự chi phối của một vua chỉ huy, tức phải chịu lệ thuộc vào một ông vua của vua. Nói cách khác quân chủ phong kiến là mô hình tổ chức cai trị vua trong vua, tức một vua chủ tể cùng với các vua chư hầu thống lĩnh quyền lực cai trị quốc gia.

- Quân chủ lập hiến(Constitutional Monarchy): là bước lùi chính trị của tầng lớp thống trị trước sức ép của tầng lớp bị trị, tức sức ép của dân lên vua buộc vua phải lùi bước. Trước đó trong thời quân chủ chuyên chế, phong kiến các vua tổ chức cai trị dân chỉ môt hình thức luật pháp duy nhất do ý chí của giai cấp cầm quyền. Luật pháp đó là pháp lệnh, lệnh từ trên truyền xuống cho thần dân, con dân thi hành bất luận lý lẽ đúng, sai.

Quân chủ lập hiến là bước tiến tích cực của mô hình tổ chức cai trị bởi vua và dân thoả hiệp qua một bản văn có sự đồng thuận của hai bên, đem vào áp dụng trong cai trị. Thỏa thuận này, có thể là hiến pháp thành văn, bất thành văn hoặc văn kiện pháp lý tương đương. Nói cách khác quân chủ lập hiến là hình thức tổ chức Quân Chủ có Hiến Pháp, tức bản giao kèo cai trị có qui định quyền của vua và quyền của dân, của giai cấp thống trị và tầng lớp bị trị được áp dụng trong cai trị.

- Quân chủ đại nghị( Parliamentary Monarchy): là bước tiến tích cực của chính trị,từ vua làm chủ đất nước chuyển sang người dân làm chủ đất nước ,theo cách hoà bình hay còn gọi là cách mạng dân chủ không đổ máu. Dưới thể chế quân chủ đại nghị, vua chỉ còn làm chủ trên hình thức, người làm chủ đất nước thật sự do dân và người lãnh đạo nhà nước do dân bầu chọn,tuyển chọn qua các cuộc bầu cử tự do. Nói cách khác quân chủ đại nghị là mô hình tổ chức cai trị,hệ thống cai tri có vua trên danh nghiã trị vì nhưng quyền lực nhà nước do dân tự quyết, do dân làm chủ điều hành, quản trị quốc gia hay còn được gọi là Chính Trị Dân Chủ trong Thể Chế Quân Chủ.

3)Thời dân chủ (Democracy Age): mô hình tổ chức cai trị dân chủ là mô hình lý tưởng để người dân phát huy quyền làm chủ đất nước,làm chủ đời sống chính mình đáp ứng được nhu cầu thay đổi để thoát ra khủng hoảng của chính trị. Trước khi mô hình tổ chức dân chủ ra đời, nhân loại sống trong bóng tối của quân chủ độc tài chuyên chế, phong kiến và oằn mình dưới ách cai trị của thực dân cùng với những xung đột, mâu thuẩn giữa giàu- nghèo, tư sản- vô sản, chủ- thợ trong tiến trình phát triển xã hội loài người. Từ những động loạn xã hội đã thúc đẩy thay đổi mô hình tổ chức cai trị, có những lãnh đạo quốc gia sáng suốt đã thay đổi kịp thời đáp ứng được nguyện vọng của tầng lớp bị trị và cũng có những quốc gia, lãnh đạo cố bám giữ quyền lực khiến tầng lớp bị trị chủ động đứng lên làm cách mạng lật đổ giai cấp thống trị. Chính những phương thức thay đổi mô hình cai trị đó, từ tự chuyển hoá trong hoà bình cho đến bạo lực cách mạng để chuyển đối chế độ đã sản sinh ra chính trị dân chủ trong thể chế quân chủ tức quân chủ đại nghị đã bàn ở trên và có ba loại dân chủ gồm dân chủ tây phương, dân chủ á, phi và dân chủ cộng sản.

- Dân chủ Tây Phương (western Democracy):qua thời gian đã chứng minh được sự hữu hiệu trong cai trị , đã tận dụng mọi chức năng, tạo mọi điều kiện có thể được để cho người dân làm chủ đất nước,làm chủ đời sống của chính mình và đã thực hiện được những giá trị dân quyền,nhân quyền,chính phủ của dân,do dân,vì dân vào trong đời sống chính trị.Với cơ hội,bình đẳng,không phân biệt đối xử cho mọi người sống chung trong cộng đồng xã hội,quốc gia... vượt xa tiêu chí đề ra của những người làm cách mạng dân chủ cộng sản hô hào.

