TỈNH TUYÊN QUANG
Tỉnh Tuyên Quang, diện tích: 5.870 km vuông. Dân số năm 2011 là 730.800 người, mật độ 125 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Dao, Sáng Chay... Gồm có: Thành phố Tuyên Quang, và 5 huyện: Na Hang, Chiêm Hoá, Hàm Yên, Yên Sơn, Sơn Dương, Yên Bình. Tỉnh lỵ ở thành phố Tuyên Quang. Thành phố Tuyên Quang cách Hà Nội 165 km. Tỉnh Tuyên Quang, đông bắc giáp Cao Bằng, tây bắc giáp Hà Giang, tây nam giáp Phú Thọ, phía nam giáp Vĩnh Phúc, đông giáp Bắc Kạn và Thái Nguyên. Nhiệt độ trung bình là 23oC.
Lịch sử tỉnh Tuyên Quang: Thời nhà Trần vùng đất Tuyên Quang gọi là Quốc Oai. Thời Minh thuộc gọi phủ Tuyên Hoá. Sau khi Lê Thái tổ lên ngôi đổi Tuyên Hoá thành Tây Đạo. Đến thời vua Gia Long đổi thành trấn Tuyên Quang, thời vua Minh Mạng gọi là tỉnh Tuyên Quang. Tháng 12-1975, Tuyên Quang và Hà Giang sáp nhập thành tỉnh Hà Tuyên; đến năm 1990, Hà Tuyên tách lại thành hai tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang.
Tuyên Quang là tỉnh có nhiều rừng núi, sông suối, 3 con sông lớn là: sông Lô, sông Gầm và sông Phó Đáy. Tuyên Quang lâm sản dồi dào, nhiều gỗ, thú rừng. Tuyên Quang đường sá tương đối thuận tiện, có một số quặng mỏ, như mỏ thiếc ở Sơn Dương, mỏ mangan ở Chiêm Hoá, máy móc khai thác chưa được tối tân.
Tuyên Quang, nông nghiệp là nghề chính của tỉnh.
Về văn hoá lễ hội ở Tuyên Quang, thì giống như các tỉnh miền Thượng du, Trung du Bắc Việt. Lễ hội Lồng tồng (ngày khai trương trồng trọt), cầu thần linh, cho mưa thuận gió hoà, dân chúng sống yên ổn. Lễ hội con trưởng thành của người Dao, công nhận con trai đủ 18 tuổi. Sau phần lễ là khèn, cồng rộn ràng, dân bản làng cùng nhau nhảy múa, uống rượu mừng.
Thác Mơ ở huyện Nà Hang, thác nước có 3 tầng, nước tuôn ào ào, tung toé như hoa rơi rụng xuống vũng nước trong trẻo dưới chân thác, trông xinh xắn. Nếu du khách không ngại leo thang dây đến tầng thứ 3, sẽ được hít thở không khí trong lành, nhìn núi rừng hùng vĩ, chim chóc líu lo, thấp thoáng 99 ngọn núi trùng điệp. Gần hồ Ba Bể có khu rừng Nà Hang, rừng còn nguyên sinh, thảm thực vật phong phú, nhiều động vật quí hiếm đã có ở nơi đây.
Suối nước khoáng Mỹ Lâm, có nhiệt độ nóng 620C, chứa các khoáng chất có tác dụng chữa được một số bệnh tật.
Tỉnh Tuyên Quang nổi bật di tích đền Hạ, đền xây cất vào năm 1738, thời Lê Cảnh Hưng, đền chạm trỗ tinh vi và còn giữ được nhiều tượng Phật. Thành cổ nhà Mạc xây khoảng năm 1552, ở trung tâm thành phố Tuyên Quang, dấu tích còn cổng thành và tường thành. Tuyên Quang là tỉnh có nhiều hồ thác đẹp, di tích lâu đời, phong cảnh hữu tình.
Tuyên Quang, non nước bạt ngàn
Thác nguồn xinh xắn, xóm làng thân thương
Cảm Tác: Non nước Tuyên Quang
Tuyên Quang, tây bắc giáp Hà Giang
Vĩnh Phúc phía nam, thấp thoáng làng
Phú Thọ tây nam, rừng rậm rạp
Cao Bằng đông bắc, núi thênh thang
Tuyên Quang rừng rú rộng bao la
Dược thảo thơm tho, tốt mượt mà
Cây gỗ thẳng băng, nhiều gỗ quí
Thú rừng đông đúc, khắp rừng già
Tuyên Quang quặng mỏ có mấy hầm
Máy móc thô sơ, chưa tối tân
Phố xá rộn ràng, mời sốt sắng
Bán buôn nhộn nhịp, hỏi ân cần
Tuyên Quang nghề chính ấy nghề nông
Gia súc tung tăng, mướt mượt lông
Ngô lúa sởn sơ, cây đủ nước
Ruộng nương tươi tốt, lúa đầy bông
Thác Mơ chất ngất ạt ào tuôn
Vung vãi như hoa, trắng cả nguồn
Thác đổ ba tầng, tung toé mãi
Nước rơi một vũng, bập bềnh luôn
Gần hồ Ba Bể, rừng Nà Hang
Tươi tốt làm sao, cảnh rỡ ràng!