- Dân chủ Á, Phi (Asian/Africian Democracy): ra đời trong các cuộc cách mạng lật đổ thể chế quân chủ hoặc các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc từ chủ nghiã thực dân. Do đó, tất cả các nước bị trị đều lệ thuộc vào nhà nước đô hộ và chưa chuẩn bị đủ để thực thi dân chủ, dù đã rập khuôn theo mô hình tổ chức cai trị dân chủ tây phương nhưng vẫn còn nhiều hạn chế quyền dân làm chủ.

Lẽ khác, dân chủ Á,Phi còn bị chi phối trong cuộc đối đầu ý thức hệ tư bản - cộng sản trong cuộc chiến tranh lạnh ở thế kỷ 20 nên chưa phát huy được thế mạnh, chưa hoàn thiện được mô hình tổ chức cai trị dân chủ. Sau chiến tranh lạnh của những năm cuối thế kỷ 20 bước vào thế kỷ 21 các nước dân chủ Á, Phi dần dần phát huy thế mạnh của mô hình tổ chức cai trị dân chủ để phát triển quốc gia, kiện toàn an sinh xã hội, hoàn thiện chính thể dân chủ như Đài Loan, Hàn Quốc,Tân Gia Ba...

_ Dân chủ cộng sản (communistic Democracy): điển hình là dân chủ cộng sản của Việt Nam, sau khi hoàn thành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thực thi cuộc cách mạng dân chủ đã phát động nhiều phong trào như cải cách ruộng đất, nhân văn giai phẩm, chống đảng xét lại, đánh tư sản mại bản, tập trung cải taọ, tiêu diệt tàn dư chế độ cũ, xoá bỏ quan điểm, lập trường, tàn tích xã hội con người cũ để xây dựng đất nước con người hoàn toàn mới, con người XHCN.

Song song với quốc sách trên là những khẩu hiệu “đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, nhà nước quản lý; công nhân làm chủ nhà máy, nông dân có ruộng cày...”cùng với nhiều khẩu hiệu mang tính nhân dân triệt để, nào là chính quyền nhân dân, uỷ ban nhân dân, hội đồng nhân dân, toà án nhân dân, quân đội nhân dân, công an nhân dân, báo đài nhân dân... Thế nhưng, gần một trăm năm chính quyền nhân dân đầu tiên do Nga Sô thiết lập và hơn sáu mươi năm do đảng CSVN lãnh đạo đã bất lực trong mục tiêu dân chủ, quyền dân làm chủ đã sụp đổ hoàn toàn và lộ ra bản chất dân chủ cộng sản là phi dân chủ, phản dân chủ, và nó đích thực là nhà nước độc tài đảng trị.

Nói chung, mô hình tổ chức cai trị dân chủ cộng sản, không hữu hiệu trong cai trị, hệ thống cai trị đó không ngăn chặn được độc tài phát triển, không ngăn được tệ nạn xã hội, không kềm hãm được thói hư tật xấu của con người, không tạo điều kiện cho người dân phát huy quyền làm chủ của mình và cản bước phát triển xã hội bởi nó, chính nó là tổ chức cai trị độc tài, phi dân chủ và dân chủ cộng sản là dân chủ giả hiệu, là nhà nước phản động đi nguợc lại chiều tiến hoá của nhân loại.

Tóm lại, mục đích đào sâu, nghiên cứu và tìm hiểu Tiến Trình Hình Thành Chính Thể Dân Chủ:

- Một là nhằm vào việc khơi dậy, nhìn lại những mô hình tổ chức cai trị đã được sử dụng cho nhu cầu phát triển xã hội loài người từ cổ chí kim để mọi người khi nói tới, bàn đến một giai đoạn nào đó của lịch sử chính trị, tiến trình chính trị không phải lúng túng, thiếu tự tin. Chẳng hạn như khi nói về thời vua chúa, quân chủ xưa cứ gọi bừa là thời phong kiến, chứ ít người tìm hiểu giai đoạn đó, quốc gia đó, thực thi chính thể quân chủ nào cho nước họ? Hẳn có nhiều người biết “đả thực bài phong” là ý tưởng của các nhà đối kháng, cách mạng Âu châu du nhập vào nước ta. “Đả thực bài phong” nghiã là đánh đuổi thực dân, loại trừ phong kiến châu âu. Chiêu bài đó đúng và cần thiết vì chủ nghĩa thực dân đi ngược lại ý nguyện chung của nhân loại, và chế độ phong kiến đã đầy dẫy bất công, ruỗng nát cần loại bỏ nhưng không phải tất cả nhà nước có vua đều là phong kiến, cần xét lại!

Lẽ khác, khi thấy có nhiều nước còn vua như nước Anh, nước Nhật, Hà Lan, Tây Ban Nha... và đọc, học những sách mà bản thân tác giả không tiêu hoá nỗi những gì đọc, học rồi làm nền cho lý luận, diễn giải kiểu như “nhà nước quân chủ mà dân chủ”nhưng không biết tại sao quân chủ mà dân chủ hoặc hiểu đã quân chủ thì không dân chủ, tất cả đều sai lầm và ngộ nhận!

- Hai là cùng nhau tìm hiểu cặn kẽ hơn mô hình tổ chức cai trị dân chủ, chính thể dân chủ để không còn phải e dè, sợ trả thù, sợ bị loại bỏ, sợ hổn loạn vì tranh đoạt quyền lực chính trị bởi mọi động thái biến chuyển trong chính thể dân chủ đều được kiểm soát, giám sát, điều chỉnh kịp thời trong khuôn khổ luật pháp. Những biến động hổn loạn trong những ngày sắp tới, có hay không có đều do biết chuẩn bị, tìm thấy lối ra, quyết đoán và cương quyết.Chẳng hạn như quyết tâm từ bỏ chủ nghiã Marx- Lenin, thay tên đảng, huỷ bỏ điều bốn hiến pháp đầy tự tin của cộng sản Việt Nam như là bước khởi đầu cho việc xây dựng thể chế chính trị dân chủ, nhà nước của dân, do dân, vì dân ngắn nhất, ít thiệt hại nhất cho đất nước, con người Việt Nam.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
“Nếu tôi muốn nói chuyện với Âu Châu, tôi phải gọi cho ai?” Câu hỏi nổi tiếng này, được cho là của cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Henry Kissinger, ám chỉ sự thiếu thống nhất của Âu Châu trong việc thể hiện một lập trường chung trên trường quốc tế. Dù đã trải qua nhiều thập niên hội nhập dưới mái nhà Liên Âu (EU), câu hỏi ai là đại diện cho Âu Châu – hoặc Âu Châu muốn trở thành gì trong tương lai – hiện nay có lẽ còn khó trả lời hơn bao giờ hết.
Bài phát biểu dài 1giờ 40 phút của Tổng thống Donald Trump trước Quốc hội đã nêu cao nhiều sáng kiến ​​của ông, từ việc trấn áp nhập cư đến thuế quan và chính sách năng lượng trong sáu tuần bắt đầu nhiệm kỳ của mình, nhưng nhiều bình luận của ông bao gồm thông tin sai lệch và gây hiểu lầm.
Khoa học gia người Mỹ da đen nổi tiếng vào đầu thế kỷ 20 George Washington Carver (1864-1943) đã từng nói rằng, “Giáo dục là chìa khóa mở cánh cửa vàng của tự do.” Đúng vậy! Chính vì vai trò quan trọng của giáo dục đối với tự do mà các nhà cách mạng Việt Nam vào đầu thế kỷ 20 như Phan Chu Trinh (1872-1926), Phan Bội Châu (1867-1940) đã tận lực vận động cho việc nâng cao dân trí để canh tân đất nước hầu có thể giải phóng dân tộc thoát khỏi ách nô lệ của thực dân Pháp. Đất nước Hoa Kỳ nhờ có tự do, dân chủ và dân trí cao mà trở thành đại cường quốc trên thế giới. Nền giáo dục của Mỹ đã trở thành kiểu mẫu được nhiều nước ngưỡng mộ, cho nên số lượng sinh viên ngoại quốc du học tại Mỹ là cao nhất trên toàn cầu, với 1,126,690 người vào năm 2024, theo https://opendoorsdata.org.
Tổng thống Donald Trump vẫn luôn có sở thích tự đặt biệt danh cho chính mình: từ “thiên tài vững chãi,” “Don Trung Thực,” và giờ thì lên hẳn ngôi “vua.” Nhưng lần này, danh xưng vua chúa mà ông tự phong đã khiến nhiều người phải giật mình suy nghĩ. Hôm thứ Tư tuần qua, Trump tuyên bố “đánh bại” kế hoạch thu phí giao thông của New York dành cho Manhattan để giảm kẹt xe. Ông hớn hở đăng trên Truth Social: “KẾ HOẠCH THU PHÍ GIAO THÔNG ĐI TOONG RỒI. Manhattan và toàn bộ New York đã ĐƯỢC CỨU. HOÀNG ĐẾ VẠN TUẾ!”