Thắm thiết vấn vương vùng đất nước
Đậm đà lưu luyến tỉnh Tuyên Quang
Nguyễn Lộc Yên
Tỉnh Tuyên Quang, diện tích: 5.870 km vuông. Dân số năm 2011 là 730.800 người, mật độ 125 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Dao, Sáng Chay... Gồm có: Thành phố Tuyên Quang, và 5 huyện: Na Hang, Chiêm Hoá, Hàm Yên, Yên Sơn, Sơn Dương, Yên Bình. Tỉnh lỵ ở thành phố Tuyên Quang. Thành phố Tuyên Quang cách Hà Nội 165 km. Tỉnh Tuyên Quang, đông bắc giáp Cao Bằng, tây bắc giáp Hà Giang, tây nam giáp Phú Thọ, phía nam giáp Vĩnh Phúc, đông giáp Bắc Kạn và Thái Nguyên. Nhiệt độ trung bình là 23oC.
Lịch sử tỉnh Tuyên Quang: Thời nhà Trần vùng đất Tuyên Quang gọi là Quốc Oai. Thời Minh thuộc gọi phủ Tuyên Hoá. Sau khi Lê Thái tổ lên ngôi đổi Tuyên Hoá thành Tây Đạo. Đến thời vua Gia Long đổi thành trấn Tuyên Quang, thời vua Minh Mạng gọi là tỉnh Tuyên Quang. Tháng 12-1975, Tuyên Quang và Hà Giang sáp nhập thành tỉnh Hà Tuyên; đến năm 1990, Hà Tuyên tách lại thành hai tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang.
Tuyên Quang là tỉnh có nhiều rừng núi, sông suối, 3 con sông lớn là: sông Lô, sông Gầm và sông Phó Đáy. Tuyên Quang lâm sản dồi dào, nhiều gỗ, thú rừng. Tuyên Quang đường sá tương đối thuận tiện, có một số quặng mỏ, như mỏ thiếc ở Sơn Dương, mỏ mangan ở Chiêm Hoá, máy móc khai thác chưa được tối tân.
Tuyên Quang, nông nghiệp là nghề chính của tỉnh.
Về văn hoá lễ hội ở Tuyên Quang, thì giống như các tỉnh miền Thượng du, Trung du Bắc Việt. Lễ hội Lồng tồng (ngày khai trương trồng trọt), cầu thần linh, cho mưa thuận gió hoà, dân chúng sống yên ổn. Lễ hội con trưởng thành của người Dao, công nhận con trai đủ 18 tuổi. Sau phần lễ là khèn, cồng rộn ràng, dân bản làng cùng nhau nhảy múa, uống rượu mừng.
Thác Mơ ở huyện Nà Hang, thác nước có 3 tầng, nước tuôn ào ào, tung toé như hoa rơi rụng xuống vũng nước trong trẻo dưới chân thác, trông xinh xắn. Nếu du khách không ngại leo thang dây đến tầng thứ 3, sẽ được hít thở không khí trong lành, nhìn núi rừng hùng vĩ, chim chóc líu lo, thấp thoáng 99 ngọn núi trùng điệp. Gần hồ Ba Bể có khu rừng Nà Hang, rừng còn nguyên sinh, thảm thực vật phong phú, nhiều động vật quí hiếm đã có ở nơi đây.
Suối nước khoáng Mỹ Lâm, có nhiệt độ nóng 620C, chứa các khoáng chất có tác dụng chữa được một số bệnh tật.
Tỉnh Tuyên Quang nổi bật di tích đền Hạ, đền xây cất vào năm 1738, thời Lê Cảnh Hưng, đền chạm trỗ tinh vi và còn giữ được nhiều tượng Phật. Thành cổ nhà Mạc xây khoảng năm 1552, ở trung tâm thành phố Tuyên Quang, dấu tích còn cổng thành và tường thành. Tuyên Quang là tỉnh có nhiều hồ thác đẹp, di tích lâu đời, phong cảnh hữu tình.
Tuyên Quang, non nước bạt ngàn
Thác nguồn xinh xắn, xóm làng thân thương
Cảm Tác: Non nước Tuyên Quang
Tuyên Quang, tây bắc giáp Hà Giang
Vĩnh Phúc phía nam, thấp thoáng làng
Phú Thọ tây nam, rừng rậm rạp
Cao Bằng đông bắc, núi thênh thang
Tuyên Quang rừng rú rộng bao la
Dược thảo thơm tho, tốt mượt mà
Cây gỗ thẳng băng, nhiều gỗ quí
Thú rừng đông đúc, khắp rừng già
Tuyên Quang quặng mỏ có mấy hầm
Máy móc thô sơ, chưa tối tân
Phố xá rộn ràng, mời sốt sắng
Bán buôn nhộn nhịp, hỏi ân cần
Tuyên Quang nghề chính ấy nghề nông
Gia súc tung tăng, mướt mượt lông
Ngô lúa sởn sơ, cây đủ nước
Ruộng nương tươi tốt, lúa đầy bông
Thác Mơ chất ngất ạt ào tuôn
Vung vãi như hoa, trắng cả nguồn
Thác đổ ba tầng, tung toé mãi
Nước rơi một vũng, bập bềnh luôn
Gần hồ Ba Bể, rừng Nà Hang
Tươi tốt làm sao, cảnh rỡ ràng!
Thắm thiết vấn vương vùng đất nước
Đậm đà lưu luyến tỉnh Tuyên Quang
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