Chúng ta thử nhắm mắt hình dung một ngày nọ, tất cả những cơ quan đầu não chiếm vị trí hàng đầu trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia nằm dưới sự lãnh đạo của các nhân vật có số năm kinh nghiệm là số 0. Chưa hết, Hoa Kỳ nay đứng về phía Nga và các quốc gia phi dân chủ, bỏ phiếu chống nghị quyết của Liên Hiệp Quốc lên án cuộc xâm lược Ukraine.
Nhà văn Võ Hồng ví von: “Bụng to như bụng xe đò.” Nhận xét của ông, rõ ràng (và hoàn toàn) không… trật! Xe đò thường đầy khách mới chịu rời bến nhưng trên đường đi tài xế vẫn luôn dừng bánh “hốt” thêm mấy con nhạn là đà để kiếm thêm chút đỉnh. Khách lên sau thì ngồi ghế súp.
Gần ba năm sau khi Nga tấn công xâm lược Ukraine, Mỹ và Nga đang bắt đầu xúc tiến công cuộc đàm phán, nhưng Mỹ tuyên bố là châu Âu không được tham gia diễn biến này. Do đó, nhiều tranh chấp cố hữu giữa châu Âu và Mỹ về Ukraine mang lại một sắc thái nghiêm trọng hơn, trong khi chiến tranh vẫn còn tiếp diễn. Hiện nay, châu Âu có những phản ứng quyết liệt vì muốn trực tiếp tham gia vào tiến trình đàm phán.
Thông qua những sắc lệnh hành pháp vượt quyền hạn, tổng thống Trump cùng tỉ phú Elon Musk đã không ngừng tấn công vào những nền tảng cơ bản nhất của thể chế dân chủ Hoa Kỳ: nguyên tắc tam quyền phân lập, quyền bình đẳng về giới tính, xóa bỏ Tu Chính Án 14 của Hiến Pháp (người sinh ra ở Mỹ sẽ đương nhiên trở thành công dân Mỹ). Để đối phó, nhiều chính quyền tiểu bang, các tổ chức cộng đồng, tổ chức phi lợi nhuận… đã đệ nhiều đơn kiện liên bang để phản đối các chính sách độc đoán của chính quyền mới. Một số chính sách của Trump đã bị tòa án liên bang tạm dừng, ít nhất là tạm thời.
Nhiều người Việt các tiểu bang khác, khi tới thăm Quận Cam, bước vào Phước Lộc Thọ, sẽ kinh ngạc khi thấy hàng loạt áo dài sản xuất từ Việt Nam được may khéo, kiểu dáng tân kỳ, bán chỉ có 10 USD một áo. Rẻ kinh khủng, nhưng đồng bào mình ở quê nhà sống nhờ như thế. Rồi tới những món hàng nghệ thuật như đồ gốm sứ, vòng tay, tràng hạt, nón lá, đồ chơi trẻ em... đều bán rất rẻ. Chúng ta thắc mắc tại sao lại rẻ như thế. Hẳn nhiên, khi vào Phố Tàu Los Angeles, bạn cũng sẽ có những kinh ngạc tương tự với áo sường sám và các món tương tự từ nhiều thị trấn Hoa Lục. Nếu có chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, tất cả những hàng hóa trong Phố Tàu Los Angeles sẽ tăng giá, và tại Phước Lộc Thọ, hy vọng, sẽ giữ giá y nguyên, nếu các nguyên vật liệu Việt Nam sản xuất không phải mua từ Hoa Lục. Tuy nhiên, sẽ tới lúc, khi đọc các bản báo cáo về bất quân bình thương mại, Tổng Thống Donald Trump trong cơn phẫn nộ thường trực bỗng nhiên thấy rằng cần áp thuế quan trên hàng Việt Nam.
Giữa lúc chính quyền mới của Tổng thống Donald Trump ngày càng mạnh tay thực hiện chính sách trục xuất di dân không giấy tờ, thì trong làn sóng ủng hộ, tỏ rõ sự vui mừng ấy, có rất nhiều người Việt máu đỏ da vàng. Bất kể họ là ai, đến Mỹ thời điểm nào, hình như họ quên mất câu chuyện bắt đầu từ 50 năm trước, về những người Việt tị nạn đầu tiên đã đặt chân lên nước Mỹ, cũng mang trên mình căn cước “di dân bất hợp pháp.”
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.